Y Canghellor yn cyhoeddi cyllideb sy'n cyflawni ar gyfer y genhedlaeth nesaf yng Nghymru
Stephen Crabb: "Mae’r gyllideb heddiw yn dangos maint yr uchelgais sydd gan y Llywodraeth hon i Gymru"
Mae Canghellor y Trysorlys, George Osborne wedi cyhoeddi’r cam nesaf yn ei gynllun economaidd hirdymor ar gyfer Cymru, gyda Chyllideb uchelgeisiol sydd â’r nod o wneud Prydain yn addas ar gyfer y dyfodol mewn byd sy’n wynebu ansicrwydd economaidd cynyddol.
Dangosodd Cyllideb 2016 fel mae cynllun economaidd y Llywodraeth yn dal i weithio i bobl Cymru. Mae’r gyfradd gyflogaeth yng Nghymru yn uwch nag erioed. Mae’n 3.7% yn fwy na’r llynedd, ac mae’n codi’n gynt nag unrhyw ranbarth arall yn y DU, gyda 51,000 yn fwy o bobl mewn gwaith. Mae diweithdra wedi gostwng dros 35% er 2010.
Mae’r llywodraeth yn rhoi Cytundeb Dydd Gŵyl Ddewi ar waith ac mae wedi ymrwymo i ddarparu Cyfraddau Treth Incwm Cymru, yn ogystal â datganoli mwy o bwerau, gan gynnwys ynni a thrafnidiaeth. Cafodd cyllid gwaelodol ar gyfer Llywodraeth Cymru ei gyhoeddi yn yr Adolygiad o Wariant.
Bydd Cymru hefyd yn elwa o fuddsoddiadau mawr mewn cynlluniau dinesig ac o gyhoeddiadau i gefnogi busnesau a theuluoedd yn y Gyllideb gan gynnwys:
- Bydd lwfans personol treth incwm yn £11,000 o fis Ebrill eleni ymlaen, gan gynyddu i £11,500 yn 2017-18. Bydd trothwy cyfradd uwch y dreth incwm yn £43,000 eleni ac yn codi i £45,000 yn 2017-18, sy’n gynnydd o £2000. Mae’r newidiadau hyn yn golygu y bydd 1.4m o unigolion yng Nghymru, erbyn 2017-18, ar eu hennill £182 a bydd 61,000 o unigolion na fyddant yn gorfod talu treth incwm o gwbl, o’i gymharu â 2015-16. Bydd 25,000 o unigolion na fyddant bellach yn gorfod talu treth incwm ar y gyfradd uwch o’i gymharu â 2015-16.
- I leihau costau i fusnesau a theuluoedd sy’n gweithio’n galed yng Nghymru bydd y llywodraeth yn haneru tollau Croesfannau Afon Hafren, ar ôl iddynt drosglwyddo i ddwylo’r cyhoedd ac ar ôl cynnal ymgynghoriad cyhoeddus.
- Ochr yn ochr â hyn, bydd y llywodraeth yn adolygu’r ddadl dros system casglu tollau awtomatig ar y Croesfannau.
- Cynllun £1.2 biliwn ar gyfer Rhanbarth Prifddinas Caerdydd a gytunwyd gyda Llywodraeth Cymru a phartneriaid lleol. Bydd cyfraniad llywodraeth y DU o £500 miliwn at y cynllun yn darparu cronfa fuddsoddi ar gyfer y rhanbarth ac yn cefnogi’r gwaith o drydaneiddio rheilffyrdd y Cymoedd, sy’n rhan ganolog o’r prosiect Metro uchelgeisiol.
- Bydd y llywodraeth yn agor trafodaethau â Llywodraeth Cymru a phartneriaid lleol ar Gynllun Dinesig posibl ar gyfer Rhanbarth Dinas Bae Abertawe a bydd yn agor y drws ar gyfer cynllun twf ar gyfer gogledd Cymru i gryfhau economi’r rhanbarth ac i fanteisio i’r eithaf ar ei gysylltiad â Phwerdy’r Gogledd.
- Mae £500,000 yn cael ei ddarparu i wasanaethau Newid Cam CAIS Cymru i Gyn-filwyr sy’n gweithredu ledled Cymru. Bydd yr ymrwymiad hwn yn darparu llwybr cyfeirio newydd ar gyfer 800 o gyn-filwyr ar draws Cymru, gan roi iddynt gefnogaeth wedi’i theilwra’n arbennig gan gyd-filwyr ynghyd ag ymyrraeth arbenigol.
- Mae £497,000 yn cael ei ddarparu ar gyfer prosiect SAIL Gweithredu dros Blant Abertawe i gefnogi mamau ifanc a menywod beichiog. Mae hwn yn cael ei ariannu gan y Gronfa Treth Tampons.
- Bydd y llywodraeth hefyd yn darparu cyllid ar gyfer Amgueddfa Lloyd George yng ngogledd Cymru er mwyn helpu i ddathlu canmlwyddiant ei amser fel Prif Weinidog.
- Archwiliad gwyddoniaeth ac arloesi, a fydd yn rhoi budd i dde-ddwyrain Cymru a de-orllewin Lloegr, i fapio cryfderau ymchwil yr ardal a chanfod meysydd o fantais gystadleuol fyd-eang posibl.
Meddai Canghellor y Trysorlys, George Osborne:
Os ydym am weld Prydain sy’n barod am y dyfodol, mae angen inni roi i’n gwledydd gwych gymhellion gwirioneddol i dyfu’r sector preifat, a mwynhau’r manteision pan ddônt.
Felly mae fy Nghyllideb heddiw yn rhoi’r genhedlaeth nesaf yng Nghymru yn gyntaf. Rydym yn cyflwyno gostyngiad yn y dreth i 1.4 miliwn o bobl yng Nghymru, diolch i gynnydd yn lwfans personol y Dreth Incwm ac yn nhrothwy’r gyfradd uwch, ynghyd â gostyngiad yn y dreth ar gyfer 25,000 o fusnesau yng Nghymru diolch i ostyngiad yn y Dreth Gorfforaeth i 17% yn 2020-21.
Rydym hefyd wedi cyhoeddi Cynllun Dinesig arloesol gwerth £1.2bn i Gaerdydd, y byddwn yn haneru’r tollau i groesi Afon Hafren, ac y byddwn yn agor trafodaethau gydag Abertawe a Gogledd Cymru ar gynlluniau tebyg yn yr ardaloedd hynny.
Mae hon yn Gyllideb sy’n cyflawni ar ein cynllun ar gyfer pobl sy’n gweithio yng Nghymru ac mae’n datgan y camau nesaf ar gyfer creu economi gryfach yng Nghymru.
Meddai Ysgrifennydd Gwladol Cymru, Stephen Crabb:
Mae’r gyllideb heddiw yn dangos maint yr uchelgais sydd gan y Llywodraeth hon i Gymru.
Mae cynlluniau ar gyfer twf yn y gogledd a’r de, cymorth aruthrol i fusnesau ynghyd â golwg o’r newydd ar wyddoniaeth ac arloesi yn datgan ton o optimistiaeth i Gymru gyfan.
Er gwaetha’r sialensiau byd-eang, mae’r lefelau cyflogaeth yng Nghymru yn uwch nag erioed ac rwy’n hyderus y gall Cymru ddod drwy unrhyw stormydd sydd o’n blaenau.
Mae hon yn gyllideb ar gyfer y genhedlaeth nesaf a fydd yn cael effaith ar bob cwr o Gymru.
Am Gynllun Twf Gogledd Cymru, meddai’r Ysgrifennydd Gwladol, Stephen Crabb:
Mae rhaglen Cynlluniau Dinesig a Chynlluniau Twf y Llywodraeth wedi helpu ardaloedd lleol i ffynnu drwy bartneriaethau arloesol rhwng y llywodraeth ganol a phenderfynwyr lleol.
Bydd cynllun twf yn sicrhau bod Gogledd Cymru wedi’i pharatoi i sicrhau ffyniant hirdymor i’r ardal ac i fanteisio i’r eithaf ar Bwerdy’r Gogledd.
Am y £500K a addawyd i Cais, meddai’r Ysgrifennydd Gwladol:
Mae ein dyled i gyn-filwyr Cymreig yn fawr oherwydd iddynt aberthu cymaint i ddiogelu ein gwlad.
Bydd dros 800 o gyn-filwyr yng Nghymru yn elwa o’r £500,000 a roddir i Cais i ddarparu iddynt y gefnogaeth o safon y maent yn ei haeddu.
Mae’r gwirfoddolwyr yn Cais yn rhoi i bobl ym mhob cwr o Gymru gefnogaeth o’r radd flaenaf ac rwy’n gobeithio y bydd cyhoeddiad heddiw yn cryfhau’r gwasanaeth holl bwysig hwn.
Am dollau Pont Hafren, meddai’r Gweinidog yn Swyddfa Cymru, Alun Cairns:
Mae Pont Hafren yn borth holl bwysig i Gymru – mae’n llwybr cyfarwydd i fodurwyr sy’n teithio i mewn ac allan o Gymru ar fusnes, i fynd i weld cyrchfannau twristiaid neu i ymweld â’u teulu.
Mae’r ymrwymiad heddiw gan Lywodraeth y DU i haneru’r tollau yn dangos bod Cymru yn croesawu eich busnes ac ni all ond gryfhau’r cysylltiadau economaidd gyda de-orllewin Lloegr.
Am y £27K a addawyd i Amgueddfa David Lloyd George, meddai’r Gweinidog yn Swyddfa Cymru yr Arglwydd Bourne:
Mae ein hamgueddfeydd yn rhoi cyfle unigryw i bobl ddysgu am sut mae ein hanes cyfoethog a balch wedi helpu i lunio Cymru yn yr 21ain Ganrif.
Mae gan dwristiaeth a lletygarwch ran bwysig i’w chwarae i sicrhau twf economaidd ar gyfer y DU a Chymru. Mae ymwelwyr o bob cwr o’r byd yn teithio i Gymru i weld yr arteffactau hanesyddol a’r gelfyddyd o’r radd flaenaf sydd i’w gweld ac rwy’n falch dros ben o weld y cyrchfannau pwysig hyn yn elwa o gyhoeddiad y Canghellor heddiw.
Rwy’n falch iawn y bydd Amgueddfa Lloyd George yn fuan yn derbyn £27,000 y flwyddyn i helpu i warchod yr adnodd gwerthfawr, addysgol hwn ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol. Mae’r trysor diwylliannol hwn a leolir yng Ngogledd Cymru, yn rhoi i bobl o bob cwr o Gymru ac o bob cwr o’r byd gipolwg diddorol ar ein hanes cyfoethog ac amrywiol. Mae’n gyhoeddiad sy’n cael ei groesawu’n arbennig oherwydd eleni rydym yn dathlu canmlwyddiant ei gyhoeddi’n Brif Weinidog.