Canllawiau

Diddymiad ac ansolfedd

Diweddarwyd 10 Mawrth 2022

Yn berthnasol i Gymru a Loegr

Mae’r canllawiau hyn yn rhoi trosolwg sylfaenol o achosion ansolfedd a gwybodaeth fanylach am y dogfennau y mae’n rhaid i chi eu hanfon i Dŷ’r Cwmnïau o dan Reolau Ansolfedd (Cymru a Lloegr) 2016.

Mae’n crynhoi rhai o’r rheolau sy’n berthnasol i:

  • moratoriwm
  • trefniadau gwirfoddol cwmnïau
  • gweinyddiaethau
  • derbynwyr
  • diddymiadau gwirfoddol
  • diddymiadau gorfodol

Oherwydd natur gymhleth y gofynion, ni fydd y canllaw hwn yn gallu dweud wrthych bopeth mae angen ichi wybod am gwmnïau ansolfedd.

Rydyn ni’n eich cynghori chi i ofyn am gyngor proffesiynol annibynnol os ydych chi’n amau bod eich cwmni’n ansolfedd, neu os yw hynny’n debygol o ddigwydd. Dylech hefyd gysylltu â’r Gwasanaeth Ansolfedd.

Gallwn helpu gydag ymholiadau ynghylch pa ddogfennau y mae’n rhaid i chi eu hanfon i Dŷ’r Cwmnïau, megis pa hysbysiad i’w ffeilio pan fydd gweinyddwr wedi’i benodi.

Fe welwch y ddeddfwriaeth berthnasol yn y canlynol:

1. Achosion ansolfedd

Mesurau ffurfiol a gymerir i ddelio â dyled cwmnïau yw achosion ansolfedd.

Mae sawl math o weithrediadau ansolfedd gwahanol yn bodoli ar gyfer cwmnïau. Rydym yn ymdrin â phob un ohonynt yn y canllawiau hyn.

Mae’n bwysig nodi nad yw pob cwmni sy’n ymwneud ag achosion ansolfedd yn fethdalwr.

1.1 Gellir diddymu cwmnïau heb fynd drwy achosion ansolfedd

Os oes gan y Cofrestrydd le i gredu nad yw cwmni’n cynnal busnes nac yn gweithredu, gall ddileu ei enw o’r gofrestr a’i ddiddymu heb fynd drwy’r drefn ymddatod.

Gall cwmni preifat nad yw’n masnachu wneud cais i gael ei ddileu oddi ar gofrestr Tŷ’r Cwmnïau. Nid yw’r drefn hon yn ddewis arall yn lle gweithrediadau ansolfedd ffurfiol.

Gweler ein canllawiau am ragor o wybodaeth am daro a diddymu cwmni.

1.2 Goruchwylio gweithdrefnau ansolfedd

Rhaid i bob hylifwr, gweinyddwr, derbynnydd gweinyddol a goruchwylwyr sy’n dod i rym gael eu hawdurdodi i ymarferwyr ansolfedd.

Nid oes rhaid awdurdodi rheolwyr derbynwyr, derbynwyr y Ddeddf Cyfraith Eiddo (ACLl) ac enwebeion a benodir i reoli moratoriwm trefniant gwirfoddol cwmni.

  • Gall ymarferwyr ansolfedd gael eu hawdurdodi gan:
  • Cymdeithas y Cyfrifwyr Ardystiedig Siartredig
  • Cymdeithas yr Ymarferwyr Ansolfedd
  • Sefydliad Cyfrifwyr Siartredig Lloegr a Chymru
  • Sefydliad Cyfrifwyr Siartredig Iwerddon
  • Sefydliad Cyfrifwyr Siartredig yr Alban

1.3 Cyfarwyddwyr cwmni ansolfedd

Mae gan y datodydd, y derbynnydd gweinyddol, y gweinyddwr neu’r Derbynnydd Swyddogol ddyletswydd i gyflwyno adroddiad ar ymddygiad pob cyfarwyddwr oedd mewn swydd yn ystod y 3 blynedd olaf y buodd y cwmni’n masnachu i’r Ysgrifennydd Gwladol dros Fusnes, Arloesi a Sgiliau.

Rhaid i’r Ysgrifennydd Gwladol benderfynu a fyddai ceisio gorchymyn gwahardd yn erbyn cyfarwyddwr o fudd i’r cyhoedd.

Dyma rai enghreifftiau o’r ymddygiad a gofnodir amlaf:

  • parhau i fasnachu er bod y cwmni’n ansolfedd
  • methu â chadw cofnodion cyfrifeg priodol
  • methu ag anfon ffurflenni i mewn neu dalu unrhyw dreth sy’n ddyledus
  • anghymwyso oherwydd achosion mynych o dorri deddfwriaeth cwmnïau
  • anghymwyso cyfarwyddwyr anaddas cwmnïau ansolfent
  • anghymwyso yn dilyn ymchwilio i gwmnïau
  • anghymwyso am fasnachu’n anghyfreithlon

2. Moratoriwm

Mae moratoriwm yn rhoi lle i anadlu ffurfiol i fusnesau sy’n cael trafferth. Mae’n atal credydwyr y cwmni rhag parhau achos yn erbyn y cwmni yn ystod y cyfnod hwn. Yn ystod moratoriwm ni ellir cymryd unrhyw gamau cyfreithiol yn erbyn cwmni heb ganiatâd y llys.

2.1 Sicrhau moratoriwm

Rhaid i’r cyfarwyddwyr wneud cais i’r llys am foratoriwm. Bydd y moratoriwm yn para am gyfnod o 28 diwrnod fel rheol ac fe gaiff ei reoli gan berson a enwebir, a all fod yn ymarferydd ansolfedd cofrestredig neu beidio.

2.2 Yr hyn sydd ei angen arnom

Rhaid i’r enwebai gyflwyno hysbysiad o’r moratoriwm i’r cofrestrydd. Rhaid i chi roi gwybod i ni os daw’r moratoriwm i ben, neu os yw yn cael:

  • ei estyn
  • ei estyn ymhellach
  • ei hadnewyddu
  • yn parhau

Ar ddiwedd moratoriwm mae’n bosibl y bydd cwmni’n mynd ymlaen i drefniant gwirfoddol corfforaethol (neu mae’n bosibl na fyddent).

3. Trefniadau gwirfoddol corfforaethol (TGC)

TGC yw pan fydd cwmni’n cynnig cytundeb gyda’i gredydwyr. Rhaid i’r trefniant hwn gael ei gymeradwyo gan y llys, lle mae’r cwmni wedi cytuno’n ffurfiol gyda’i gredydwyr ar delerau i dalu ei ddyledion.

3.1 Cynnig TGC

Gall TGC gael ei gynnig gan:

  • gweinyddwr lle mae’r cwmni mewn gweinyddiaeth
  • y diddymwr, os yw’r cwmni’n cael ei ddirwyn i ben
  • y cyfarwyddwyr, o dan amgylchiadau eraill

3.2 Ystyried y cynnig

Os nad y gweinyddwr neu’r diddymiad yw’r enwebai, rhaid iddo gyflwyno hysbysiad o gydsyniad i’r cynigydd cyn gynted â phosibl ar ôl derbyn y cynnig. Cyn pen 28 diwrnod ar ôl derbyn y cynnig, mae’n rhaid i’r enwebai gyflwyno adroddiad i’r llys.

3.3 Cymeradwyo cynnig ar gyfer TGC

Rhaid i’r enwebai wahodd aelodau’r cwmni i ystyried cynnig drwy alw cyfarfod a gwahodd credydwyr i ystyried y cynnig drwy weithdrefn benderfynu.

3.4 Unwaith y bydd y TGC wedi’i gymeradwyo

Os bydd cyfarfodydd yr aelodau a’r credydwyr yn cymeradwyo’r trefniadau, yna daw’r person a enwebwyd, neu rywun arall yn ei le, yn oruchwylydd y trefniadau hynny.

3.5 Yr hyn sydd ei angen arnom

Rhaid i’r goruchwyliwr anfon copi o adroddiad y cynullydd neu’r cadeirydd atom.

Rhaid i’r goruchwyliwr anfon adroddiadau ar y cynnydd a’r rhagolygon ar gyfer gweithredu’r trefniant gwirfoddol yn llawn, at bob parti â diddordeb gan gynnwys Tŷ’r Cwmnïau, bob 12 mis gan ddechrau ar y dyddiad y cymeradwywyd y TGC.

3.6 Terfynu neu weithredu llawn

Pan mae’r trefniant wedi’i gwblhau, rhaid i’r goruchwylydd anfon copi o’r hysbysiad at y credydwyr ac adroddiad y goruchwylydd at y cofrestrydd cyn pen 28 diwrnod ar ôl cwblhau’r trefniant gwirfoddol yn derfynol, neu ei derfynu.

Os caiff y trefniant ei atal dros dro neu ei ddirymu, rhaid hysbysu’r cofrestrydd.

4. Gweinyddu

Mae gweinyddiad yn cynnig saib i ganiatáu i becyn achub gael ei roi ar waith neu i sylweddu asedau mewn modd mwy manteisiol. Penodir gweinyddydd i reoli materion, busnes ac eiddo cwmni er budd y credydwyr.

Rhaid i’r person a benodir fod yn ymarferydd ansolfedd a chanddo statws swyddog llys (dim ots a gaiff ei benodi gan y llys neu beidio).

Diben gweinyddu yw i:

  • achub y cwmni fel busnes gweithredol
  • sicrhau gwell pris am asedau’r cwmni neu sylweddu eu gwerth yn fwy ffafriol i’r credydwyr yn gyffredinol nag a fyddai’n bosibl trwy ddirwyn y cwmni i ben (heb fynd i ddwylo gweinyddwr yn gyntaf)
  • dan rai amgylchiadau, sylweddu gwerth yr eiddo er mwyn trosglwyddo’r elw i un neu ragor o’r blaen-gredydwyr

4.1 Cwmnïau sy’n ymuno â gweinyddiaeth

Bydd cwmni’n mynd ‘i ddwylo gweinyddwr’ pan ddaw penodiad gweinyddwr i rym. Gellir penodi gweinyddwr:

  • drwy orchymyn gweinyddu gan y llys;
  • deiliad arwystl ansefydlog (nofiol)
  • trwy law’r cwmni neu ei gyfarwyddwyr
  • diddymwr y cwmni
  • goruchwyliwr TGC
  • swyddfa ddynodedig llys ynadon

Rhaid i’r gweinyddwr gyflawni ei swyddogaethau mor fuan ac effeithlon ag sy’n rhesymol ymarferol er lles gorau’r credydwyr yn gyffredinol

4.2 Hysbysiad pan mae cwmni mewn gweinyddiad

Cyn gynted ag y bo’n rhesymol ymarferol, rhaid i weinyddwr anfon hysbysiad o’i benodiad at y cwmni a phob un o’i gredydwyr a chyhoeddi hysbysiad o’i benodiad.

Rhaid i’r gweinyddwr hysbysu’r Cofrestrydd am ei benodiad/ei phenodiad.

4.3 Y broses o weinyddu

Yn fuan ar ôl eu penodi, bydd y gweinyddwr yn gofyn am ddatganiad o faterion y cwmni gan bobl berthnasol - fel swyddog neu gyflogai i’r cwmni.

Cyn pen dim mwy nag 8 wythnos ar ôl i’r cwmni fynd i ddwylo’r gweinyddwr, rhaid iddo lunio datganiad sy’n disgrifio cynigion i gyflawni dibenion y gweinyddu neu’n egluro pam nad oes modd eu cyflawni. Gall y cynigion gynnwys trefniadau gwirfoddol, cyfaddawd neu drefniadau gyda’r credydwyr neu’r aelodau.

Rhaid anfon y datganiad sy’n nodi’r cynigion at:

  • Tŷ’r Cwmnïau
  • pob un o gredydwyr y cwmni y mae’n ymwybodol o’i hawliad a’i gyfeiriad
  • pob aelod o’r cwmni y mae’n ymwybodol o’i gyfeiriad

Gofynnir i’r credydwyr gymeradwyo’r datganiad cynigion (gyda neu heb newidiadau) Yn dilyn y cyfarfod cychwynnol, gall y gweinyddwr ffurfio pwyllgor credydwyr. Rhaid i’r Gweinyddwr roi gwybod i’r aelodau am unrhyw ddiwygiadau i’r cynigion yn sgil cyfarfod y credydwyr.

Rhaid rhoi gwybod i ni am unrhyw benderfyniadau a wneir gan gredydwyr.

Rôl y gweinyddwr wrth waredu asedau

Rhaid i weinyddwr beidio â gwneud gwarediad sylweddol i berson cysylltiedig o fewn 8 wythnos gyntaf y weinyddiaeth oni bai ei fod naill ai:

  • wedi derbyn cymeradwyaeth y trafodyn gan y credydwyr
  • wedi derbyn ac ystyried adroddiad a derbyniwyd gan y person cysylltiedig gan gloriannydd ar resymoldeb y gwarediad arfaethedig

Rhaid i’r gweinyddwr anfon copi o’r adroddiad at y credydwyr a Thŷ’r Cwmnïau ar yr un pryd ag y byddant yn anfon cynigion y gweinyddwr.

Os daeth yr adroddiad, neu unrhyw adroddiadau blaenorol, i’r casgliad nad yw’r gwarediad yn rhesymol o dan yr amgylchiadau, rhaid i’r gweinyddwr hefyd anfon datganiad yn esbonio ei resymau dros barhau â’r gwarediad.

Rhaid ichi anfon copi o’r adroddiad, ac os oes angen, y datganiad, i Dŷ’r Cwmnïau, ynghyd â chynigion y gweinyddwr.

Darllenwch fwy am waredu asedau mewn gweinyddiaeth (yn Saesneg).

4.4 Cymeradwyo datganiad cynigion

Bydd y gweinyddydd yn gallu defnyddio proses cydsyniad tybiedig lle mae’n ysgrifennu at y credydwyr gyda chynnig. Ar yr amod nad yw’n cael gwrthwynebiadau oddi wrth 10% neu fwy o’r credydwyr, tybir bod y cynnig wedi cael ei gymeradwyo. Os bydd 10% neu fwy o gredydwyr yn gwrthwynebu, bydd deiliad y swydd yn defnyddio proses gwneud penderfyniadau amgen, megis:

  • cyfarfod rhithwir
  • gohebiaeth
  • ffeilio electronig

Os tybir bod y cynnig wedi cael ei gymeradwyo mae’n rhaid i’r gweinyddydd, cyn gynted ag y bo’n rhesymol ymarferol, gyflwyno hysbysiad o ddyddiad y gymeradwyaeth dybiedig i’r cofrestrydd.

4.5 Pan ddaw’r gweinyddu i ben

Mae sawl ffordd y gall gweinyddu ddod i ben.

Gall gweinyddu ddod i ben yn awtomatig flwyddyn o’r dyddiad y daeth y weinyddiaeth i rym. Rhaid i chi roi gwybod i ni. Ond gellir ymestyn y weinyddiaeth gyda chydsyniad y credydwyr neu’r llys.

Rhaid i chi roi gwybod i ni am unrhyw estyniad.

Rhaid i weinyddwr sy’n credu bod diben gweinyddu wedi’i gyflawni’n ddigonol ffeilio hysbysiad gyda’r llys a Tŷ’r Cwmnïau.

Gall gweinyddwr a benodir o dan orchymyn llys wneud cais i’r llys am derfynu’r gweinyddu os yw’n credu nad oes modd cyflawni diben y gweinyddu neu na ddylai’r cwmni fod wedi mynd i ddwylo’r gweinyddwr, neu os bydd cyfarfod o’r credydwyr yn mynnu ei fod yn gwneud cais o’r fath. Bydd y llys yn rhyddhau’r gorchymyn gweinyddu a bydd rhaid i’r gweinyddwr hysbysu’r Cofrestrydd yn hynny o beth.

Gall gweinyddwr a benodir gan ddeiliad arwystl ansefydlog neu gan y cwmni neu ei gyfarwyddwyr derfynu’r gweinyddu pan fo diben y gweinyddu wedi ei gyflawni’n ddigonol. Rhaid i’r gweinyddwr ffeilio’r hysbysiad gyda’r llys a Tŷ’r Cwmnïau.

Gall gweinyddu ddod i ben ar gais credydwr i’r llys. Os caiff y cais ei gymeradwyo, rhaid i’r gweinyddwr anfon copi o’r archeb gyda’r ffurflen berthnasol atom.

Gall y gweinyddu ddod i ben wrth i’r cwmni symud ymlaen i ymddatod. Gall hyn ddigwydd lle bo’r gweinyddwr o’r farn nad oes gan y cwmni eiddo y gellid ei ddosbarthu ymhlith ei gredydwyr.

Rhaid i’r gweinyddwr anfon hysbysiad atom. Mi fydd y cwmni’n cael ei ddiddymu 3 mis ar ôl y dyddiad y byddwn yn cofrestru’r ffurflen, oni bai bod gorchymyn yn cael ei wneud i ymestyn neu atal y cyfnod, neu stopio, y diddymiad. Rhaid i chi anfon hysbysiad o unrhyw orchymyn atom.

4.6 A all gweinyddiad gael ei drosi’n ddatodiad gwirfoddol gan y credydwyr (TGC)?

Gall y gweinyddiad gael ei drosi’n ddatodiad gwirfoddol gan y credydwyr os yw gweinyddydd cwmni’n meddwl bod y cyfanswm y mae pob un o gredydwyr gwarantedig y cwmni’n debygol o’i gael, wedi cael ei dalu iddo neu ei neilltuo iddo ac y bydd symiau’n cael eu dosbarthu i gredydwyr anwarantedig y cwmni (os oes rhai).

Rhaid i’r gweinyddwr anfon ffurflen AM22 (Hysbysiad o symud o weinyddu i ddiddymu gwirfoddol credydwyr) i Dŷ’r Cwmnïau.

Mae’r cwmni’n symud o weinyddiad i TGC gan y credydwyr ar y dyddiad y cofrestrir y ffurflen AM22 Unwaith y byddwn yn cofrestru’r ffurflen, rhaid i chi hefyd ffeilio Ffurflen 600 (Hysbysiad penodi diddymwr).

Ni ddylai penodi’r diddymiad fod cyn y dyddiad yr aeth y cwmni i ddiddymu - dyddiad cofrestru ffurflen AM22.

5. Derbynwyr

Ceir sawl gwahanol fath o dderbynwyr ac mae eu pwerau’n amrywio yn ôl amodau eu penodiad.

Mae derbynnydd gweinyddol yn dderbynnydd neu’n rheolwr o’r cyfan, neu y rhan helaeth, o eiddo’r cwmni. Fe’u penodir gan, neu ar ran, deiliaid unrhyw ddad-ddeiliaid y cwmni a sicrhawyd gan arwystl ansefydlog. Mae ganddynt y pŵer i werthu (neu sylweddoli fel arall) yr asedau a gwmpesir gan yr arwystl ansefydlog a chymhwyso’r enillion i’r ddyled sy’n ddyledus i ddeiliad y tâl.

Gellir penodi derbynwyr nad ydynt yn rhai gweinyddol o dan amgylchiadau eraill. Er enghraifft, o dan bwerau a gynhwysir mewn offeryn neu ddogfen sy’n creu tâl am eiddo cwmni, gellir penodi derbynnydd neu reolwr hyd nes y bydd y ddyled yn cael ei hadennill. Gellir penodi derbynwyr hefyd o dan Ddeddf Cyfraith Eiddo 1925.

5.1 Pwy sy’n hysbysu am benodi derbynnydd?

Y person sy’n penodi’r derbynnydd gweinyddol, y derbynnydd neu’r rheolwr, neu sy’n trefnu’r penodiad o dan bwerau offeryn, sy’n gyfrifol am roi gwybod i’r Cofrestrydd, a hynny cyn pen 7 diwrnod ar ôl ei benodi. Mae angen cyflwyno Ffurflen RM01 am bob arwystl unigol a gofrestrir yn Nhŷ’r Cwmnïau ac y penodir y Derbynnydd ar ei gyfer, dim ots a yw’r penodiad yn ymwneud â rhan o eiddo’r cwmni neu ei holl asedau.

Pan fydd y derbynnydd gweinyddol, y derbynnydd neu’r rheolwr yn rhoi’r gorau i weithredu, rhaid hysbysu’r Cofrestrydd trwy gyflwyno Ffurflen RM02.

5.2 Beth mae’n rhaid i’r derbynnydd ei anfon i Dŷ’r Cwmnïau?

Cyn pen 3 mis ar ôl ei benodi, rhaid i dderbynnydd gweinyddol gyflwyno adroddiad i’r canlynol:

  • Tŷ’r Cwmnïau
  • credydwyr y cwmni, gan gynnwys credydwyr ansicredig
  • deiliad arwystl ansefydlog
  • unrhyw ymddiriedolwyr ar ran credydwyr gwarantedig y cwmni

Rhaid i’r adroddiad egluro amgylchiadau’r penodiad a’r camau y mae’r derbynnydd gweinyddol yn eu cymryd.

Rhaid i’r adroddiad gynnwys hefyd grynodeb o unrhyw ‘ddatganiad o amgylchiadau’ a baratowyd gan swyddogion neu weithwyr y cwmni ar gyfer y derbynnydd.

Datganiad o amgylchiadau

Dyma grynodeb o asedau, rhwymedigaethau a chredydwyr y cwmni. Bydd y derbynnydd gweinyddol yn penderfynu a oes angen datganiad, a phwy ddylai ei baratoi.

Derbyniadau a thaliadau

Rhaid i bob derbynnydd anfon cyfrif o dderbyniadau a thaliadau am 12 mis cyntaf y derbynnydd i Dŷ’r Cwmnïau, a:

  • yn achos derbynwyr gweinyddol, bob 12 mis wedi hynny
  • yn achos derbynwyr a rheolwyr, bob 6 mis wedi hynny

6. Diddymu gwirfoddol

Ceir dau fath o ymddatod gwirfoddol:

  • ymddatod gwirfoddol gan yr aelodau (YGA) – sy’n golygu bod y cyfarwyddwyr wedi gwneud datganiad hydaledd ffurfiol
  • ymddatod gwirfoddol gan y credydwyr (YGC) – sy’n golygu nad yw’r cyfarwyddwyr wedi gwneud datganiad o’r fath

6.1 Pryd gall y cwmni drefnu YGA?

Gall cwmni fynd i mewn i YGA pan fydd cyfarwyddwyr cwmni yn credu bod y cwmni’n toddyddio.

Rhaid i fwyafrif cyfarwyddwyr y cwmni wneud datganiad hydaledd statudol yn ystod y 5 wythnos cyn mabwysiadu penderfyniad i ddirwyn y cwmni i ben.

6.2 Y datganiad statudol

Bydd y datganiad statudol yn dweud bod y cyfarwyddwyr wedi ymchwilio’n llawn i faterion y cwmni ac, ar sail hynny, eu bod o’r farn y bydd modd i’r cwmni dalu ei ddyledion yn llwyr cyn pen 12 mis ar ôl dechrau’r broses dirwyn i ben.

Bydd y datganiad yn cynnwys rhestr o asedau a rhwymedigaethau’r cwmni fel yr oeddent ar y dyddiad ymarferol olaf cyn gwneud y datganiad.

6.3 Dechrau’r diddymiad

Mae’r diddymiad yn dechrau pan fydd yr aelodau, yn y cyfarfod cyffredinol, yn pasio penderfyniad arbennig i ddirwyn y cwmni i ben yn wirfoddol.

6.4 Hysbysu am ddiddymiad gwirfoddol

Rhaid cyhoeddi hysbysiad o benderfyniad arbennig y cwmni yn y London Gazette o fewn 14 diwrnod i basio’r penderfyniad. Rhaid i’r cwmni hefyd anfon copi o’r datganiad a’r penderfyniad arbennig i Dŷ’r Cwmnïau o fewn 15 diwrnod.

6.5 Pryd gall YGC fod yn briodol?

Gall cwmni drefnu YGC pan na all dalu ei ddyledion.

6.6 Beth sydd rhaid i’r cwmni ei wneud?

Bydd y cwmni’n mabwysiadu penderfyniad arbennig i ddweud na all barhau mewn busnes oherwydd ei rwymedigaethau ac mai’r peth doethaf fyddai dirwyn y cwmni i ben.

Rhaid i’r penderfyniad:

  • cael ei hysbysu yn y Gazette o fewn 14 diwrnod
  • wedi anfon i Dŷ’r Cwmnïau o fewn 15 diwrnod

Rhaid i’r cyfarwyddwyr baratoi datganiad o faterion ac anfon y datganiad at y credydwyr i’w ystyried. Wrth benodi’r diddymydd, rhaid i’r cyfarwyddwyr roi datganiad o amgylchiadau’r cwmni iddo a chydweithredu ag ef mewn ffyrdd eraill.

6.7 Beth yw prif ddyletswyddau’r diddymwr?

Penodir y diddymwr i ddirwyn materion y cwmni i ben. Bydd y diddymwr yn gwneud hyn drwy grynhoi holl asedau’r cwmni a’u dosbarthu ymhlith ei gredydwyr.

6.8 Hysbysu am benodiad diddymwr

Cyn pen 14 diwrnod ar ôl ei benodi, rhaid i ddiddymwr gyhoeddi hysbysiad o’i benodiad yn y Gazette a rhoi gwybod i’r Cofrestrydd.

Os yw’r diddymiad yn wirfoddol, gall y diddymwr hefyd roi rhybudd mewn ffordd wahanol, os yw’n credu ei fod yn briodol.

6.9 Beth mae’n rhaid i’r diddymwr ei anfon i Dŷ’r Cwmnïau?

Rhaid i’r diddymwr anfon datganiad o faterion gyda’r ffurflen berthnasol atom o fewn 5 diwrnod busnes ar ôl cwblhau’r weithdrefn benderfynu neu’r weithdrefn cydsyniad tybiedig.

Rhaid i’r diddymwr hefyd anfon adroddiad cynnydd at y cofrestrydd bob 12 mis. Rhaid i’r adroddiad cynnydd ymdrin â’r cyfnod o 12 mis yn dechrau â’r dyddiad y penodir y datodydd ac, ar gyfer datodiadau gwirfoddol gan y credydwyr, pob cyfnod o 12 mis wedi hynny.

6.10 Trosi YGA i YGS

Os bydd y diddymwr yn penderfynu na fydd y cwmni’n gallu talu ei ddyledion yn llawn yn y cyfnod a nodir yn natganiad statudol y cyfarwyddwyr o hydoddrwydd, daw’r diddymiad yn YGS.

6.11 Beth sy’n digwydd pan gaiff materion y cwmni eu dirwyn i ben yn llawn?

Pan fydd materion cwmni wedi’u dirwyn i ben yn llawn, rhaid i’r diddymwr anfon copi o’r cyfrif terfynol at y cofrestrydd.

Oni fydd y llys yn gwneud gorchymyn yn gohirio diddymiad y cwmni, caiff ei ddiddymu 3 mis ar ôl i’r hysbysiad am gyfrif terfynol gael ei gofrestru yn Nhŷ’r Cwmnïau.

6.12 Ffeilio Gorchymyn i atal diddymiad

Gall y Llys wneud Gorchymyn i atal neu roi’r gorau i weithrediadau dirwyn i ben, naill ai’n llwyr neu am gyfnod cyfyngedig, a hynny’n unol ag Adran 112 ac Adran 147 o Ddeddf Ansolfedd 1986.

Rhaid ichi gyflwyno’r Gorchymyn i ni. Byddwn wedyn yn sicrhau ei fod ar gael i’w archwilio gan y cyhoedd.

Unwaith y byddwn yn cofnodi’r Gorchymyn, rhaid i chi ffeilio unrhyw gyfrifon a datganiadau cadarnhau sy’n weddill neu’n hen ffurflenni blynyddol, fel unrhyw gwmni byw a gweithgar arall. Os nad ydych yn cydymffurfio, efallai y byddwn yn taro’r cwmni oddi ar gofrestr Tŷ’r Cwmnïau.

7. Diddymiad gorfodol

Diddymu cwmni’n orfodol yw pan fydd llys yn gorchymyn i gwmni gael ei ddirwyn i ben.

7.1 Pa lysoedd all orchymyn diddymu gorfodol?

Gall yr Uchel Lys, neu lys sirol sydd â’r awdurdodaeth briodol, orchymyn dirwyn cwmni i ben. Gall hyn ddigwydd yn sgil deiseb credydwr neu gredydwyr er enghraifft, ar y sail nad oes modd i’r cwmni dalu ei ddyledion.

Ystyrir nad yw cwmni’n gallu talu ei ddyledion os bydd, er enghraifft:

  • arno’r cwmni fwy na £750 i gredydwr
  • yn gallu profi na all y cwmni dalu’r ddyled

Ceir amgylchiadau eraill lle’r ystyrir na all y cwmni dalu ei ddyledion.

Gall y llys hefyd orchymyn i’r cwmni gael ei ddirwyn i ben yn sgil deiseb:

  • y cwmni ei hun
  • cyfarwyddwyr y cwmni
  • unrhyw gredydwr neu gredydwyr
  • cyfrannwr neu gyfranwyr
  • clerc llys ynadon wrth arfer y pŵer a geir yn adran 87A o Ddeddf Llysoedd Ynadon 1980
  • yr Ysgrifennydd Gwladol dros Fusnes, Ynni a Strategaeth Ddiwydiannol
  • yr Awdurdod Ymddygiad Ariannol (gynt, yr Awdurdod Gwasanaethau Ariannol)
  • Derbynnydd Swyddogol
  • derbynnydd gweinyddol, gweinyddydd neu oruchwylydd

7.2 Gwybodaeth ar y cofnod cyhoeddus

Os bydd y ddeiseb yn llwyddiannus, rhaid i’r Derbynnydd Swyddogol gyflwyno copi o’r gorchymyn dirwyn i ben i ni. Byddwn yn ei roi ar record gyhoeddus y cwmni.

Ni chyflwynir y ddeiseb ei hun i ni, ac ni fydd yn ymddangos ar y cofnod cyhoeddus.

7.3 Pan ddaw’r derbynnydd swyddogol yn ddiddymwr

Daw’r Derbynnydd Swyddogol yn ddiddymwr pan wneir gorchymyn i ddirwyn cwmni i ben, oni bai bod y llys yn gorchymyn fel arall.

7.4 Dyletswyddau’r Derbynnydd Swyddogol

Pan wneir gorchymyn dirwyn i ben, mae’r derbynnydd swyddogol yn dod yn diddymwr oni bai a hyd nes y caiff ymarferydd ansolfedd ei benodi yn ei le. Yr eithriad i hyn yw lle mae’r llys wedi penodi cyn weinyddydd, neu oruchwylydd o dan drefniant gwirfoddol, fel datodydd ar adeg y dirwyn i ben.

Mae’r Derbynnydd Swyddogol yn cadw ei ddyletswydd i:

  • ymchwilio
  • adrodd i’r credydwyr
  • adrodd ar ymddygiad swyddogion y cwmni

Mae dyletswyddau cychwynnol y Derbynnydd Swyddogol fel diddymwr yn cynnwys nodi, casglu, sicrhau a diogelu asedau’r cwmni, hyd nes y penodir diddymwr.

Gall y derbynnydd swyddogol benderfynu gofyn i’r credydwyr/cyfranwyr enwebu diddymwr. Os nad ydynt yn enwebu diddymiad ar ôl cael hysbysiad, gall y Derbynnydd Swyddogol wneud cais i’r Ysgrifennydd Gwladol i benodi ymarferydd ansolfedd. Gall y Derbynnydd Swyddogol hefyd ofyn am benderfyniad gan gredydwyr neu gyfranwyr ynghylch a ddylid ffurfio pwyllgor credydwyr.

Os daw swydd y diddymwr yn wag ar unrhyw adeg, y Derbynnydd Swyddogol yw’r diddymwr drwy gydol y swydd wag.

7.5 Beth sydd angen ei anfon i Dŷ’r Cwmnïau?

Rhaid i’r derbynnydd swyddogol neu berson arall a benodir fel diddymwr dros dro anfon copi o’r gorchymyn dirwyn i ben atom.

Rhaid cyflwyno copi o’r datganiad materion ac unrhyw ddatganiad cydsyniad i’r cofrestrydd yn ogystal â manylion ffurfio pwyllgor credydwyr, ac unrhyw newidiadau i hwnnw.

Rhaid i’r diddymwr neu’r Derbynnydd Swyddogol gyflwyno adroddiadau cynnydd o ddyddiad y penodiad ac am bob cyfnod o 12 mis hyd nes i daw’r dirwyn i ben

7.6 Pan fydd y dirwyn i ben wedi’i gwblhau

Pan fyddwn yn derbyn rhybudd bod dirwyn i ben wedi’i gwblhau a’r cyfrif terfynol gan y diddymwr neu’r Derbynnydd Swyddogol, byddwn yn ei gofrestru.

Oni bai bod yr Ysgrifennydd Gwladol yn cyfarwyddo fel arall, bydd y cwmni’n cael ei ddiddymu 3 mis ar ôl i’r hysbysiad gael ei gofrestru gyda ni.

Os yw’r Derbynnydd Swyddogol, sy’n gweithredu fel hylifydd, yn fodlon na fydd asedau gwireddadwy’r cwmni (asedau y gellid eu gwerthu neu eu gwaredu i godi arian) yn talu treuliau dirwyn i ben, ac nad oes angen ymchwilio ymhellach i faterion y cwmni, gallant wneud cais am ddiddymu’r cwmni’n gynnar. Mi fydd y cwmni’n cael ei ddiddymu 3 mis ar ôl i’r cais gael ei gofrestru gyda ni.

8. Societas (cymdeithas) y DU

Mae achosion ansolfedd sy’n berthnasol i CCP hefyd yn berthnasol i Societas (cymdeithas) y DU.

Gweler ein canllawiau ar Societas y DU.