Guidance

Canllaw cyflogwyr i wiriadau hawl i waith: 23 Medi 2024 (Welsh accessible version)

Updated 23 December 2024

Ynglŷn â’r canllawiau hyn

Mae’r canllawiau hyn yn cynghori cyflogwr sut i gynnal gwiriad hawl i weithio ac yn nodi’r camau penodol y gallwch eu cymryd i atal atebolrwydd am gosb sifil. Gelwir hyn yn ‘sefydlu esgus statudol yn erbyn atebolrwydd am gosb’.

Mae’r canllawiau hyn yn berthnasol i wiriadau hawl i waith a gynhaliwyd ar neu ar ôl 16 Awst 2024 i sefydlu neu gadw esgus statudol rhag gorfod talu cosb sifil am gyflogi person na chaniateir iddo wneud y gwaith dan sylw.

Fersiynau blaenorol o’r canllaw hwn

Pan ddechreuodd y gyflogaeth ar neu ar ôl 29 Chwefror 2008, a sefydlwyd esgus statudol drwy gydol cyflogaeth y person hwnnw cyn 16 Mai 2014, mae’r ddogfen yn gwirio yn y ‘Canllaw llawn i gyflogwyr ar atal gweithio anghyfreithlon yn y DU’  a gyhoeddwyd ym mis Hydref 2013.

Pan ddechreuodd y gyflogaeth ar neu ar ôl 16 Mai 2014, a bod esgus statudol wedi’i sefydlu drwy gydol cyflogaeth y person hwnnw cyn 28 Ionawr 2019, mae’r ddogfen yn gwirio a nodir yn ‘Canllaw y Cyflogwr i Hawl i Weithio CICK’, a gyhoeddwyd ddiwethaf ar 29 Mehefin 2018, yn parhau i fod yn berthnasol.

Er enghraifft, ers 16 Mai 2014, i’r bobl hynny yn y DU sydd angen caniatâd i weithio a phreswylio, rhaid i gymeradwyaeth mewnfudo fod mewn pasbort cyfredol i ddangos hawl i weithio. Fodd bynnag, os gwnaethoch gynnal gwiriad rhwng 29 Chwefror 2008 a 15 Mai 2014 a derbyn cymeradwyaeth mewnfudo mewn pasbort a oedd wedi dod i ben neu sydd wedi dod i ben ers hynny, mae eich esgus statudol yn parhau oherwydd bod hon yn ddogfen dderbyniol ar yr adeg y gwnaethoch chi gynnal y gwiriad. Mae’n ofynnol i chi gynnal gwiriadau dilynol ar gyflogai dim ond os yw ei hawl i weithio yn gyfyngedig i amser.

Ers 28 Ionawr 2019, mae cyflogwyr wedi gallu dibynnu ar wasanaeth ar-lein y Swyddfa Gartref, ‘Gwiriwch hawl ymgeisydd swydd i weithio: defnyddiwch eu cod rhannu’ i sefydlu esgus statudol.

Pan ddechreuodd y gyflogaeth ar neu ar ôl 28 Ionawr 2019, a bod esgus statudol wedi’i sefydlu drwy gydol cyflogaeth y person hwnnw cyn 1 Ionawr 2021, mae’r ddogfen yn gwirio a nodir yn ‘Canllaw Cyflogwyr i wiriadau hawl i weithio’, a gyhoeddwyd ddiwethaf ar 28 Ionawr 2019, yn parhau i fod yn berthnasol.

Pan ddechreuodd cyflogaeth dinesydd AEE neu aelod o’r teulu nad yw’n aelod o’r AEE ar 1 Ionawr 2021 neu ar ôl hynny, a sefydlwyd esgus statudol trwy gydol cyflogaeth y person hwnnw cyn 1 Gorffennaf 2021, mae’r ddogfen yn gwirio a nodir yn ‘Canllaw y Cyflogwr i wiriadau Hawl i Weithio’, a ddiweddarwyd ddiwethaf ar 17 Mawrth 2021, yn parhau i fod yn berthnasol.

Mae hawliau ymgeiswyr i’r Cynllun Preswylio’n Sefydlog i Ddinasyddion yr UE (EUSS) yn cael eu diogelu tra bod eu cais yn cael ei benderfynu. Pan ddechreuodd cyflogaeth dinesydd AEE neu aelod o’r teulu nad yw’n aelod o’r AEE ar 1 Gorffennaf 2021 neu ar ôl hynny, a sefydlwyd esgus statudol drwy gydol cyflogaeth y person hwnnw cyn 31 Awst 2021, mae’r ddogfen a nodir yn ‘Canllaw cyflogwr i wiriadau hawl i waith’ yn parhau i fod yn berthnasol. Pan ddechreuodd cyflogaeth dinesydd AEE neu aelod o deulu nad yw’n aelod o’r AEE ar 31 Awst 2021 neu ar ôl hynny, a sefydlwyd esgus statudol drwy gydol cyflogaeth y person hwnnw, mae’r gwiriadau dogfen a nodir yng nghanllawiau’r cyflogwr perthnasol ar adeg y gwiriad yn parhau i fod yn berthnasol (Canllawiau: 31 Awst 2021, 17 Ionawr 2022 neu 6 Ebrill 2022).

Ar 6 Ebrill 2022, daeth newidiadau i rym o ran defnyddio cardiau biometrig. Ni all deiliaid ddefnyddio eu cerdyn corfforol mwyach fel tystiolaeth o hawl i weithio, ac erbyn hyn mae’n ofynnol iddynt ddefnyddio gwasanaeth ar-lein y Swyddfa Gartref. Galluogodd newidiadau hefyd i gyflogwyr ddefnyddio Technoleg Dilysu Dogfen Hunaniaeth (IDVT) trwy wasanaethau Darparwr Gwasanaeth Hunaniaeth (IDSP) i gwblhau’r elfen wirio hunaniaeth ddigidol o wiriadau hawl i weithio ar gyfer dinasyddion Prydain ac Iwerddon sydd â phasbort dilys (gan gynnwys cardiau pasbort Gwyddelig). Felly, pan ddechreuodd cyflogaeth ar neu ar ôl 6 Ebrill 2022, a sefydlwyd esgus statudol drwy gydol cyflogaeth y person hwnnw cyn 26 Ionawr 2023, mae’r ddogfen yn gwirio a nodir yn y ‘Canllaw Cyflogwyr’ ar wiriadau Hawl i Waith’, a ddiweddarwyd ar 6 Ebrill 2022, yn parhau i fod yn berthnasol.

Ar 26 Ionawr 2023, gwnaed newidiadau i alluogi rhai unigolion sydd â chais amser rhagorol am ganiatâd i aros yn y DU, neu apêl, neu adolygiad gweinyddol (3C absenoldeb) i brofi eu hawl i weithio gan ddefnyddio gwasanaeth gwirio ar-lein y Swyddfa Gartref. Felly, pan ddechreuodd cyflogaeth ar neu ar ôl 26 Ionawr 2023, a sefydlwyd esgus statudol

drwy gydol cyflogaeth y person hwnnw cyn 17 Hydref 2023, mae’r ddogfen yn gwirio a nodir yn ‘Canllaw y Cyflogwr i wiriadau Hawl i Weithio’, a ddiweddarwyd ar 28 Chwefror 2023, yn parhau i fod yn berthnasol.

Ar 9 Awst 2023, gwnaed newidiadau i’r Cynllun Preswylio’n Sefydlog i Ddinasyddion yr UE (EUSS) i fynd i’r afael â cheisiadau purious ac atal cam-drin Tystysgrif Cais EUSS (CoA). Er mwyn i gais hwyr i’r EUSS a wnaed o 9 Awst 2023 fod yn ddilys a chyhoeddwyd CoA, mae angen i’r ymgeisydd ddangos i’r Swyddfa Gartref fod sail resymol dros eu hoedi wrth wneud eu cais.

Ar 18 Hydref 2023, roedd newidiadau yn adlewyrchu nad yw’n ofynnol i gyflogwyr wirio Tystysgrif Gais digidol (CoA) gyda’r Gwasanaeth Gwirio Cyflogwyr (ECS) mwyach wrth gynnal gwiriad hawl i weithio ar-lein sy’n cynnwys cais EUSS sy’n weddill a wnaed ar neu ar ôl 1 Gorffennaf 2021. Felly, pan ddechreuodd cyflogaeth dinesydd AEE neu aelod o’r teulu nad yw’n aelod o’r AEE ar 17 Hydref 2023 neu ar ôl hynny, a sefydlwyd esgus statudol trwy gydol cyflogaeth y person hwnnw cyn 13 Chwefror 2024, mae’r ddogfen yn gwirio a nodir yn ‘Canllaw y Cyflogwr i wiriadau Hawl i Weithio’, a ddiweddarwyd ddiwethaf ar 18 Hydref 2023,  parhau i ymgeisio.

Ar 13 Chwefror 2024 daeth newidiadau i rym i adlewyrchu y bydd y gosb sifil i gyflogwyr, a gynyddwyd ddiwethaf yn 2014, yn cael ei chodi hyd at £45,000 fesul gweithiwr anghyfreithlon am dorri’n gyntaf o £15,000, a hyd at £60,000 am dorri rheolau dro ar ôl tro o £20,000.

Ar 13 Mehefin 2024 gwnaed newidiadau yn ymwneud â gwiriadau hawl i waith sy’n cynnwys dinasyddion yr AEE a’u teuluoedd nad ydynt yn aelodau o’r AEE sydd â statws preswylydd cyn-sefydlog o dan Gynllun Preswylio’n Sefydlog i’r UE. Felly, adlewyrchwyd y newidiadau hyn gyntaf yn y ‘Canllaw Cyflogwyr’ ar wiriadau Hawl i Waith’ wedi’u diweddaru ar 21 Mehefin 2024.

Crynodeb o’r newidiadau yn y rhifyn hwn o’r canllawiau

Diweddarwyd y canllawiau hyn ddiwethaf ar 23 Medi 2024.

Mae’r diweddariadau mwyaf arwyddocaol yn y canllawiau hyn yn ymwneud â:

• yr adran o’r enw ‘Ar gyfer pwy mae’r canllaw hwn yn berthnasol?’ sydd wedi’i ddiweddaru i nodi’r rhesymau polisi cyhoeddus pam y cynghorir busnesau i wirio bod eu contractwyr yn cynnal gwiriadau hawl i waith ar y rhai y maent yn eu cyflogi neu’n eu hymgysylltu, neu i gynnal y gwiriadau eu hunain.

• eglurhad ar brosesau mewn perthynas â gwiriadau dilynol hawl i waith o fewn yr adran o’r enw ‘Pryd ydych chi’n cynnal gwiriadau dilynol?’

• eglurhad o fewn Atodiad A: Mae cymeradwyaeth ILR mewn pasbort cyfredol o Ddibyniaeth y Goron yn brawf derbyniol o’r hawl i weithio.

• Diweddariad i Atodiad B: Cyflogi categorïau penodol o weithwyr i ddarparu rhagor o wybodaeth i gyflogwyr sy’n cynnig cyflogaeth atodol i unigolion sydd â chaniatâd mewnfudo ar lwybr gwaith noddedig ac i adlewyrchu newidiadau diweddar i’r rheolau mewnfudo.

• diweddariadau i Atodiad D: Cyflogaeth gwladolion Wcrain gan gynnwys cynghori cynlluniau sydd bellach ar gau a newidiadau a wnaed i’r cynllun Cartrefi i’r Wcráin sy’n golygu y bydd gan rai deiliaid fisa, a wnaeth gais i’r cynllun ar ôl 19 Chwefror 2024, ganiatâd o 18 mis i aros yn y DU.

1. Cyflwyniad

Mae gan bob cyflogwr yn y DU gyfrifoldeb i atal gweithio anghyfreithlon. Rydych yn gwneud hyn drwy gynnal gwiriadau hawl syml i weithio cyn i chi gyflogi rhywun, i sicrhau nad yw’r unigolyn wedi’i anghymhwyso rhag cyflawni’r gwaith dan sylw oherwydd ei statws mewnfudo.

Mae’r canllawiau hyn yn rhoi gwybodaeth ar sut a phryd i gynnal gwiriad hawl i weithio. Dylech hefyd gyfeirio at y dogfennau canlynol:

• Cod ymarfer ar atal gweithio anghyfreithlon: Cynllun cosb sifil i gyflogwyr
• Cod ymarfer i gyflogwyr: osgoi gwahaniaethu anghyfreithlon tra’n atal anghyfreithlon rhag gweithio

Os byddwch yn cynnal y gwiriadau fel y nodir yn y canllaw hwn a’r cod ymarfer, bydd gennych esgus statudol yn erbyn atebolrwydd am gosb sifil os canfyddir eich bod wedi cyflogi rhywun, sy’n cael ei anghymhwyso rhag cyflawni’r gwaith dan sylw, oherwydd ei statws mewnfudo. Mae hyn yn golygu, os gwelwn eich bod wedi cyflogi rhywun nad oes ganddo’r hawl i wneud y gwaith dan sylw, ond eich bod wedi cynnal gwiriadau hawl i weithio yn gywir yn ôl yr angen, ni fyddwch yn derbyn cosb sifil am y gweithiwr anghyfreithlon dan sylw.

Yn ogystal â’r codau ymarfer a’r canllawiau hyn, mae amrywiaeth o Gynigion ar Gael ar GOV.UK i’ch cefnogi i gynnal gwiriadau hawl i waith.

Pam mae angen i ni atal gweithio anghyfreithlon?

Mae’r gallu i weithio’n anghyfreithlon yn sbardun mudo anghyfreithlon. Mae’n gadael pobl yn agored i ecsbloetio ac yn arwain at gyflogwyr diegwyddor yn tanseilio busnesau sy’n cydymffurfio. Gall hefyd effeithio’n negyddol ar gyflogau gweithwyr cyfreithlon ac mae’n gysylltiedig â cham-drin eraill yn y farchnad lafur fel osgoi treth, torri’r isafswm cyflog cenedlaethol ac amodau gwaith ecsbloetiol, gan gynnwys caethwasiaeth fodern yn yr achosion mwyaf difrifol.

Deddfwriaeth

Nodir y gyfraith ar atal gweithio anghyfreithlon yn adrannau 15 i 25 o  Ddeddf Mewnfudo, Lloches a Chenedligrwydd 2006  (Deddf 2006), adran 24B o Ddeddf Mewnfudo 1971, ac Atodlen 6 o Ddeddf Mewnfudo 2016.

Mae Deddf 2006 yn disodli adran 8 o Ddeddf Lloches a Mewnfudo 1996 (Deddf 1996) mewn perthynas â chyflogaeth sy’n dechrau ar neu ar ôl 29 Chwefror 2008.

O dan adran 15 o Ddeddf 2006, gall cyflogwr fod yn atebol am gosb sifil os yw’n cyflogi rhywun nad oes ganddo’r hawl i ymgymryd â’r gwaith dan sylw os dechreuodd y person hwnnw weithio ar neu ar ôl 29 Chwefror 2008.

Ar gyfer pwy mae’r canllawiau hyn yn berthnasol?

Dylai cyflogwyr, gan gynnwys eu staff Adnoddau Dynol a’r staff hynny yn yr un busnes sydd â chyfrifoldeb dirprwyedig dros recriwtio a chyflogaeth unigolion, ddarllen y canllawiau hyn i ddeall eu cyfrifoldeb i gynnal gwiriadau hawl i weithio yn gywir, ac felly sicrhau cydymffurfiaeth â’r gyfraith.

Mae’r canllawiau hyn yn berthnasol i gyflogwyr sy’n cyflogi staff o dan gontract cyflogaeth, gwasanaeth neu brentisiaeth, p’un ai’n ddiamwys neu’n ymhlyg a boed ar lafar neu’n ysgrifenedig.

Os nad y gweithiwr yw eich gweithiwr uniongyrchol (er enghraifft, os yw’n hunangyflogedig), nid oes rhaid i chi sefydlu esgus statudol, ond rhaid i chi barhau i gynnal y gwiriadau hyn (a chadw tystiolaeth rydych chi wedi gwneud hynny) i gydymffurfio â’ch dyletswyddau noddwr.

Fel y cyflogwr, rydych chi (ac nid aelodau eich staff sy’n cynnal y gwiriadau, p’un a ydynt yn gyflogeion neu’n weithwyr sy’n ymwneud â’ch busnes) yn atebol am y gosb sifil. Os ydych wedi defnyddio Darparwr Gwasanaeth Hunaniaeth (IDSP) i gynnal gwiriadau hunaniaeth ddigidol ar ddinasyddion Prydain ac Iwerddon sydd â phasbort dilys (gan gynnwys cardiau pasbort Iwerddon), byddwch yn cadw’r rhwymedigaethau a nodir yn y canllawiau hyn i sicrhau cydymffurfiaeth o dan y Cynllun. Os byddwch yn dewis defnyddio IDSP, rydych chi (yn hytrach na’r IDSP) yn dal i fod yn atebol am y gosb sifil os canfyddir bod y gweithiwr yn gweithio heb y caniatâd angenrheidiol yn ddiweddarach ac mae’n weddol amlwg nad yw’r gwiriad wedi’i gwblhau’n gywir. Ac eithrio pan fyddwch yn defnyddio IDSP ar gyfer gwiriadau ar ddinasyddion Prydain ac Iwerddon sydd â phasbort dilys (gan gynnwys cardiau pasbort Iwerddon), ni allwch sefydlu esgus statudol os yw’r gwiriad yn cael ei wneud gan drydydd parti, fel asiantaeth recriwtio neu eich cynghorydd proffesiynol.

Hyd yn oed os nad y gweithwyr rydych chi’n eu defnyddio neu’n eu cyflenwi yw eich gweithwyr (o fewn ystyr Adran 25(b) Deddf Mewnfudo, Lloches a Chenedligrwydd 2006), mae rhesymau cryf pam y dylech wirio bod gan unrhyw un sy’n gwneud hynny hawl i weithio. Mae rhai enghreifftiau’n cynnwys:

• Os yw gweithwyr anghyfreithlon yn cael eu tynnu oddi ar eich busnes, gall amharu ar eich gweithrediadau ac arwain at ddifrod enw da.
• Gallai fod effeithiau niweidiol ar eich rhwymedigaethau iechyd a diogelwch a diogelu, yn ogystal ag amhariad posibl ar eich yswiriant, os nad yw hunaniaeth, cymwysterau a lefelau sgiliau unigolion sy’n gwneud gwaith i chi fel yr honnir.
• Mae deddfwriaeth wahanol sy’n benodol i fusnesau recriwtio yn mynnu bod gwiriadau hawl i waith yn cael eu sefydlu.
• Mae gwiriadau hawl i weithio hefyd yn ofyniad gan y mwyafrif o safonau arfer gorau rhyngwladol a’r archwiliadau sy’n cyd-fynd â nhw.

Nid yw’r rhestr hon yn gyflawn.

Yn unol â hynny, fe’ch anogir yn gryf i wirio bod eich contractwyr a’ch darparwyr llafur yn cynnal gwiriadau hawl i weithio yn unol â’r canllawiau hyn ar bobl y maent yn eu cyflogi, ymgysylltu neu gyflenwi (neu gyflawni’r gwiriadau hyn eich hun). Mae hyn yn cynnwys unrhyw un yn eich cadwyn gyflenwi gan ddefnyddio eilydd i berfformio gwaith ar eu rhan.

Cyfeiriadau yn y canllaw hwn

Mae ‘absenoldeb 3C’ (Adran 3C o Ddeddf Mewnfudo 1971) yn ymestyn caniatâd mewnfudo presennol, ac unrhyw amodau cysylltiedig, i berson sy’n gwneud cais ‘mewn pryd’ i ymestyn ei arhosiad yn y Deyrnas Unedig. Mae ‘mewn pryd’ yn golygu y gwnaed y cais cyn i’r caniatâd presennol ddod i ben. Bydd yr unigolyn yn parhau i ddal 3C o absenoldeb tra ei fod yn aros am benderfyniad ar y cais hwnnw ac er bod unrhyw apêl neu adolygiad gweinyddol y mae ganddo hawl iddo yn yr arfaeth.

ystyr ‘torri’ yw bod adran 15 o Ddeddf Mewnfudo, Lloches a Chenedligrwydd 2006 wedi ei thorri drwy gyflogi rhywun sy’n destun rheolaeth fewnfudo; a

• dros 16 oed; a
• Peidio â chael gwneud y gwaith dan sylw oherwydd naill ai nad ydynt wedi cael caniatâd mewnfudo neu oherwydd eu caniatâd:
  • i) yn annilys;
  • ii) wedi peidio â chael effaith (sy’n golygu nad yw’n berthnasol mwyach) p’un ai oherwydd cwtogi, dirymu, canslo, treigl amser neu fel arall; neu
  • iii) yn ddarostyngedig i gyflwr sy’n eu hatal rhag derbyn y gyflogaeth.

Mae ‘Tystysgrif Cais’ (CoA) yn ddogfen ddigidol, neu ‘ddi-ddigidol’, y gall unigolion ddibynnu arni i ddangos eu bod yn gymwys i weithio, rhentu a mynediad at fudd-daliadau a gwasanaethau. Cyhoeddir y ddogfen hon pan wneir cais dilys i’r Cynllun Preswylio’n Sefydlog i Ddinasyddion yr UE.

ystyr ‘Hysbysiad Cosb Sifil’ yw hysbysiad a roddir o dan adran 15(2) o Ddeddf Mewnfudo, Lloches a Chenedligrwydd 2006 sy’n ei gwneud yn ofynnol i gyflogwr dalu cosb o swm penodedig.

Mae ‘dogfen gyfredol’ yn golygu dogfen nad yw wedi dod i ben.

Mae ‘dogfen’ yn golygu dogfen wreiddiol oni nodir bod copi, electronig neu sgrinlun yn dderbyniol.

ystyr “AEE” (“EEA”) yw dinasyddion gwledydd yr AEE neu’r Swistir.

Gwledydd yr AEE yw: Awstria, Gwlad Belg, Bwlgaria, Croatia, Gweriniaeth Cyprus, Tsiec

Gweriniaeth, Denmarc, Estonia, Y Ffindir, Ffrainc, yr Almaen, Gwlad Groeg, Hwngari, Gwlad yr Iâ, Iwerddon, yr Eidal, Latfia, Liechtenstein, Lithwania, Lwcsembwrg, Malta, yr Iseldiroedd, Norwy, Gwlad Pwyl, Portiwgal, Romania, Slofacia, Slofenia, Sbaen a Sweden.

Mae ‘EUSS’ yn golygu Cynllun Preswylio’n Sefydlog i Ddinasyddion yr UE. Mae’r EUSS yn darparu sail i ddinasyddion yr Ardal Economaidd Ewropeaidd (AEE) a’r Swistir sy’n byw yn y DU erbyn 31 Rhagfyr 2020, ac aelodau cymwys eu teulu, wneud cais am statws mewnfudo’r DU y mae angen iddynt aros yma.

Mae ‘eVisa’ yn cyfeirio at fisa digidol a ddarperir gan y Swyddfa Gartref fel tystiolaeth o statws mewnfudo unigolyn (caniatâd i ddod i mewn i’r DU neu aros ynddi).

Mae ‘Gwasanaeth Gwirio Cyflogwyr y Swyddfa Gartref’ yn cyfeirio at y gwasanaeth ymholiadau a chyngor a weithredir gan y Swyddfa Gartref y mae’n ofynnol i gyflogwyr gysylltu â nhw mewn rhai amgylchiadau i wirio a oes hawl gan berson i weithio yn y DU ac, os felly, natur unrhyw gyfyngiadau ar hawl y person hwnnw i wneud hynny.

‘Gwasanaeth gwirio hawl i weithio ar-lein’ yw’r system ar-lein sy’n caniatáu i gyflogwyr wirio a yw person yn cael gweithio yn y Deyrnas Unedig ac, os felly, natur unrhyw gyfyngiadau ar hawl y person hwnnw i wneud hynny. Mae’r system hon ar gael i gyflogwyr ar dudalen ‘Gwirio hawl ymgeisydd swydd i weithio, defnyddiwch eu cod rhannu’ ar GOV.UK. Ni ellir defnyddio unrhyw borth ar-lein arall sy’n ymwneud â statws mewnfudo yn lle at ddibenion gwirio hawl i weithio.

Mae ‘Technoleg Dilysu Dogfen Adnabod’ (IDVT) yn fathau o dechnoleg a weithredir at ddibenion gwirio hunaniaeth person, lle cynhyrchir copi digidol o ddogfen ffisegol sy’n ymwneud â’r person hwnnw er mwyn dilysu dilysrwydd y ddogfen, ac a yw’r person hwnnw yn ddeiliad cywir y ddogfen.

Mae darparwr gwasanaeth hunaniaeth (IDSP) yn ddarparwr gwasanaethau gwirio hunaniaeth sy’n defnyddio IDVT. Yng nghyd-destun y canllawiau hyn, gellir ardystio IDSP i ddarparu dilysu hunaniaeth i lefelau hyder penodol, a bennir gan safonau’r llywodraeth. Weithiau cyfeirir at IDSPs fel ‘darparwyr hunaniaeth’.

Dylid darllen ‘caniatâd mewnfudo’ (a elwir hefyd yn ‘gadael’) fel ‘Caniatâd i Fynd i Mewn / Caniatâd i Fynd i Mewn neu ganiatâd i Aros / Ymadael i Aros.

Mae ‘Aelod o’r Teulu sy’n Ymuno’ yn unigolyn o unrhyw genedligrwydd (gan gynnwys AEE) nad oedd ei hun yn preswylio yn y DU erbyn 31 Rhagfyr 2020, ond sy’n ymuno â noddwr cenedlaethol neu berthnasol AEE yn y DU sydd naill ai â statws EUSS neu, mewn amgylchiadau cyfyngedig, yn gymwys i gael statws EUSS pe baent yn gwneud cais.

‘Gadael i Fynd i Mewn’ neu ‘Gadael i Aros’ gweler ‘Caniatâd i Fynd i Mewn’ a ‘Chaniatâd i Aros’. Mae ‘Lefel Hyder’ (LoC) yn cael ei bennu drwy broses sy’n ofynnol gan IDSPs o’r enw ‘hunaniaeth

Gwirio’ sy’n cynnwys 5 rhan. Mae pob cam o’r broses gwirio hunaniaeth yn cael ei sgorio, a

defnyddir y sgoriau hyn i bennu lefel yr hyder a gyflawnwyd.

Mae ‘Hysbysiad Gwirio Negyddol’ (NVN) yn gadarnhad negyddol nad oes gan berson yr hawl i weithio gan y Gwasanaeth Gwirio Cyflogwyr. Os yw cyflogwr yn derbyn NVN, ond yn parhau i gyflogi’r person hwn, ni fydd gan y cyflogwr esgus statudol a gall fod yn atebol am gosb sifil neu’n cyflawni trosedd.

ystyr “dinasyddion nad ydynt yn yr AEE” (“non-EEA”) yw dinasyddion gwledydd y tu allan i’r AEE.

Mae ‘gwiriad hawl i weithio ar-lein’ yn golygu’r ymateb a gynhyrchir gan y Swyddfa Gartref ar-lein gwasanaeth gwirio hawl i weithio mewn perthynas â pherson.

‘Caniatâd i Ddod Mewn ‘ a elwir hefyd yn ‘Gadael i Mewn’. Gall dogfennau mewnfudo a chanllawiau gyfeirio at y naill derm neu’r llall, mae’r ddau yn briodol. Mae hyn yn golygu bod gan berson ganiatâd gan y Swyddfa Gartref i ddod i mewn i’r DU.

Gelwir ‘Caniatâd i Aros’ hefyd yn ‘Gadael i Aros’. Gall dogfennau a chanllawiau mewnfudo gyfeirio at y naill dymor neu’r llall, mae’r ddau yn dderbyniol. Mae hyn yn golygu bod gan berson ganiatâd gan y Swyddfa Gartref i fod yn y DU.

Mae ‘Hysbysiad Gwirio Cadarnhaol’ (PVN) yn gadarnhad cadarnhaol o hawl unigolyn i weithio gan y Gwasanaeth Gwirio Cyflogwyr. Bydd hyn yn rhoi esgus statudol i’r cyflogwr am chwe mis o’r dyddiad a bennir yn yr Hysbysiad.

Mae statws cyn-sefydlog (PSS) yn golygu caniatâd cyfyngedig i ddod i mewn i Gynllun Preswylio’n Sefydlog i Ddinasyddion yr UE neu i barhau i gael eu rhoi o dan y Cynllun Preswylio’n Sefydlog i Ddinasyddion yr UE. Rhoddir statws cyn-sefydlog i ddechrau am bum mlynedd a bydd yn cael ei ymestyn oni bai nad yw’r person bellach yn bodloni’r gofynion ar ei gyfer.

Mae ‘Hawl i Weithio’ yn golygu y caniateir ei gyflogi yn rhinwedd statws mewnfudo cymwys.

Mae ‘gwiriadau Hawl i Weithio’ yn cyfeirio at wiriadau dogfennau â llaw rhagnodedig, rhagnodedig y Swyddfa Gartref ar-lein hawl i wiriadau gwaith a defnydd rhagnodedig o Ddarparwr Gwasanaeth Hunaniaeth (IDSP).

Mae ‘statws preswylydd sefydlog’ yn golygu caniatâd amhenodol i ddod i mewn i Gynllun Preswylio’n Sefydlog i Ddinasyddion yr UE neu i barhau i gael eu rhoi o dan y Cynllun Preswylio’n Sefydlog i Ddinasyddion yr UE. Fel arfer, bydd y person wedi byw yn y DU am gyfnod parhaus o bum mlynedd ac nid yw wedi gadael y DU am fwy na phum mlynedd yn olynol ers hynny. Gall person sydd â statws preswylydd sefydlog aros yn y Deyrnas Unedig am gyfnod amhenodol.

Mae ‘esgus statudol’ yn cyfeirio at amddiffyniad cyflogwr yn erbyn atebolrwydd am gosb sifil, y gellir ei chael lle mae’r gwiriadau hawl i weithio rhagnodedig wedi’u cynnal.

Ystyr ‘cais dilys’ yw unigolion sy’n cydymffurfio â gofynion dilysu proses ymgeisio, gan gynnwys cofrestru biometreg, os oes angen, a darparu tystiolaeth o genedligrwydd a hunaniaeth.

Mae ‘gwirio hawl ymgeisydd swydd i weithio: defnyddiwch ei god rhannu’ yn golygu gwasanaeth gwirio ar-lein y Swyddfa Gartref ar GOV.UK sy’n galluogi cyflogwyr i wirio a oes gan berson hawl i weithio ac, os felly, natur unrhyw gyfyngiadau ar hawl y person hwnnw i wneud hynny.

Mae ‘ni’ neu ‘ni’ yn y canllawiau hyn yn golygu’r Swyddfa Gartref. Mae ‘chi’ ac ‘eich’ yn y canllawiau yn golygu’r cyflogwr.

2. Sut i sefydlu esgus statudol dros wiriadau hawl i weithio

Mae’n rhaid i chi gynnal gwiriad hawl i weithio cyn i chi gyflogi person i sicrhau ei fod yn cael caniatâd cyfreithiol i wneud y gwaith dan sylw ar eich rhan. Os yw hawl unigolyn i weithio yn gyfyngedig o ran amser, dylech gynnal gwiriad dilynol ychydig cyn y disgwylir iddo ddod i ben.

Esgus statudol yw amddiffyniad cyflogwr yn erbyn cosb sifil. Er mwyn sefydlu esgus statudol yn erbyn cosb sifil os canfyddir bod gweithiwr yn gweithio’n anghyfreithlon, rhaid i gyflogwyr wneud un o’r canlynol cyn i’r gweithiwr ddechrau gweithio:

1. Gwiriad hawl i weithio (i gyd)
2. gwiriad hawl i weithio drwy ddefnyddio IDVT trwy wasanaethau IDSP (dinasyddion Prydain ac Iwerddon yn unig)
3. gwiriad hawl i weithio ar-lein y Swyddfa Gartref (dinasyddion nad ydynt yn ddinasyddion Prydeinig a di-Iwerddon)

Bydd cynnal unrhyw un o’r gwiriadau hyn fel y nodir yn y canllawiau hyn ac yng nghod ymarfer  yn rhoi esgus statudol i chi.

Gallwch hefyd ddefnyddio’r Gwasanaeth Gwirio Cyflogwyr osoes gan unigolyn gais rhagorol, adolygiad gweinyddol neu apêl ac nid yw ei broffil digidol wedi’i alluogi eto i ddangos tystiolaeth o hyn, neu os yw ei statws mewnfudo yn gofyn am wiriad gan y Swyddfa Gartref.

Cynnal gwiriad hawl i weithio sy’n seiliedig ar ddogfen â llaw

Mae tri cham i gynnal gwiriad hawl i weithio seiliedig ar ddogfen llaw. Mae angen i chi gwblhau’r tri cham cyn i’r gyflogaeth ddechrau er mwyn sicrhau eich bod wedi cynnal gwiriad yn y modd rhagnodedig, er mwyn sefydlu esgus statudol.

Cam 1: Cael

Rhaid i chi gael  dogfennau gwreiddiol o naill ai Rhestr A neu B o’r dogfennau derbyniol yn Atodiad A.

Cam 2: Gwirio

Rhaid i chi wirio bod y dogfennau’n ddilys a bod y person sy’n eu cyflwyno yn ddarpar neu’n weithiwr presennol, y deiliad cywir ac yn cael gwneud y math o waith rydych chi’n ei gynnig. Mae’n rhaid i chi wirio:

• mae ffotograffau a dyddiadau geni yn gyson ar draws dogfennau a chydag ymddangosiad y person er mwyn canfod dynwarediad;
• Nid yw dyddiadau dod i ben am ganiatâd i fod yn y DU wedi mynd heibio;
• unrhyw gyfyngiadau gwaith i benderfynu a oes ganddynt hawl i wneud y math o waith a gynigir (i fyfyrwyr sydd â chaniatâd cyfyngedig i weithio yn ystod y tymor, rhaid i chi hefyd gael, copïo a chadw manylion eu tymor academaidd a’u hamseroedd gwyliau sy’n cwmpasu hyd eu cyfnod astudio yn y DU y byddant yn cael eu cyflogi ar ei gyfer);
• mae’r dogfennau’n ddilys, heb gael eu ymyrryd â’r deiliad, ac maent yn perthyn iddynt; a
• Gellir esbonio’r rhesymau dros unrhyw wahaniaeth mewn enwau ar draws dogfennau trwy ddarparu tystiolaeth (er enghraifft, tystysgrif briodas wreiddiol, archddyfarniad ysgariad absoliwt, gweithred pôl). Rhaid i’r dogfennau ategol hyn gael eu llungopïo hefyd, a rhaid cadw copi.

Cam 3: Copio

Rhaid i chi wneud copi clir o bob dogfen mewn fformat na ellir ei newid â llaw a chadw’r copi yn ddiogel: yn electronig neu mewn copi caled. Rhaid i chi hefyd gadw cofnod diogel o’r dyddiad y gwnaethoch y prawf. Mae rhagor o wybodaeth ar gael o dan ‘Dystiolaeth Cadw’ isod.

Rhaid i chi gopïo a chadw copïau o:

1. Pasbortau: unrhyw dudalen gyda’r dyddiad dod i ben y ddogfen, cenedligrwydd y deiliad, dyddiad geni, llofnod, caniatâd mewnfudo, dyddiad dod i ben, manylion biometrig, ffotograff ac unrhyw dudalen sy’n cynnwys gwybodaeth sy’n nodi bod gan y deiliad hawl i ddod i mewn i’r DU neu aros ynddi (fisa neu stamp mynediad) ac ymgymryd â’r gwaith dan sylw (nid oes rhaid copïo’r clawr blaen mwyach).

2. Pob dogfen arall: y ddogfen yn llawn, gan gynnwys dwy ochr Dogfen Statws Mewnfudo a Cherdyn Cofrestru Cais.

Dylid cadw’r holl gopïau o ddogfennau a gymerir yn ddiogel drwy gydol cyflogaeth y gweithiwr ac am ddwy flynedd wedyn. Yna mae’n rhaid i’r copi gael ei ddinistrio’n ddiogel.

Rydym yn argymell eich bod yn defnyddio ein:

1. ‘Rhestr Wirio Hawl i Weithio’ gyflogwyr i sicrhaueich bod wedi gwneud yr holl gamau y mae angen i chi eu cymryd yn gywir; neu
2. rhyngweithiol ar-lein hefydl ‘Gwiriwch a all rhywun weithio yn y DU’, a fydd yn mynd â chi drwy’r broses trwy ofyn cyfres o gwestiynau i chi.

Bydd y ddau yn eich helpu i gadarnhau eich bod wedi cymryd pob cam yn gywir i sefydlu eich esgus statudol.

Dogfennau derbyniol

Mae’r dogfennau y gallwch eu derbyn gan berson i ddangos eu hawl i weithio wedi’u nodi mewn dwy restr – Rhestr A a Rhestr B fel y nodir yn Atodiad A o’r canllawiau hyn.

Mae Rhestr A yn cynnwys yr ystod o ddogfennau y gallwch eu derbyn ar gyfer person sydd â hawl barhaus i weithio yn y DU (gan gynnwys dinasyddion Prydain ac Iwerddon). Os byddwch yn cynnal y gwiriadau hawl i weithio yn gywir cyn i’r gyflogaeth ddechrau, byddwch yn sefydlu esgus statudol parhaus dros gyfnod cyflogaeth y person hwnnw gyda chi. Nid oes rhaid i chi gynnal unrhyw wiriadau dilynol ar yr unigolyn hwn.

Mae Rhestr B yn cynnwys amrywiaeth o ddogfennau y gallwch eu derbyn ar gyfer person sydd â hawl dros dro i weithio yn y DU. Os ydych yn cynnal y gwiriadau hawl i weithio yn gywir, byddwch yn sefydlu esgus statudol â therfyn amser. Bydd gofyn i chi gynnal gwiriad dilynol er mwyn cadw’ch esgus statudol.

Gwirio dilysrwydd dogfennau

Pan fyddwch yn gwirio dilysrwydd y dogfennau, dylech sicrhau eich bod yn gwneud hyn ym mhresenoldeb y deiliad. Gall hyn fod yn bresenoldeb corfforol yn bersonol neu drwy gyswllt fideo byw. Yn y ddau achos, rhaid i chi fod mewn meddiant ffisegol o’r dogfennau gwreiddiol. Er enghraifft, gall unigolyn ddewis anfon ei ddogfennau atoch drwy’r post i’ch galluogi i gynnal y gwiriad gyda nhw trwy gyswllt fideo byw. Efallai na fyddwch yn dibynnu ar archwilio’r ddogfen trwy gyswllt fideo byw neu drwy wirio copi ffacs neu wedi’i sganio o’r ddogfen.

Eich cyfrifoldeb chi yw gwirio’r ddogfen. Er y gellir ei ddirprwyo i’ch aelodau o staff (mae hyn yn cynnwys gweithwyr asiantaeth a gyflogir gennych chi ac sy’n gweithio o dan eich rheolaeth), byddwch yn parhau i fod yn atebol am y gosb os canfyddir bod yr unigolyn yn gweithio’n anghyfreithlon ac nad yw’r gwiriad rhagnodedig wedi’i gynnal yn gywir. Efallai na fyddwch yn dirprwyo’r cyfrifoldeb hwn i drydydd parti lle rydych yn cynnal gwiriad llaw o ddogfennau gwreiddiol.

Er y gallwch ddefnyddio trydydd parti i ddarparu cymorth o ran gwybodaeth dechnegol neu offer arbenigol i atal cyflogi gweithwyr anghyfreithlon, bydd y cyfrifoldeb am gyflawni’r gwiriad (er mwyn cael esgus statudol o gosb sifil) yn aros gyda chi fel y cyflogwr.

Os rhoddir dogfen ffug i chi, dim ond os yw’n rhesymol amlwg ei bod yn amlwg ei bod yn ffug y byddwch yn agored i gael cosb sifil. Mae hyn yn golygu y gellid yn rhesymol ddisgwyl i berson sydd heb ei hyfforddi i nodi dogfennau ffug, gan ei harchwilio’n ofalus, ond heb ddefnyddio cymhorthion technolegol sylweddoli’n rhesymol nad yw’r ddogfen dan sylw yn ddilys.

Ni fyddwch yn cael esgus statudol os:

• Mae’n weddol amlwg nad y person sy’n cyflwyno’r ddogfen yw’r person y cyfeirir ato yn y ddogfen honno, hyd yn oed os yw’r ddogfen ei hun yn ddilys.
• Rydych yn gwybod na chaniateir i’r unigolyn ymgymryd â’r gwaith dan sylw.
• eich bod yn gwybod bod y dogfennau’n ffug neu nad ydynt yn perthyn i’r deiliad.

Efallai yr hoffech ddarllen y canllawiau ar-lein am adnabod dogfennau adnabod twyllodrus. Mae canllawiau ar archwilio dogfennau hunaniaeth can i’w gweld ar GOV. UK. Yo gallwch hefyd gymharu hunaniaeth a dogfennau teithio yn erbyn y delweddau a gyhoeddwyd ar:

• PRADO Cofrestr Gyhoeddus o Ddogfennau Teithio Dilys a HunaniaethAr-lein
• EdisonTD
• Archifau o ddogfennau teithio a hunaniaeth yw’r rhain.
• Os hoffech gael mynediad i hyfforddiant ar-lein y Swyddfa Gartref ar dwyll dogfennau, cysylltwch â thîm hyfforddi’r Gwasanaeth Gwirio a Chyngor Gorfodi Mewnfudo yn: [email protected]

Os bydd rhywun yn rhoi dogfen ffug neu ddogfen ddilys nad yw’n perthyn iddynt, dylech ddefnyddio’r ddolen hon i roi gwybod i ni am yr unigolyn neu ffonio ein llinell gymorth Ymholiadau Cyflogwyr ar 0300 790 6268 (dydd Llun i ddydd Iau, 9am i 4:45pm; Dydd Gwener 9am i 4:30pm).

Cadw tystiolaeth

Mae’n rhaid i chi gadw cofnod o bob dogfen rydych wedi’i gwirio. Gall hwn fod yn gopi caled neu’n gopi wedi’i sganio mewn fformat na ellir ei newid â llaw, fel dogfen jpeg neu pdf. Dylech gadw’r copïau yn ddiogel drwy gydol cyflogaeth y person ac am ddwy flynedd arall ar ôl iddynt roi’r gorau i weithio i chi. Yna mae’n rhaid i’r ffeil gael ei ddinistrio’n ddiogel.

Dylech hefyd allu cynhyrchu’r copïau hyn o ddogfennau yn gyflym os gofynnir i chi ddangos iddynt ddangos eich bod wedi perfformio gwiriad hawl i weithio a chadw esgus statudol.

Rhaid i chi hefyd wneud nodyn o’r dyddiad y gwnaethoch chi gynnal y prawf. Gall hyn fod naill ai drwy wneud datganiad dyddiedig ar y copi neu drwy gadw cofnod ar wahân, yn ddiogel, y gellir ei ddangos i ni ar gais. Gellir ysgrifennu’r dyddiad hwn ar gopi y ddogfen fel a ganlyn: ‘y dyddiad y gwnaed y gwiriad hawl hwn i weithio: [mewnosod dyddiad]’ neu gellir gwneud cofnod â llaw neu ddigidol ar yr adeg y byddwch yn cynnal a chopïo’r dogfennau sy’n cynnwys yr wybodaeth hon. Rhaid i chi allu dangos y dystiolaeth hon os gofynnir i chi wneud hynny er mwyn dangos eich bod wedi sefydlu esgus statudol. Rhaid i chi ailadrodd y broses hon mewn perthynas ag unrhyw wiriad dilynol.

Efallai y byddwch yn wynebu cosb sifil os na fyddwch yn cofnodi’r dyddiad y cafodd y gwiriad ei gynnal. Nid yw ysgrifennu dyddiad ar y ddogfen gopïo, ynddo’i hun, yn cadarnhau mai dyma’r union ddyddiad pan gynhaliwyd y gwiriad. Os byddwch yn ysgrifennu dyddiad ar y ddogfen copi, rhaid i chi hefyd gofnodi mai dyma’r dyddiad y gwnaethoch chi gynnal y gwiriad.

Gwiriadau wedi’u haddasu dros dro COVID-19

Daeth yr addasiadau dros dro i wiriadau hawl i waith, a gyflwynwyd ar 30 Mawrth 2020, i ben ar 30 Medi 2022.

Ers 1 Hydref 2022, rhaid i gyflogwyr gynnal un o’r gwiriadau rhagnodedig fel y nodir yn y canllawiau hyn cyn i’r gyflogaeth ddechrau.

Nid oes angen i chi gynnal gwiriadau ôl-weithredol ar weithwyr a gafodd wiriad wedi’i addasu gan COVID-19 rhwng 30 Mawrth 2020 a 30 Medi 2022 (cynhwysol). Byddwch yn cynnal esgus statudol yn erbyn atebolrwydd am gosb sifil os gwnaed y gwiriad a wnaed yn ystod y cyfnod hwn yn y modd safonol rhagnodedig neu fel y nodir yng nghanllawiau gwiriadau wedi’u haddasu gan COVID-19.

Fodd bynnag, gall unrhyw unigolyn sydd heb statws mewnfudo cyfreithlon yn y DU fod yn agored i gamau gorfodi mewnfudo.

Defnyddio darparwr gwasanaeth adnabod (IDSP)

Ers 6 Ebrill 2022, mae cyflogwyr wedi gallu defnyddio IDVT trwy wasanaethau IDSP i gwblhau’r elfen gwirio hunaniaeth ddigidol o wiriadau hawl i weithio ar gyfer dinasyddion Prydain ac Iwerddon sydd â phasbort dilys (gan gynnwys cardiau pasbort Iwerddon).

Gwirio hunaniaeth ddigidol a gynhelir gan IDSPs yw’r broses o gael tystiolaeth o hunaniaeth y darpar weithiwr, gan wirio ei fod yn ddilys ac yn perthyn i’r person sy’n ei hawlio.

Os ydych yn defnyddio gwasanaethau IDSP ar gyfer dilysu hunaniaeth ddigidol, gall deiliaid pasbortau dilys Prydeinig neu Iwerddon (neu gardiau pasbort Gwyddelig) ddangos eu hawl i weithio gan ddefnyddio’r dull hwn. Bydd hyn yn rhoi esgus statudol parhaus i chi. Eich cyfrifoldeb chi yw cael tystiolaeth o’r gwiriad IDVT o’r IDSP. Bydd gennych esgus statudol dim ond os ydych yn credu’n rhesymol bod yr IDSP wedi cynnal eu gwiriadau yn unol â’r canllawiau hyn.

Ni ddylech drin y rhai nad oes ganddynt basbort dilys, neu nad ydynt am brofi eu hunaniaeth gan ddefnyddio IDSP yn llai ffafriol. Mae’n rhaid i chi roi ffyrdd eraill i unigolion brofi eu hawl i weithio a dylech gynnal gwiriad hawl i weithio â llaw yn yr amgylchiadau hyn.

Cyn 6 Ebrill 2022 newidiadau i wiriadau Hawl i Weithio, roedd cyflogwyr eisoes yn gallu defnyddio CDU i wella eu prosesau gwirio cyn cyflogaeth a lleihau’r risg o dwyll. Yn flaenorol, cyhoeddodd y Swyddfa Gartref ganllawiau ar ddefnyddio IDVT at y diben hwn. Felly, efallai y byddwch yn dod o hyd i IDSPs sy’n cynnig eu gwasanaethau mewn perthynas â chefnogi gwiriadau â llaw o ddogfennau ffisegol, neu wiriadau drwy’r Swyddfa Gartref ar-lein Hawl i Weithio.

Fodd bynnag, ac eithrio pan fyddwch yn defnyddio IDSP yn benodol ar gyfer gwiriadau hawl i weithio dinasyddion Prydain neu Iwerddon sydd â cherdyn pasbort dilys (neu gerdyn pasbort Gwyddelig), nid yw’n bosibl sefydlu esgus statudol yn erbyn atebolrwydd am gosb sifil os yw’r gwiriad seiliedig ar ddogfen llaw, neu’r gwiriad hawl i weithio ar y gwasanaeth ar-lein, yn cael ei berfformio gan IDSP.

Am ganllaw manwl ar sut i gwblhau gwiriad hawl i weithio gan ddefnyddio CDU, cyfeiriwch at Atodiad C o’r canllawiau hyn.

Camau sylfaenol i gynnal gwiriad RTW gan ddefnyddio IDSP:

• Gall IDSPs gynnal dilysu hunaniaeth ddigidol i ystod o safonau neu lefelau hyder. Mae’r Swyddfa Gartref yn argymell bod cyflogwyr ond yn derbyn gwiriadau drwy IDSP sy’n bodloni isafswm Lefel Hyder Canolig. Mae rhestr o ddarparwyr ardystiedig ar gael i chi ddewis ohonynt ar GOV.UK: Ardystio hunaniaeth ddigidol ar gyfer yr hawl i weithio, yr hawl i rentu a gwiriadau cofnodion troseddol. Nid yw’n orfodol i chi ddefnyddio darparwr ardystiedig: gallwch ddefnyddio darparwr nad yw’n ymddangos ar y rhestr hon os ydych yn fodlon ei fod yn gallu darparu’r gwiriadau gofynnol.

• Bodlonwch eich hun bod y ffotograff a’r manylion bywgraffyddol (er enghraifft, dyddiad geni) ar allbwn y gwiriad IDVT yn gyson â’r unigolyn sy’n cyflwyno ei hun ar gyfer gwaith (h.y., mae’r wybodaeth a ddarperir gan y gwiriad yn ymwneud â’r unigolyn ac nid ydynt yn imposter). Gellir gwneud hyn yn bersonol neu drwy alwad fideo.

• Mae’n rhaid i chi gadw copi clir o’r allbwn gwirio hunaniaeth IDVT ar gyfer hyd y gyflogaeth ac am ddwy flynedd ar ôl i’r gyflogaeth ddod i ben.

• Os canfyddir eich bod yn cyflogi unigolion heb i’w hunaniaeth a’u cymhwysedd gael eu gwirio’n gywir yn y modd rhagnodedig, ni fydd gennych esgus statudol os canfyddir bod yr unigolyn yn gweithio’n anghyfreithlon oherwydd ei statws mewnfudo. Mae’r cyflogwr yn parhau i fod yn atebol am unrhyw gosb sifil os nad oes esgus statudol.

Cynnal gwiriad hawl i weithio ar-lein y Swyddfa Gartref

Bydd gwiriad hawl i weithio ar-lein y Swyddfa Gartref yn rhoi esgus statudol i chi yn erbyn cosb sifil os bydd gwaith anghyfreithlon yn cynnwys pwnc y gwiriad. Gallwch wneud gwiriad ar-lein drwy ddefnyddio’r gwasanaeth ar-lein, o’r enw ‘Gwirio hawl ymgeisydd swydd i weithio: defnyddiwch ei god rhannu’ ar GOV.UK.

Ni fydd yn bosibl cynnal gwiriad hawl i weithio ar-lein yn y Swyddfa Gartref o dan bob amgylchiad, gan na fydd gan bob unigolyn statws mewnfudo y gellir ei wirio ar-lein. Mae’r gwasanaeth gwirio hawl i weithio ar-lein yn nodi pa wybodaeth y bydd ei hangen arnoch i gwblhau gwiriad ar-lein. Mewn amgylchiadau lle nad yw gwiriad ar-lein yn bosibl, dylech gynnal y gwiriad â llaw.

Ar hyn o bryd, mae gwasanaeth ar-lein y Swyddfa Gartref yn cefnogi gwiriadau ar gyfer ystod o unigolion, yn dibynnu ar y math o ddogfennaeth fewnfudo y maent yn cael eu rhoi gyda nhw. Mae’r defnydd o brawf digidol o statws mewnfudo yn rhan o’n symudiad tuag at system fewnfudo’r DU sy’n ddigidol yn ddiofyn. Bydd hyn yn symlach, yn fwy diogel ac yn fwy cyfleus.

Mae rhai unigolion wedi derbyn eVisa a dim ond i brofi eu hawl i weithio y gallant ddefnyddio’r gwasanaeth ar-lein.

Mae deiliaid Cerdyn Preswylio Biometrig (BRC), Trwydded Breswylio Biometrig (BRP) a deiliaid Trwydded Gweithwyr Ffiniol (FWP) hefyd yn gallu dangos tystiolaeth o’u hawl i weithio gan ddefnyddio gwasanaeth ar-lein y Swyddfa Gartref. Mae hyn yn golygu na allwch dderbyn neu wirio BRC corfforol, BRP neu FWP corfforol fel prawf o’r hawl i weithio.

Sut mae’r gwasanaeth yn gweithio?

Rhaid i unigolion sy’n defnyddio’r gwasanaeth ddewis un o’r tri rheswm dros rannu eu statws mewnfudo. Ar gyfer darpar weithwyr neu weithwyr presennol, rhaid iddynt ddewis profi eu hawl i weithio yn y DU.

Ar ôl dewis yr opsiwn cywir, yn yr achos hwn ‘Profwch eich hawl i weithio i gyflogwr: cael cod rhannu’  yna gall yr unigolyn gynhyrchu cod rhannu 9 cymeriad hir y gellir ei drosglwyddo i gyflogwr sydd, wrth ei roi ochr yn ochr â dyddiad geni’r unigolyn, yn eich galluogi i gael gafael ar y wybodaeth ofynnol.

Bydd y cod rhannu yn ddilys am 90 diwrnod calendr o’r pwynt y cafodd ei gyhoeddi a gellir ei ddefnyddio gymaint o weithiau ag sydd ei angen o fewn yr amser hwnnw.

Gellir defnyddio codau rhannu dim ond at y diben y cawsant eu dewis yn wreiddiol ar ei gyfer. Mae’r holl godau rhannu yn dechrau gyda llythyr yn nodi’r pwrpas y gellir defnyddio’r cod rhannu ar ei gyfer. Pan fo cod rhannu’n dechrau gyda’r llythyren ‘W’, bydd hyn yn dangos bod y cod rhannu wedi’i gynhyrchu gan ddarpar weithiwr neu gyflogai presennol i ddangos tystiolaeth o’u hawl i weithio. Ni fydd cyflogwyr yn gallu derbyn na defnyddio codau rhannu sy’n dechrau gyda’r llythyren ‘R’ neu ‘S’ gan fod y rhain wedi’u cynllunio ar gyfer gwasanaethau eraill.

Os yw cod rhannu wedi dod i ben, neu os yw’r unigolyn wedi defnyddio cod a gynhyrchir gan wasanaeth arall, rhaid i chi ofyn iddynt ail-anfon cod rhannu hawl newydd i weithio atoch.

Pan fydd unigolyn yn rhoi cod cyfrannau i chi, rhaid i chi gynnal y gwiriad drwy gael mynediad at ran y cyflogwr o’r gwasanaeth ar-lein yn ‘Gwirio hawl ymgeisydd swydd i weithio: defnyddiwch eu cod rhannu - GOV.UK (www.gov.uk)’ tudalen ar GOV.UK er mwyn cael esgus statudol yn erbyn cosb sifil. Nid yw’n ddigon i weld y manylion a ddarperir gan y darpar weithiwr neu gyflogai presennol ar ran mudol y gwasanaeth.

Mae’r gwasanaeth ar-lein yn caniatáu cynnal gwiriadau trwy alwad fideo. Nid oes angen i chi weld dogfennau ffisegol gan fod yr hawl i weithio gwybodaeth yn cael ei darparu mewn amser real yn uniongyrchol o systemau’r Swyddfa Gartref.

Cam 1: Defnyddiwch wasanaeth ar-lein y Swyddfa Gartref

Gall yr unigolyn ddarparu’r cod rhannu i chi yn uniongyrchol, neu gallant ddewis ei anfon atoch trwy’r gwasanaeth. Os byddant yn dewis ei anfon atoch drwy’r gwasanaeth, byddwch yn derbyn e-bost gan [email protected].

I wirio manylion hawl y person i weithio, bydd angen i chi:

• Mynediad i’r gwasanaeth Gwiriwch hawl ymgeisydd swydd i weithio: defnyddiwch eu cod rhannu - GOV.UK (www.gov.uk)
• nodi’r ‘cod cyfrannau’ a ddarperir i chi gan yr unigolyn, a
• Nodwch eich dyddiad geni

Nid yw’n ddigon i weld y manylion a roddir i’r unigolyn ar ran fudol y gwasanaeth ac ni fydd gwneud hynny yn rhoi esgus statudol i chi.

Mae’r ddelwedd uchod yn enghraifft o’r neges y mae cyflogwr yn ei derbyn pan fydd unigolyn wedi anfon ei god rhannu at y cyflogwr drwy’r gwasanaeth ar-lein.

Cam 2: Gwirio

Rhaid i chi wirio bod y ffotograff ar y gwiriad hawl i weithio ar-lein yn cynnwys yr unigolyn sy’n cyflwyno’i hun ar gyfer gwaith (h.y. mae’r wybodaeth a ddarperir gan y gwiriad yn ymwneud â’r unigolyn ac nad yw’n imposter). Gellir gwneud hyn yn bersonol neu drwy alwad fideo.

Os yw delwedd yr unigolyn ar ei broffil digidol yn dangos yn anghywir neu o ansawdd gwael, dylech gynghori’r unigolyn i ddiweddaru’r ddelwedd ar ei gyfrif. Gallant wneud hyn drwy ymweld â: Diweddaru manylion eich cyfrif Fisas a Mewnfudo. Mae rhagor o wybodaeth a chefnogaeth ar gael hefyd drwy Ganolfan Datrys UKVI.

Rhaid i chi ond cyflogi’r person (neu barhau i gyflogi gweithiwr presennol, os ydych yn cynnal gwiriad dilynol) os yw’r gwiriad ar-lein yn cadarnhau bod ganddo’r hawl i weithio ac nad ydynt yn ddarostyngedig i amod sy’n eu hatal rhag gwneud y gwaith dan sylw.

Os ydych yn cyflogi rhywun ar sail y gwiriad ar-lein, ond mae’n weddol amlwg o’r ffotograff nad yr unigolyn sy’n gweithio yw’r unigolyn y mae’r wybodaeth a ddarperir yn y gwiriad yn ymwneud ag ef, efallai y byddwch yn wynebu cosb sifil os bydd gweithio anghyfreithlon neu risg yn cael ei ganfod yn euog o drosedd.

Daw’r ddelwedd uchod o’r gwasanaeth ar-lein ac mae’n dangos bod gan yr unigolyn hawl barhaus i weithio.

Daw’r ddelwedd uchod o’r gwasanaeth ar-lein ac mae’n dangos bod gan yr unigolyn hawl gyfyngedig i weithio ac mae’n cadarnhau’r dyddiad y daw ei ganiatâd i ddod i mewn neu aros yn dod i ben.

Daw’r ddelwedd uchod o’r gwasanaeth ar-lein ac mae’n dangos bod gan yr unigolyn hawl gyfyngedig o ran amser i weithio. Mae’n cadarnhau’r oriau y gallant weithio a’r dyddiad y bydd eu caniatâd i ddod i mewn neu aros yn dod i ben.

CAM 3: Cadw tystiolaeth o’r gwiriad ar-lein

Rhaid i chi gadw tystiolaeth o’r gwiriad hawl i weithio ar-lein. Dylai hon fod yn dudalen ‘proffil’ sy’n cadarnhau hawl yr unigolyn i weithio. Dyma’r dudalen sy’n cynnwys llun yr unigolyn a

dyddiad y cynhaliwyd y prawf. Bydd gennych yr opsiwn o argraffu’r proffil neu ei arbed fel ffeil PDF neu HTML.

Dylech gadw hyn yn ddiogel, (yn electronig neu mewn copi caled) am gyfnod y gyflogaeth ac am ddwy flynedd wedyn. Yna mae’n rhaid i’r ffeil gael ei ddinistrio’n ddiogel. Dylech hefyd allu cynhyrchu’r copïau hyn o ddogfennau yn gyflym os gofynnir i chi ddangos iddynt ddangos eich bod wedi perfformio gwiriad hawl i weithio a chadw esgus statudol.

Rhaid i chi ailadrodd y broses hon mewn perthynas ag unrhyw wiriad dilynol.

Trwyddedau Preswylio Biometrig

Mae Trwyddedau Preswylio Biometrig (BRPs) yn darparu tystiolaeth o statws mewnfudo’r deiliad yn y DU. Maent yn cynnwys dynodwyr biometrig unigryw y deiliad (olion bysedd, ffotograff digidol) o fewn

y sglodion. Maent hefyd yn arddangos ffotograff a gwybodaeth fywgraffyddol ar wyneb y ddogfen a manylion am hawliau, megis mynediad at waith a/neu arian cyhoeddus.

Fel rhan o ddatblygu system ffiniau a mewnfudo sy’n ddigidol yn ddiofyn, mae dogfennau corfforol i’w diddymu’n raddol erbyn diwedd 2024, gan ddisodli system o statws mewnfudo digidol (eVisa). Felly, efallai y byddwch yn gweld cardiau BRP gyda dyddiad dod i ben ar 31 Rhagfyr 2024 lle mae gan y deiliad ganiatâd i aros yn y DU sy’n dod i ben ar ôl y dyddiad hwnnw. Nid gwall yw hwn ac nid effeithir ar hawliau a hawliau’r deiliad gan fod y dyddiad yn cyfeirio at ddiwedd y ddogfen yn unig, ac nid i statws mewnfudo’r deiliad. Pan fydd y deiliad yn rhoi cod rhannu i chi i brofi ei hawl i weithio, bydd ei broffil ar-lein yn dangos dyddiad dod i ben ei ganiatâd mewnfudo, yn hytrach na’r dyddiad y daw’r cerdyn i ben ar 31 Rhagfyr 2024. Gall y rhai sydd â BRP sy’n dod i ben ar 31 Rhagfyr 2024 greu cyfrif UKVI a chael mynediad i’w fisa, heb fod angen gwahoddiad gan UKVI i wneud hynny. Mae rhagor o wybodaeth ar gael:  Statws mewnfudo ar-lein (eVisa) - GOV.UK (www.gov.uk).

Nid oes angen gwiriad dilynol hyd nes y bydd caniatâd y gweithiwr yn dod i ben. Pan gymerwyd 31 Rhagfyr 2024 fel y dyddiad dod i ben, bydd angen gwiriad dilynol.

Mae rhagor o wybodaeth ar gael ar Drwyddedau Preswylio Biometrig (BRP): Beth yw BRP - GOV.UK (www.gov.uk).

Ar gyfer ymfudwyr tramor sy’n cael caniatâd i ddod i mewn i’r DU am fwy na chwe mis, maent yn cael vignette (sticer) yn eu pasbort sy’n ddilys am 90 diwrnod calendr i’w galluogi i deithio i’r DU. Ar ôl iddynt gyrraedd, bydd ganddynt 10 diwrnod calendr neu cyn i’w vignette ddod i ben (pa un bynnag yw’r hwyraf) i gasglu eu BRP o gangen Swyddfa’r Post y manylir arnynt yn eu llythyr penderfyniad.

Rhaid i ddeiliaid BRP ddal i gasglu eu cerdyn, ond maent yn profi eu hawl i weithio gan ddefnyddio gwasanaeth ar-lein y Swyddfa Gartref yn hytrach na dangos y ddogfen ffisegol. Anogir y rhai a ganiateir i weithio yn y DU yn gryf i gasglu eu BRP cyn iddynt ddechrau gweithio er mwyn defnyddio’r wybodaeth i gynhyrchu cod rhannu hawl i weithio. Os oes angen iddynt ddechrau gweithio i chi cyn casglu eu BRP, byddant yn gallu dangos tystiolaeth o’u hawl i weithio trwy gynhyrchu’r vignette dilysrwydd byr yn eu pasbort yr oeddent yn arfer teithio i’r DU. Bydd angen i chi gynnal gwiriad hawl i weithio â llaw ar sail y vignette hwn, y mae’n rhaid iddo fod yn ddilys ar adeg y gwiriad. Fodd bynnag, gan y bydd hyn yn dod i ben 90 diwrnod calendr o’r cyhoedd, bydd yn rhaid i chi ailadrodd y gwiriad gan ddefnyddio’r gwasanaeth ar-lein, er mwyn i’r esgus statudol barhau.

Os ydych chi’n cyflogi rhywun ar sail y vignette dilysrwydd byr ac nad yw’n gallu cael gafael ar eu gwybodaeth BRP i ddefnyddio’r gwasanaeth ar-lein pan ddaw’r amser vignette i ben, nid yw’n ofynnol i chi derfynu’r gyflogaeth ar unwaith os credwch fod gan y gweithiwr yr hawl i weithio o hyd. Fodd bynnag, unwaith y bydd y 90 diwrnod calendr wedi dod i ben, ni fyddwch yn gallu sefydlu esgus statudol os yw’n dod i’r amlwg bod y gweithiwr yn gweithio’n anghyfreithlon.

Trwyddedau Preswylio Biometrig (BRPs) a rhifau Yswiriant Gwladol

Rhoddir Rhif Yswiriant Gwladol (NiNo) i rai unigolion yn awtomatig fel rhan o’u cais mewnfudo. Ar hyn o bryd mae hyn yn berthnasol i’r mwyafrif o ymfudwyr a dibynyddion sydd wedi cael caniatâd mewn unrhyw gategori gweithwyr medrus neu fel ffoadur, gan gynnwys y rhai sydd wedi cael statws preswylydd sefydlog trwy lwybr amddiffyn. Mewn achosion o’r fath, bydd yr NINo yn ymddangos yn y sylwadau ar gefn y BRP neu ar eu proffil ar-lein. Yn yr achosion hyn, nid oes angen i’r mudwr na’r cyflogwr wneud cais ar wahân i’r Adran Gwaith a Phensiynau i gael un.

Newidiadau i’r ffordd y defnyddir cardiau biometrig i ddangos hawl i weithio

Mae’r ffordd y mae Cerdyn Preswylio Biometrig, Trwydded Breswylio Biometrig a Thrwydded Gweithwyr Ffiniol (“cardiau biometrig”) yn dangos bod eu hawl i weithio wedi newid.

Ers 6 Ebrill 2022, mae’n ofynnol i ddeiliaid cardiau biometrig ddangos tystiolaeth o’u hawl i weithio gan ddefnyddio gwasanaeth ar-lein y Swyddfa Gartref yn unig. Ni all cyflogwyr dderbyn cardiau corfforol at ddibenion gwiriad hawl i weithio hyd yn oed os yw’n dangos dyddiad dod i ben yn ddiweddarach. Mae cardiau biometrig wedi’u tynnu oddi ar y rhestrau o ddogfennau derbyniol a ddefnyddir i gynnal gwiriad hawl i weithio â llaw.

Ni fydd angen gwiriadau ôl-weithredol ar ddeiliaid cardiau biometrig a oedd, cyn 6 Ebrill 2022, wedi defnyddio eu cerdyn corfforol i ddangos eu hawl i weithio. Bydd cyflogwyr yn cadw esgus statudol yn erbyn cosb sifil os gwnaed y gwiriadau cychwynnol yn unol â’r canllawiau a oedd yn berthnasol ar yr adeg y gwnaed y gwiriad.

Os yw cyflogwr yn dewis gwneud gwiriad ôl-weithredol ac yn nodi gweithiwr presennol nad oes ganddo hawl i weithio mwyach, mae’n ofynnol iddo gymryd y camau priodol.

Pryd i gysylltu â Gwasanaeth Gwirio Cyflogwr y Swyddfa Gartref i wirio hawl i weithio

Mewn rhai amgylchiadau, bydd angen i chi gysylltu â Gwasanaeth Gwirio Cyflogwyr  (EC) y Swyddfa Gartref i sefydlu esgus statudol. Dyma pryd mae:

1. Cyflwynir dogfen i chi (CoA nad yw’n ddigidol neu lythyr cydnabyddiaeth neu e-bost) yn cadarnhau eich bod wedi derbyn cais i EUSS ar neu cyn 30 Mehefin 2021.

2. Cyflwynir CoA nad yw’n ddigidol i chi sy’n cadarnhau eich bod wedi derbyn cais i’r EUSS ar neu ar ôl 1 Gorffennaf 2021.

3. Cyflwynir Cerdyn Cofrestru Cais dilys i chi yn datgan bod hawl gan y deiliad ymgymryd â’r gwaith dan sylw. Bydd unrhyw waith yn cael ei gyfyngu i gyflogaeth mewn galwedigaeth brinder.

4. Rydych yn fodlon nad ydych wedi derbyn unrhyw ddogfennau derbyniol ac nad ydych yn gallu cynnal gwiriad gan ddefnyddio’r gwasanaeth ar-lein.

5. Mae’r person yn cyflwyno gwybodaeth arall sy’n nodi bod ganddo gais heb ganiatâd i aros yn y DU gyda’r Swyddfa Gartref, a wnaed cyn i’w caniatâd blaenorol ddod i ben neu fod ganddo apêl neu adolygiad gweinyddol wrth aros ac, felly, ni all ddarparu tystiolaeth o’u hawl i weithio.

6. Rydych o’r farn nad ydych wedi derbyn unrhyw ddogfennau derbyniol, ond mae’r person yn cyflwyno gwybodaeth arall sy’n nodi ei fod yn breswylydd hirdymor yn y DU a gyrhaeddodd y DU cyn 1988.

O dan yr amgylchiadau uchod, byddwch yn sefydlu esgus statudol dim ond os cewch Hysbysiad Dilysu Cadarnhaol (PVN) yn cadarnhau bod y person a enwir yn cael cyflawni’r math o waith dan sylw.

Ni ddylech gysylltu â’r ECS lle dechreuodd eich cyflogaeth cyn 29 Chwefror 2008 ac mae wedi bod yn barhaus byth ers hynny. Byddwch yn derbyn Hysbysiad Gwirio Negyddol oherwydd bod y gyflogaeth hon allan o gwmpas y cynllun cosb sifil. Nid yw’r hysbysiad hwn yn ei gwneud yn ofynnol i chi weithredu ac nid yw’n nodi nad oes ganddynt y caniatâd angenrheidiol i weithio.

Nod yr ECS yw darparu ymateb o fewn pum diwrnod gwaith ar ôl derbyn cais dilys. Eich cyfrifoldeb chi yw rhoi gwybod i’r person rydych yn bwriadu ei gyflogi, neu barhau i’w gyflogi, eich bod yn cynnal y gwiriad hwn arnynt.

I ddarganfod a oes angen i chi ofyn am wiriad gwirio gan yr ECS ac i gynnal y gwiriad hwnnw, dylech ddefnyddio’r offeryn ar-lein ‘Defnyddiwch y Gwasanaeth Gwirio Cyflogwyr - GOV.UK (www.gov.uk)’.

Cerdyn Cofrestru Cais a cheiswyr lloches

Y Cerdyn Cofrestru Cais (ARC) yw’r cerdyn a ddefnyddir gan hawlwyr lloches i ddangos eu bod wedi gwneud hawliad lloches. Ers 2017, mae ARC yn debyg iawn i’r Drwydded Preswylio Biometrig, gan gynnwys nodweddion diogelwch ychwanegol, delwedd wyneb biometrig a dyddiad dod i ben. Er nad yw’r fersiwn gynharach o’r ARC yn cael ei chyhoeddi mwyach, bydd y cardiau sydd eisoes mewn cylchrediad yn parhau i fod yn dderbyniol nes iddynt ddod i ben.

Mae ceiswyr lloches yn cael llety a chymorth i ddiwallu eu hanghenion byw hanfodol pe byddent fel arall yn amddifad. Gall hawlwyr lloches wneud cais am a chael caniatâd i weithio os yw eu cais wedi bod yn wag am fwy na 12 mis heb unrhyw fai ar eu pennau eu hunain.

Mae hawlwyr sydd wedi cael caniatâd i weithio ar neu cyn 3 Ebrill 2024 wedi’u cyfyngu i weithio mewn swyddi ar y rhestr prinder galwedigaeth  a gyhoeddwyd gan y Swyddfa Gartref. Bydd eu ARC yn datgan “prinder gwaith a ganiateir OCC”.

Mae hawlwyr sydd wedi cael caniatâd i weithio ar neu ar ôl 4 Ebrill 2024 wedi’u cyfyngu i weithio mewn swyddi ar Atodiad: Rhestr Cyflogau Mewnfudo a gyhoeddwyd an y Swyddfa Gartref. Bydd eu ARC yn nodi “Caniatâd i Weithio para 360”.

Gallwch dderbyn arddull biometrig newydd neu ARC hen arddull, ar yr amod eich bod yn gwirio’r hawl i weithio ac unrhyw gyfyngiadau gwaith trwy gael Hysbysiad Dilysu Cadarnhaol (PVN) a gyhoeddwyd gan yr ECS. Bydd yr esgus hwn yn dod i ben chwe mis o ddyddiad y PVN, pan fydd yn rhaid cynnal gwiriad dilynol os yw’r esgus statudol i’w gadw.

Rhaid cynnal y gwiriad dilynol cyn i’r esgus statudol chwe mis ddod i ben. Bydd unrhyw ganiatâd i weithio a roddir yn dod i ben os gwrthodir eu hawliad a bod unrhyw hawliau apêl wedi eu disbyddu. Ar yr amod eich bod wedi cael PVN gan yr ECS, byddwch yn parhau i fod ag esgus statudol dros y cyfnod a nodir yn y PVN oni bai eich bod yn dod yn ymwybodol bod y gweithiwr yn gweithio’n anghyfreithlon o fewn y cyfnod hwnnw o chwe mis a’ch bod yn parhau i’w cyflogi er gwaethaf y wybodaeth honno.

Mae gan unrhyw un sy’n cael caniatâd i aros yn y DU fel ffoadur, neu sy’n cael amddiffyniad dyngarol fynediad anghyfyngedig i’r farchnad lafur. Gall ffoadur ddangos ei hawl i weithio drwy wasanaeth ar-lein y Swyddfa Gartref (os oes ganddo BRP) neu Ddogfen Statws Mewnfudo, sy’n gofyn am wiriad â llaw (math hŷn o ddogfen a roddwyd i ffoaduriaid a chategorïau mudol eraill penodol cyn cyflwyno’r BRP).

Ceisiadau sy’n weddill, Apeliadau ac Adolygiadau Gweinyddol

Os ydych yn gofyn am ddilysiad gan yr ECS, oherwydd bod gan y cyflogai neu’r darpar weithiwr gais sy’n weddill gyda ni neu apêl neu adolygiad gweinyddol yn erbyn penderfyniad y Swyddfa Gartref, dylech aros o leiaf 14 diwrnod calendr ar ôl i’r cais, apêl neu adolygiad gweinyddol gael ei ddanfon neu ei bostio atom ni neu’r llys, cyn gofyn am wiriad dilysu. Mae hyn oherwydd ei bod yn cymryd yr amser hwn i’r rhan fwyaf o achosion gael eu cofrestru gyda’r Swyddfa Gartref.

Er mwyn gwneud y cais dilysu gyda’r ECS, mae’n rhaid i chi gael cadarnhad gan eich cyflogai neu ddarpar gyflogai ynghylch pryd y gwnaed y cais, yr apêl neu’r adolygiad gweinyddol i’r Swyddfa Gartref. Rhaid cynnwys y wybodaeth hon yn y ffurflen gais.

Ceisiadau mewn amser (3C yn gadael)

Pan wneir cais mewn pryd i ymestyn neu amrywio absenoldeb ac nad yw’r cais yn cael ei benderfynu cyn i’r absenoldeb presennol ddod i ben, mae adran 3C o Ddeddf Mewnfudo 1971 yn ymestyn absenoldeb presennol y person.

Rhaid gwneud cais am ganiatâd mewnfudo pellach i aros yn y DU cyn i’r caniatâd presennol ddod i ben er mwyn iddo gael ei ystyried yn ‘bryd’. Ar ôl gwneud hyn, bydd unrhyw hawliau presennol (gan gynnwys hawl i weithio) yn parhau hyd nes y bydd y cais mewn pryd hwnnw (ac unrhyw apêl neu adolygiad gweinyddol) wedi’i benderfynu. Pan fydd adran 3C yn cael ei sbarduno, bydd yn ymestyn absenoldeb tra bo unrhyw apêl neu adolygiad gweinyddol y mae ganddynt hawl iddo yn yr arf.

Mae gwasanaeth ar-lein y Swyddfa Gartref bellach yn cefnogi ystod o unigolion, sydd â cheisiadau rhagorol mewn pryd am ganiatâd i aros yn y DU. Pan fydd unigolyn yn eich cynghori bod ganddo gais rhagorol, mewn pryd, a’i fod yn ddeiliad eVisa, dylech ofyn iddo roi cod cyfrannau i chi. Ar ôl derbyn y cod rhannu, gallwch ddefnyddio’r gwasanaeth ar-lein i gynnal y gwiriad hawl i weithio fel y nodir yn y canllawiau hyn.

Mewn amgylchiadau o’r fath, bydd y gwasanaeth ar-lein yn rhoi cadarnhad o hawl yr unigolyn i weithio a bydd yn rhoi esgus statudol i chi am gyfnod o chwe mis. Dyma’r cyfnod safonol pan gynhelir gwiriadau hawl i weithio ar unigolion sydd â chais mewnfudo rhagorol mewn amser. Ar ôl unrhyw gais dilynol i adnewyddu’r hawl i weithio, rhaid i chi gynnal gwiriad dilynol.

Efallai na fydd y gwasanaeth ar-lein yn cefnogi rhai defnyddwyr ar hyn o bryd wrth i’r gwaith barhau i symud i ddigidol yn ddiofyn. Mewn amgylchiadau lle nad yw’r unigolyn yn gallu rhoi cod cyfrannau i chi, ond mae ganddo gais rhagorol, mewn pryd, cysylltwch â’r ECS i wirio hyn.

Apeliadau ac Adolygiadau Gweinyddol

Mae adolygiadau gweinyddol wedi disodli rhai hawliau apelio lle mae’r ymgeisydd yn credu bod ein penderfyniad i wrthod eu cais yn anghywir. Ar gyfer penderfyniadau a wneir yn y DU, rhaid gwneud cais am adolygiad o fewn 14 diwrnod calendr ar ôl hysbysu’r penderfyniad. Mae unrhyw ganiatâd blaenorol i weithio yn parhau yn ystod y cyfnod y gellir gwneud adolygiad gweinyddol ac, os caiff ei wneud, bydd yn parhau hyd nes y penderfynir ar yr adolygiad gweinyddol (penderfynwyd neu dynnu’n ôl). Fel arfer, bydd hyn o fewn 28 diwrnod calendr.

Pan ddaw cais am adolygiad gweinyddol ar ôl i’r cyfnod ar gyfer gwneud cais ddod i ben, efallai y byddwn yn penderfynu derbyn y cais fel un dilys. Os felly, bydd unrhyw ganiatâd i weithio yn parhau o’r dyddiad y derbynnir yr adolygiad gweinyddol. Bydd hyn yn cael ei gadarnhau gan PVN o’r ECS. Ni chaniateir i’r unigolyn weithio rhwng y dyddiad y daeth ei ganiatâd blaenorol i weithio i ben a’r dyddiad y barnwyd bod yr adolygiad gweinyddol yn ddilys.

Ceir rhagor o fanylion am adolygiadau gweinyddol ar GOV.UK.

Unigolion cenhedlaeth Windrush

Mae’r Llywodraeth wedi rhoi mesurau diogelu ychwanegol ar waith i sicrhau nad yw’r rhai sydd wedi byw yn gyfreithlon yn y DU ers cyn 1988 yn cael eu gwrthod rhag cael mynediad i waith.

Mewn rhai amgylchiadau, efallai na fydd unigolion o genhedlaeth Windrush (y rhai a gyrhaeddodd y DU cyn 1973) a’r dinasyddion nad ydynt yn ddinasyddion y DU a gyrhaeddodd y DU rhwng 1973 a 1988, yn gallu darparu dogfennaeth o’r rhestrau o ddogfennau derbyniol i ddangos eu hawl i weithio yn y DU. Mae’r Swyddfa Gartref wedi sefydlu Tîm Help Windrush which yn trin ceisiadau o dan Gynllun Windrush i gadarnhau caniatâd amhenodol i aros, gan gynnwys trwydded breswylio biometrig neu geisiadau am ddinasyddiaeth Brydeinig.

Yn yr amgylchiadau hyn, dylech gysylltu â’r Gwasanaeth Gwirio Cyflogwr (ECS).

Bydd yr ECS yn rhoi gwybod i Dîm Cymorth Windrush, a fydd yn cysylltu â’r unigolyn i gadarnhau ei amgylchiadau a threfnu i’w statws gael ei ddatrys. Gan weithio gyda Thîm Cymorth Windrush, bydd yr ECS yn gallu cadarnhau hawl unigolyn i weithio o dan yr amgylchiadau hyn a bydd yn gwneud hynny trwy roi PVN i chi.

Bydd PVN a gyhoeddir gan yr ECS yn rhoi esgus statudol i chi am chwe mis o’r dyddiad a nodir yn y PVN. Bydd y wybodaeth a ddarperir gan yr ECS yn nodi’n glir a fydd angen ail-wiriad, ac os felly, pryd.

Gall Windrush Help Team  gynnig cymorth ac arweiniad am y Cynllun Windrush a chynghori unigolion ar sut i wneud cais. Gall hefyd helpu pobl fregus neu’r rhai sydd angen cymorth ychwanegol. Os effeithiwyd ar ddarpar weithiwr neu gyflogai presennol, gallant gysylltu â Thîm Cymorth Windrush drwy’r ddolen uchod neu drwy ffonio 0800 678 1925.

Dinasyddion yr AEE

Yn dilyn ymadawiad y DU â’r UE, daeth Deddf Mewnfudo a Chydlynu Nawdd Cymdeithasol (Ymadael â’r UE) 2020 i ben gyfraith symud rhydd yn y DU ar 31 Rhagfyr 2020 am 23:00 (11pm) GMT. Yn dilyn cyfnod gras o chwe mis pryd y cynilwyd agweddau perthnasol ar gyfraith symud rhydd i ganiatáu i ddinasyddion cymwys yr AEE a’u teuluoedd sy’n byw yn y DU erbyn 31 Rhagfyr 2020 wneud cais i’r EUSS. Daeth y cyfnod hwn i ben ar 30 Mehefin 2021.

Gwiriadau hawl i weithio i ddinasyddion yr AEE ers 1 Gorffennaf 2021

Mae’n ofynnol i ddinasyddion yr Ardal Economaidd Ewropeaidd ac aelodau o’u teuluoedd fod â statws mewnfudo yn y Deyrnas Unedig. Ni allant ddibynnu mwyach ar basbort AEE na cherdyn adnabod cenedlaethol i brofi eu hawl i weithio gan fod hyn ond yn cadarnhau eu cenedligrwydd. Mae’n ofynnol iddynt ddarparu tystiolaeth o statws mewnfudo cyfreithlon yn y DU, yn yr un modd â gwladolion tramor eraill.

Nid oes gofyniad i archwiliad ôl-weithredol gael ei gynnal ar ddinasyddion yr AEE a aeth i gyflogaeth cyn 1 Gorffennaf 2021. Byddwch yn cynnal esgus statudol parhaus yn erbyn atebolrwydd am gosb sifil os cyflawnwyd y gwiriadau cychwynnol yn unol â’r canllawiau a oedd yn berthnasol ar yr adeg y gwnaethoch y prawf.

Os byddwch yn dewis cynnal gwiriadau ôl-weithredol, rhaid i chi sicrhau eich bod yn gwneud hynny mewn modd nad yw’n wahaniaethol. Mae’r Cod Ymarfer i Gyflogwyr: osgoi gwahaniaethu anghyfreithlon wrth atal gweithio anghyfreithlon ynrhannu canllawiau ymarferol ar sut i osgoi gwahaniaethu anghyfreithlon wrth gynnal gwiriadau hawl i waith.

Dinasyddion Gwyddelig

Mae dinasyddion Iwerddon yn parhau i gael mynediad anghyfyngedig at waith yn y DU. Gallant brofi eu hawl i weithio gan ddefnyddio eu pasbort Gwyddelig neu gerdyn pasbort Gwyddelig (yn y naill achos neu’r llall, boed yn gyfredol neu’n dod i ben), neu eu tystysgrif geni neu fabwysiadu Gwyddelig ynghyd â dogfen swyddogol sy’n rhoi rhif Yswiriant Gwladol parhaol yr unigolyn a’i enw a gyhoeddwyd gan asiantaeth y llywodraeth neu gyflogwr blaenorol.

Gall dinasyddion cymwys o Iwerddon ddewis gwneud cais i’r EUSS (gweler isod am wybodaeth ar sut i wirio’r hawl i weithio deiliad statws EUSS).

Gall dinasyddion Gwyddelig hefyd wneud cais am drwydded gweithiwr ffiniol, gellir cyhoeddi’r drwydded hon yn ddigidol neu fel trwydded ffisegol, fel y gallant brofi eu hawl i weithio gan ddefnyddio gwasanaeth gwaith hawl (https://www.gov.uk/prove-right-to-work) dde ar-leiny Swyddfa Gartref.

Sut mae’n ofynnol i ddinasyddion yr AEE brofi eu hawl i weithio

Dinasyddion yr AEE a roddwyd statws o dan Gynllun Preswylio’n Sefydlog i Ddinasyddion yr UE (EUSS)

Mae mwyafrif dinasyddion yr AEE bellach yn profi eu hawl i weithio gan ddefnyddio gwasanaeth ar-lein y Swyddfa Gartref.

Nid yw’r Swyddfa Gartref bellach yn ei gwneud yn ofynnol i gyflogwyr gynnal gwiriadau ailadroddus ar ddeiliaid statws cyn-sefydlog. Yn unol â hynny, dim ond cyn dechrau cyflogaeth y mae angen gwiriad hawl i weithio ar ddeiliaid statws preswylydd sefydlog a statws preswylydd sefydlog a roddwyd o dan yr EUSS.

Pan wnaed gwiriadau cychwynnol yn gywir cyn cychwyn y gyflogaeth ar ddeiliad statws cyn-sefydlog, ac ar yr amod nad ydych yn cyflogi rhywun heb yr hawl i weithio yn fwriadol, ni fydd y Swyddfa Gartref yn cymryd camau cosb sifil yn eich erbyn.

Os byddwch yn dewis cynnal gwiriadau dilynol, rhaid i chi sicrhau eich bod yn gwneud hynny mewn modd nad yw’n wahaniaethol. Mae‘r ‘Cod Ymarfer i Gyflogwyr: osgoi gwahaniaethu anghyfreithlon tra’n atal gweithio anghyfreithlon’  yn rhoi arweiniad ymarferol ar sut i osgoi gwahaniaethu anghyfreithlon wrth gynnal gwiriadau hawl i waith.

Gweithwyr ffiniol

Mae ‘gweithiwr ffin’ yn ddinesydd AEE sy’n byw y tu allan i’r DU ond sy’n economaidd weithgar (cyflogedig neu hunangyflogedig) yn y DU. Mae ganddynt hawliau o dan y Cytundeb Ymadael, Cytundeb Gwahanu Cymdeithas Masnach Rydd Ewropeaidd yr AEE (EFTA) neu Gytundeb Hawliau Dinasyddion y Swistir (‘y Cytundebau’) i ddod i mewn i’r DU a gweithio cyhyd â’u bod yn parhau i fod yn weithiwr ffiniol.

Mae gweithwyr ffiniol yn cael trwydded gweithiwr ffiniol naill ai’n ddigidol neu, mewn nifer fach o achosion, yn gorfforol. Bydd defnyddio’r gwasanaeth ar-lein, fel y nodir yn y canllawiau hyn, yn rhoi esgus statudol i chi yn erbyn atebolrwydd am gosb sifil.

Mae’n orfodol i weithwyr ffiniol gael trwydded gweithwyr ffiniol fel tystiolaeth o’u hawl i ddod i mewn i’r DU. Fodd bynnag, nid yw’n orfodol i weithwyr ffiniol, sydd â hawliau o dan y Cytundebau, ddefnyddio trwydded gweithiwr ffiniol i ddangos tystiolaeth o’u hawliau (gan gynnwys eu hawl i weithio) yn y DU.

O ganlyniad, mae’n agored i unrhyw weithiwr ffiniol a ddiogelir o dan y Cytundebau i ddangos bodolaeth eu hawliau mewn ffordd wahanol i ddefnyddio’r gwasanaeth ar-lein. Er mwyn cael esgus statudol yn erbyn atebolrwydd am gosb sifil mewn achosion o’r fath, os yw gweithiwr ffiniol yn dewis peidio â darparu cod rhannu, neu os rhoddwyd trwydded gorfforol iddo, rhaid i chi ofyn am wiriad hawl i weithio gan yr ECS.

Yn yr achosion hyn, rhaid i chi gael copi o ddogfennau’r gweithiwr sy’n dangos eu bod yn arfer hawliau fel gweithiwr ffiniol ar 31 Rhagfyr 2020 ac wedi parhau i wneud hynny, gan y bydd y rhain yn rhan o’ch esgus statudol.

Cyn rhoi ymateb i chi, gall yr ECS gysylltu â chi a gofyn i chi anfon copi o’r dogfennau rydych chi wedi’u gwirio atynt. Bydd yr ECS yn cadarnhau a oes gan yr unigolyn yr hawl i weithio, a phryd y mae angen i chi gynnal gwiriad dilynol. Lle gall yr ECS gyhoeddi Hysbysiad Gwirio Cadarnhaol (PVN) yn absenoldeb trwydded gweithiwr ffin, bydd gofyn i chi gynnal gwiriad dilynol ECS mewn chwe mis i gynnal eich esgus statudol.

Os byddwch yn dewis cyflogi’r unigolyn fel gweithiwr ffiniol, heb wirio ei drwydded gweithiwr ffiniol drwy’r gwasanaeth ar-lein neu sicrhau PVN o’r ECS, ni fyddwch yn sefydlu esgus statudol yn erbyn atebolrwydd am gosb sifil os canfyddir bod yr unigolyn yn gweithio’n anghyfreithlon.

Tystiolaeth sy’n ofynnol yn absenoldeb trwydded gweithiwr ffiniol:

• tystiolaeth o hunaniaeth yr ymgeisydd ei hun a’i fod yn ddinesydd AEE - fel pasbort neu gerdyn adnabod cenedlaethol
• tystiolaeth eu bod yn preswylio’n bennaf y tu allan i’r DU, fel biliau cyfleustodau neu ddatganiadau banc sy’n cynnwys prawf o gyfeiriad y tu allan i’r Deyrnas Unedig
• tystiolaeth eu bod yn gweithio yn y DU fel person cyflogedig neu hunangyflogedig ar 31 Rhagfyr 2020
• tystiolaeth eu bod wedi parhau i fod yn gyflogedig neu’n hunangyflogedig yn y DU ers 31 Rhagfyr 2020

Statws gweithiwr ffiniol a ddargedwir

Gall gweithiwr ffiniol sydd wedi (neu wedi rhoi’r gorau i weithio) dros dro barhau i gael ei drin fel gweithiwr os gall ddarparu prawf eu bod yn, neu oedd:

• yn methu gweithio dros dro oherwydd salwch neu ddamwain
• mewn diweithdra anwirfoddol a gofnodir yn briodol
• ddi-waith yn wirfoddol ac mewn hyfforddiant galwedigaethol
• yn methu â gweithio dros dro ar ôl beichiogrwydd neu enedigaeth
• rhoi’r gorau i weithio’n wirfoddol i ddechrau hyfforddiant galwedigaethol sy’n gysylltiedig â’u galwedigaeth flaenorol

Gellir dod o hyd i ganllawiau ar yr hyn sy’n cael ei ystyried yn dystiolaeth ddigonol ar gyfer cadw statws gweithiwr ffiniol yn y canllawiau gweithio achos trwydded gweithwyr ffiniol yma: Cyfarwyddyd Cynllun Trwydded Gweithwyr Ffiniol.

Darparwr gwasanaeth o’r Swistir

Mae ‘darparwr gwasanaeth o’r Swistir’ (SPS) yn unigolyn o unrhyw genedligrwydd, sy’n ofynnol gan eu cyflogwr (y mae’n rhaid iddo fod wedi’i leoli yn y Swistir) neu wladolyn Swisaidd sy’n hunangyflogedig, i weithredu contractau i ddarparu gwasanaethau dros dro i barti yn y DU. Rhaid bod y contract i wneud gwaith wedi’i lofnodi a’i ddechrau cyn 11pm ar 31 Rhagfyr 2020.

Mae gan gwmnïau cymwys hawliau o dan Gytundeb Hawliau Dinasyddion y Swistir i alluogi gweithwyr, neu weithwyr hunan-gyflogedig o’r Swistir i deithio i’r DU er mwyn darparu Gwasanaethau am hyd at 90 diwrnod calendr y flwyddyn. Rhaid i SPS gael eu fisa cyn teithio.

Mae fisa SPS yn ddogfen copi caled heb swyddogaeth wirio ar-lein. Bydd y fisa ar ffurf vignette a bydd yn nodi’r unigolyn fel ‘Darparwr Gwasanaeth o’r Swistir’, a gellir ei gyhoeddi mewn dwy ffordd:

• (Pob cenedl) o fewn pasbort
• (Dinasyddion y Swistir yn unig) ar ffurflen swyddogol (“Ffurflen ar gyfer Gosod Fisa”) Os yw’r unigolyn yn ddinesydd o’r Swistir, gallant ddewis gwneud cais i’r llwybr mewnfudo gan ddefnyddio eu cerdyn adnabod Swisaidd. Yn yr amgylchiadau hyn, bydd y vignette ynghlwm wrth ffurflen swyddogol y Swyddfa Gartref.

Fel cyflogwr, nid yw’n ofynnol i chi gynnal gwiriad hawl i weithio ar unigolyn sydd â fisa SPS, gan nad ydynt yn eich cyflogaeth. Fodd bynnag, efallai y gofynnir i chi ddarparu copi o’r contract a ddelir gyda’r cwmni o’r Swistir y mae deiliad y fisa yn gwneud gwaith neu wasanaethau ar ei gyfer.

Mae fisa SPS yn nodi y caniateir i unigolyn ddarparu gwasanaethau am hyd at 90 diwrnod calendr y flwyddyn neu lai os oes gweithiwr arall yn gweithio ar yr un contract. Gellir lledaenu’r gwaith 90 diwrnod dros y flwyddyn galendr gyfan. Mae’r fisa yn caniatáu i’r unigolyn ddod i mewn a gadael y DU sawl gwaith yn ystod y cyfnod fisa.

Mae rhagor o wybodaeth ar gael yn y Darparwyr Gwasanaeth o’r Swistir.

Ceisiadau a gyflwynwyd i’r Cynllun Preswylio’n Sefydlog i Ddinasyddion yr UE (EUSS)

Mae gan ddinasyddion yr AEE, ac aelodau o’u teulu, sydd wedi gwneud cais dilys i’r EUSS ddiogelwch dros dro o hawliau o dan y Cytundeb Tynnu’n Ôl, Cytundeb Gwahanu EFTA yr AEE neu Gytundeb Hawliau Dinasyddion y Swistir, sy’n rhoi hawl iddynt weithio nes bod eu cais yn cael ei bennu o’r diwedd. Mae hyn yn cynnwys aros am ganlyniad unrhyw adolygiad gweinyddol neu apêl yn erbyn penderfyniad i wrthod statws. Ni ddylai cyflogwyr drin y rhai sydd â chais rhagorol a dilys yn llai ffafriol.

Tystysgrif Cais (CoA)

Pan fo unigolyn wedi derbyn CoA, rhaid i chi wirio yn gyntaf a yw hwn yn Gydran ‘ddigidol’ neu ‘anddigidol’. Mae CoA yn dystiolaeth bod unigolyn wedi gwneud cais dilys i’r EUSS ac y dylid ei ddefnyddio i ddangos tystiolaeth o’i hawl i weithio hyd nes y penderfynir ar ei gais (ac unrhyw apêl neu adolygiad gweinyddol) o’r diwedd.

Tystysgrif Cais Digidol

Mae’r rhan fwyaf o unigolion sydd â chais dilys rhagorol a wnaed i’r EUSS wedi cael CoA digidol. Yn yr achos hwn, dylech wirio gyda’r unigolyn a gofyn iddo roi cod cyfrannau i chi. Mae hyn yn golygu y gallwch wirio eu hawl i weithio ar unwaith trwy’r gwasanaeth ar-lein ac nid oes angen i chi gysylltu â’r ECS. Bydd y gwasanaeth ar-lein yn rhoi cadarnhad o’u hawl i weithio ac yn cynghori pan fydd angen gwiriad dilynol.

Yn flaenorol, lle’r oedd gan yr unigolyn CoA digidol i ddangos tystiolaeth o gais dilys a wnaed i’r EUSS ar neu ar ôl 1 Gorffennaf 2021, byddai’r gwasanaeth ar-lein yn cyfarwyddo’r cyflogwr i wirio hyn trwy’r ECS. Ers 17 Hydref 2023, nid yw cyflogwyr bellach wedi cael cyfarwyddyd i wirio gwiriad o’r fath gyda’r ECS.

Tystysgrif Cais nad yw’n ddigidol

Mae CoA ‘nad yw’n ddigidol’ yn ddogfen PDF sydd ynghlwm wrth e-bost neu lythyr, a anfonir at yr unigolyn, gan eu hysbysu sut y gall darpar gyflogwyr wirio eu hawl i weithio. Pan fydd darpar weithiwr yn rhoi CoA ‘nad yw’n ddigidol’ i chi fel tystiolaeth o gais a wnaed i’r EUSS, dylech wirio gyda’r unigolyn a gofyn iddo roi cod cyfrannau i chi i wirio ei hawl i weithio yn unol â’r adran ‘Tystysgrif Ymgeisio Ddigidol’ uchod.

Os nad ydynt wedi cael fersiwn ddigidol ac nad ydynt yn gallu darparu cod rhannu i chi, dylech gysylltu â’r ECS. Rhaid i chi wneud copi o’r CoA ‘nad yw’n ddigidol’ a chadw’r copi hwn, ynghyd â PVN o’r ECS. Wrth wneud hynny, bydd gennych esgus statudol am chwe mis o’r dyddiad a nodir ar y PVN.

Gallwch ofyn am wiriad hawl i weithio gan yr ECS gan ddefnyddio’r ffurflen ar-lein ‘gwiriad hawl i weithio’  ar GOV.UK.

Statws Cynllun Preswylio’n Sefydlog i Ddinasyddion yr UE a roddwyd gan Ddibyniaeth y Goron

Mae Dibyniaethau y Goron (Beilïaeth Jersey, Beilïaeth Guernsey, ac Ynys Manaw) ill dau yn gweithredu eu cyfwerth eu hunain o’r EUSS ar gyfer y rhai sy’n gymwys i wneud cais. Mae’r DU a Dibyniaeth y Goron yn cydnabod statws a roddir o dan gynllun ei gilydd, felly ystyrir bod gan unigolyn sydd â statws sefydlog neu gyn-sefydlog gan Ddibyniaeth y Goron statws sefydlog neu statws preswylydd cyn-sefydlog yn y DU.

Ynys Manaw a Guernsey yn cyhoeddi llythyr at y rhai a roddwyd statws EUSS. Mae Jersey yn cyhoeddi llythyr ac yn gweithredu gwasanaeth gwirio statws mewnfudo i unigolion gael cadarnhad o’u statws ar unrhyw adeg.

Pan gyflwynir llythyr neu gadarnhad e-bost o absenoldeb EUSS o Dibyniaeth y Goron, rhaid i chi ofyn am wiriad hawl i weithio gan yr ECS. Rhaid i chi gadw copi o lythyr neu e-bost Dibyniaeth y Goron a chadw hyn gydag ymateb yr ECS i fod ag esgus statudol yn erbyn atebolrwydd am gosb sifil.

Ni fydd y Swyddfa Gartref bellach yn ei gwneud yn ofynnol i gyflogwyr gynnal gwiriadau ailadroddus ar ddeiliaid statws preswylydd cyn-sefydlog. Yn unol â hynny, dim ond cyn dechrau cyflogaeth y bydd angen gwiriad hawl i weithio ar ddeiliaid statws preswylydd sefydlog a statws preswylydd sefydlog a roddwyd o dan yr EUSS. Pan wnaed gwiriadau cychwynnol yn gywir cyn dechrau’r gyflogaeth ar ddeiliad statws preswylydd cyn-sefydlog, ac ar yr amod nad ydych yn cyflogi rhywun heb yr hawl i weithio’n fwriadol, ni fydd y Swyddfa Gartref yn cymryd camau cosb sifil yn eich erbyn.

Ceisiadau Cynllun Preswylio’n Sefydlog i Ddinasyddion yr UE mewn Dibyniaeth y Goron

Pan fydd gan unigolyn gais sy’n weddill i EUSS Dibynyddion y Goron bydd ganddo lythyr neu hysbysiad e-bost yn cadarnhau ei gais sy’n weddill. Mae’n rhaid i chi ofyn am wiriad hawl i weithio gan yr ECS.

Rhaid i chi gadw copi o’r llythyr neu’r hysbysiad e-bost gydag ymateb yr ECS i fod ag esgus statudol yn erbyn atebolrwydd am gosb sifil.

Dinasyddion yr AEE sydd â chaniatâd amhenodol i ddod i mewn neu aros

Nid yw’n ofynnol i ddinasyddion yr AEE sydd â chaniatâd amhenodol i ddod i mewn neu aros (ILE / R) wneud cais i’r EUSS ond gallant wneud hynny os dymunant.

Ers 1 Gorffennaf 2021, mae’n ofynnol i ddinasyddion yr AEE sydd ag ILE / R brofi eu hawl i weithio yn yr un modd â gwladolion tramor eraill nad oes ganddynt statws digidol. Gallwch wneud gwiriad llaw o’u dogfennaeth Swyddfa Gartref fel ardystiad/vignette mewn pasbort cyfredol sy’n nodi ‘Setliad’, ‘Caniatâd Amhenodol i Fynd i Mewn neu Aros’ neu ‘Dim Terfyn Amser’. Efallai y bydd gan rai dinasyddion Gerdyn Preswylio Biometrig cyfredol (BRC) i gadarnhau eu ILE / R a gellir defnyddio hwn i gael mynediad at y gwasanaeth hawl i weithio ar-lein.

Gwybodaeth bellach:

Os byddwch yn dod ar draws dinasyddion yr AEE sy’n credu bod ganddynt ILE / R ond nad oes ganddynt ddogfen i gadarnhau hyn, anogwch nhw i:

• gwneud cais i’r Cynllun Windrush i gael prawf o’u statws ILE/R
• gweld a ydynt yn gymwys i wneud cais i’r Cynllun Preswylio’n Sefydlog i Ddinasyddion yr UE, os oes ganddynt sail resymol dros yr oedi cyn gwneud eu cais

Os ydynt yn dod o Malta neu Cyprus, efallai y byddant hefyd yn gallu gwneud cais am ddinasyddiaeth Brydeinig drwy’r Cynllun Windrush.

Mae ceisiadau ar gyfer y naill gynllun neu’r llall yn rhad ac am ddim.

System fewnfudo sy’n seiliedig ar bwyntiau

Mae angen i ddinasyddion yr AEE sy’n dod i’r DU i fyw, gweithio neu astudio ers 1 Ionawr 2021 gael statws mewnfudo o dan y system bwyntiau yn yr un ffordd â gwladolion tramor eraill. Bydd y mwyafrif o ddinasyddion yr AEE yn cael eVisa. Fodd bynnag, bydd hyn yn dibynnu ar y llwybr mewnfudo a sut y gwnaethant wneud eu cais. Bydd gan rai o ddinasyddion yr AEE Drwydded Breswylio Biometrig (BRP). Rhaid i’r rhai sydd â BRP dilys ddefnyddio’r gwasanaeth hawl i weithio ar-lein.

I brofi eu hawl i weithio o 1 Gorffennaf 2021, bydd unigolion yn rhoi cod rhannu i chi a’u dyddiad geni a fydd yn eich galluogi i wirio eu statws mewnfudo yn y Swyddfa Gartref trwy’r gwasanaeth ar-lein, ‘Gwiriwch hawl ymgeisydd swydd i weithio: defnyddiwch eu cod rhannu’  sydd ar gael ar GOV.UK.

Dinasyddion yr AEE ac aelodau o’r teulu nad ydynt yn aelodau o’r AEE heb statws mewnfudo cyfreithlon

Rydym yn cydnabod bod cyflogwyr yn dymuno cael gweithlu cyfreithlon a sefydlog a chynnal cydymffurfiaeth â’r Cynllun Hawl i Weithio. Bydd gennych esgus statudol parhaus yn erbyn cosb sifil os gwnaethoch gynnal gwiriad hawl cychwynnol i weithio yn y modd rhagnodedig fel y nodir mewn deddfwriaeth a chanllawiau a oedd yn berthnasol ar yr adeg y gwnaethoch gwblhau’r prawf. Er enghraifft, pan fo dinesydd o’r AEE wedi darparu ei basbort dilys neu gerdyn adnabod cenedlaethol i chi brofi ei hawl i weithio cyn 30 Mehefin 2021.

Efallai y bydd sefyllfaoedd lle byddwch yn adnabod dinesydd AEE neu aelod o’r teulu nad yw’n aelod o’r AEE yn eich gweithlu nad yw wedi gwneud cais i’r EUSS ac nad oes ganddo unrhyw fath arall o ganiatâd i aros yn y DU.

Efallai y byddwch yn dod yn ymwybodol o hyn os ydych wedi dewis cynnal archwiliad ôl-weithredol, wedi cwblhau archwiliad mewnol neu wedi cael gwybod nad oes gan eich gweithiwr statws cyfreithiol yn y DU.

Os yw cyflogwr yn nodi gweithiwr presennol nad oes ganddo hawl i weithio mwyach, mae’n ofynnol iddo gymryd y camau priodol. Gall hyn gynnwys cysylltu â’r Swyddfa Gartref am gymorth neu gymryd camau i derfynu cyflogaeth.

Os yw dinesydd AEE, neu aelod o’r teulu nad yw’n aelod o’r AEE, yn gwneud cais am swydd ond nad yw wedi gwneud cais i’r EUSS ac nad oes ganddo statws mewnfudo amgen yn y DU, yna ni fyddant yn gallu pasio gwiriad hawl i weithio.

Dylid nodi bod y drosedd o gyflogi gweithiwr anghyfreithlon yn cael ei chadw yn gyffredinol ar gyfer yr achosion mwyaf difrifol o beidio â chydymffurfio â’r Cynllun Hawl i Waith. Nid yw wedi’i fwriadu ar gyfer cyflogwyr sydd wedi cyflogi dinasyddion AEE neu aelodau o’r teulu nad ydynt yn EEA yn ddidwyll ar ôl cwblhau gwiriad hawl i weithio yn y modd rhagnodedig.

Aelodau o’r teulu

Pan oeddent yn preswylio yn y DU cyn 11pm GMT ar 31 Rhagfyr 2020, mae’n ofynnol i aelodau o deuluoedd nad ydynt yn aelodau o’r AEE o ddinasyddion yr AEE wneud cais i’r EUSS barhau i fyw yn y DU ar ôl 30 Mehefin 2021. Byddant yn darparu cod rhannu a’u dyddiad geni a fydd yn eich galluogi i wirio statws mewnfudo’r Swyddfa Gartref trwy’r gwasanaeth ar-lein, Gwiriwch hawl ymgeisydd swydd i weithio: defnyddiwch eu cod rhannu - GOV.UK (www.gov.uk) avay gellir ei wneud ar GOV.UK.

Gall aelodau teulu cymwys o bobl yng Ngogledd Iwerddon a fu’n byw yn y DU erbyn 31 Rhagfyr 2020 wneud cais am drwydded deuluol EUSS i ymuno â’u haelod o’u teulu neu ymweld ag ef yn y DU. Mae trwyddedau teulu EUSS yn ddilys am chwe mis.

Bydd y rhai sydd â phasbort dilys yn cael eu rhoi gyda thrwydded deuluol EUSS. Pan fydd unigolyn yn cyflwyno vignette, rhaid i’r cyflogwr gymryd copi o’r pasbort yn ogystal â’r vignette a sicrhau bod y ffotograffau o’r un person. Am fwy o wybodaeth, gweler  canllawiau Trwydded Teulu Cynllun Preswylio’n Sefydlog i Ddinasyddion yr UE ar GOV.UK.

Dylai aelodau o’r teulu sy’n dymuno aros yn y DU y tu hwnt i ddilysrwydd eu trwydded deuluol wneud cais i’r EUSS o fewn 3 mis i gyrraedd y DU. Pan fydd aelod o’r teulu sy’n ymuno yn gwneud cais dilys i’r EUSS, byddant yn derbyn CoA a gyhoeddir gan y Swyddfa Gartref. Byddant yn gallu defnyddio eu CoA at ddibenion gwiriad hawl i weithio, gweler yr adran uchod sy’n rhoi mwy o fanylion am CoAs.

Cymorth i weithwyr a chyflogwyr sy’n cynnal gwiriad hawl i weithio

Llinell gymorth Ymholiadau Cyflogwyr / UKVI Resolution Centre

Os oes angen help arnoch i wneud gwiriad hawl i weithio, dylech ffonio llinell gymorth Ymholiadau Cyflogwr: Ffôn: 0300 790 6268 o ddydd Llun i ddydd Iau, 9am i 4:45pm Dydd Gwener 9am i 4:30pm. Os oes angen mynediad at ddyfais neu’r rhyngrwyd arnoch, mae gan lawer o lyfrgelloedd lleol gyfrifiaduron lle gallwch gael mynediad i’r rhyngrwyd. Ewch i’ch llyfrgell leol i gael mynediad i’r cyfleusterau hyn.

Os hoffech gael mynediad i hyfforddiant ar-lein y Swyddfa Gartref ar wiriadau hawl i waith, cysylltwch â thîm hyfforddi’r Gwasanaeth Gwirio a Chyngor Gorfodi Mewnfudo yn: [email protected].

Cymorth pellach ar gael

Os oes angen cyngor neu gymorth pellach ar unrhyw un o’ch cyflogeion presennol neu ddarpar gyflogeion mewn perthynas â ‘u statws mewnfudo, gallant gyrchu gwybodaeth ar ‘Gweld a phrofi eich statws mewnfudo: cael cod rhannu’  ar GOV.UK. Mae hyn hefyd yn rhoi rhagor o wybodaeth ar sut i brofi statws mewnfudo, sut i ddiweddaru manylion personol, a chymorth sydd ar gael.

Os oes angen help ar eich cyflogai i gael mynediad at wasanaethau statws mewnfudo ar-lein y Swyddfa Gartref neu eu defnyddio, gallant gysylltu â Chanolfan Datrys UKVI: Ffôn: 0300 790 6268, dewiswch opsiwn 3, o ddydd Llun i ddydd Gwener (ac eithrio gwyliau banc), 8am i 8pm dydd Sadwrn a dydd Sul, 9:30am i 4:30pm.

3. Ar bwy ydych chi’n cynnal archwiliadau?

Dylech ofyn i bob darpar weithiwr ddangos eu hawl i weithio drwy wiriad dogfennau â llaw, gan ddefnyddio gwasanaethau CDU, neu drwy ddefnyddio gwasanaeth gwirio hawl i weithio ar-lein y Swyddfa Gartref. Ni allwch orfodi sut mae unigolyn yn profi ei hawl i weithio. Er mwyn sicrhau nad ydych yn gwahaniaethu yn erbyn unrhyw un, dylech roi cyfle rhesymol i alluogi unigolyn i brofi ei hawl i weithio.

Camwahaniaethu

Ni ddylech wahaniaethu wrth gynnal gwiriadau hawl i weithio. Dylech:

• fod yn gyson o ran sut rydych yn cynnal gwiriadau hawl i weithio ar bob darpar weithiwr, gan gynnwys dinasyddion Prydeinig
• sicrhau bod dewisiadau swyddi yn cael eu gwneud ar sail addasrwydd ar gyfer y swydd
• sicrhau nad oes unrhyw ddarpar ymgeiswyr am swydd yn cael eu hannog na’u heithrio, naill ai’n uniongyrchol neu’n anuniongyrchol, oherwydd nodweddion gwarchodedig hysbys neu ganfyddedig.

Ni ddylech:

• wahaniaethu wrth gynnal gwiriadau hawl i waith
• Dim ond gwirio statws y rhai sy’n ymddangos i chi sy’n debygol o fod yn ymfudwyr
• gwneud rhagdybiaethau ynghylch hawl unigolyn i weithio yn y DU neu ei statws mewnfudo ar sail ei liw, cenedligrwydd, tarddiad ethnig neu genedlaethol, acen, cyfenw neu faint o amser y maent wedi bod yn preswylio yn y DU.

Fel arall, efallai eich bod yn gweithredu mewn modd gwahaniaethol, a gellid ei ddefnyddio fel tystiolaeth yn eich erbyn mewn achos o dan Ddeddf Cydraddoldeb 2010 neu Orchymyn Cysylltiadau Hiliol (Gogledd Iwerddon) 1997, fel y’i diwygiwyd.

Mae’r Cod Ymarfer ar gyfer Cyflogwyr: Osgoi gwahaniaethu anghyfreithlon tra’n Atal gweithio anghyfreithlon yn rhannu canllawiau ymarferol ar sut i osgoi gwahaniaethu anghyfreithlon wrth gyflogi unigolion a chynnal gwiriadau hawl i waith. Rydym yn argymell yn gryf eich bod yn cyfeirio at y cod hwn a’r Cod Ymarfer ar atal gweithio anghyfreithlon: Cynllun cosb sifil ar gyfer cyflogwyr sy’n cynnal gwiriadau hawl i weithio.

Gall unrhyw un sy’n credu eu bod wedi dioddef gwahaniaethu, naill ai’n uniongyrchol neu’n anuniongyrchol, gan gyflogwr, darpar gyflogwr neu asiantaeth gyflogaeth, oherwydd eu hil neu nodwedd warchodedig ddod â chwyn gerbron Tribiwnlys Cyflogaeth, neu Dribiwnlys Diwydiannol yng Ngogledd Iwerddon. Os caiff yr hawliad ei gadarnhau, bydd y Tribiwnlys fel arfer yn gorchymyn i’r cyflogwr dalu iawndal, ac nid oes terfyn uchaf ar ei gyfer.

Os oes angen cyngor a chefnogaeth arbenigol arnoch ar wahaniaethu, gallwch ffonio’r  Gwasanaeth Cymorth Cynghori ar Gydraddoldeb (EASS)  ar 0808 800 0082.

Yng Ngogledd Iwerddon, darperir y gwasanaeth cynghori gan Gomisiwn Cydraddoldeb Gogledd Iwerddon. Rhif y llinell gymorth dros y ffôn yw 028 90 500600.

4. Pryd ydych chi’n cynnal gwiriadau dilynol?

Mae angen i chi ailwirio’r hawl i weithio’r unigolion hynny sydd â chaniatâd cyfyngedig o ran amser i weithio yn y DU os ydynt yn mynd i barhau i weithio i chi ar ôl i’w caniatâd presennol ddod i ben. Os cadarnhawyd y gwiriad cychwynnol fod gan y gweithiwr ganiatâd amhenodol i ddod i mewn i’r DU neu aros ynddi, neu statws o dan Gynllun Preswylio’n Sefydlog i Ddinasyddion yr UE, yna nid oes gofyniad i gynnal gwiriad dilynol.

Os oes gan eich cyflogai ganiatâd cyfyngedig o ran amser i weithio yn y DU, dylid cynnal gwiriad dilynol ar y dyddiad y daw eu caniatâd i ben, neu cyn hynny. Mae’r gwiriad dilynol yn cefnogi cyflogwyr drwy sicrhau nad ydynt yn cyflogi’n anfwriadol y rhai nad oes ganddynt yr hawl i weithio mwyach, tra hefyd yn annog pobl i beidio ag ystyried gor-aros eu caniatâd mewnfudo â chyfyngiad amser. Bydd gennych esgus statudol yn erbyn atebolrwydd am gosb sifil ar yr amod eich bod wedi cynnal gwiriad cychwynnol cyn i chi ddechrau cyflogi’r person, a’r gwiriadau dilynol gofynnol fel y nodir mewn deddfwriaeth a chanllawiau cyhoeddedig a oedd yn berthnasol ar yr adeg y gwnaed y gwiriadau.

Os na all gweithiwr ddarparu tystiolaeth bod ganddo ganiatâd parhaus i weithio pan fyddwch yn cynnal gwiriad hawl ddilynol i weithio, efallai na fydd hyn o reidrwydd yn golygu nad oes ganddynt ganiatâd i weithio mwyach. Er enghraifft, mewn achosion lle mae gweithiwr yn elwa o absenoldeb adran 3C tra bod eu cais mewn pryd yn cael ei ystyried, neu os bydd mater technegol y tu hwnt i reolaeth y gweithiwr, sy’n arwain at gynhyrchu cod rhannu anghywir, canlyniad gwirio hawl i weithio ar-lein neu nad yw’n gallu cynhyrchu cod rhannu dros dro.

Yn yr amgylchiadau hyn, os oes angen help arnoch chi neu’ch gweithiwr i gael mynediad at wasanaethau statws mewnfudo ar-lein y Swyddfa Gartref neu eu defnyddio, gallwch gysylltu â Chanolfan Datrys UKVI: Ffôn: 0300 790 6268, o ddydd Llun i ddydd Gwener (ac eithrio gwyliau banc), 8am i 8pm dydd Sadwrn a dydd Sul, 9:30am i 4:30pm. Cyfeiriwch at ‘Cymorth i weithwyr a chyflogwyr sy’n cynnal gwiriad hawl i weithio’.

Dylech roi cyfle rhesymol i weithiwr brofi ei fod yn parhau i fod â’r hawl i weithio. Gallwch gysylltu â’r Gwasanaeth Gwirio Cyflogwyr (ECS) i gadarnhau hawl gweithiwr nad yw’n gallu gwneud hynny ar-lein gan ddefnyddio cod rhannu neu â llaw gan ddefnyddio dogfennau copi caled gwreiddiol sy’n dystiolaeth dderbyniol i brofi eu hawl i weithio. Cyfeiriwch at ‘Pryd i gysylltu â Gwasanaeth Gwirio Cyflogwyr y Swyddfa Gartref i wirio hawl i weithio’.

Cysylltu â’r Swyddfa Gartref

Os gwnaethoch chi gynnal gwiriad â llaw o ddogfen gorfforol neu wiriad drwy’r gwasanaeth gwirio hawl i weithio ar-lein cyn i chi gyflogi’r person ac, ar y dyddiad y disgwylir i’ch esgus ddod i ben, rydych yn rhesymol fodlon bod eich cyflogai:

• bod â chais heb ei gymhwyso i ymestyn neu amrywio eu caniatâd i fod yn y DU;
• neu sydd ag apêl neu adolygiad gweinyddol yn erbyn penderfyniad ar y cais hwnnw sy’n yr arfaeth; neu
• nad yw’n gallu darparu dogfennaeth dderbyniol ond mae’n cyflwyno gwybodaeth arall sy’n nodi eu bod yn breswylydd cyfreithlon hirdymor yn y DU a gyrhaeddodd yma cyn 1988;

Yna bydd eich esgus statudol yn parhau o ddyddiad dod i ben caniatâd eich cyflogai am gyfnod pellach o hyd at 28 diwrnod calendr i’ch galluogi i gael Hysbysiad Dilysu Cadarnhaol (PVN) gan yr ECS neu gynnal gwiriad ar-lein gan y Swyddfa Gartref.

Nid yw’r ‘cyfnod gras’  yn berthnasol i wiriadau a gynhaliwyd cyn i’r gyflogaeth ddechrau. Mewn amgylchiadau o’r fath, dylech ystyried gohirio cyflogaeth yr unigolyn hyd nes y gallwch gynnal gwiriad rhagnodedig neu eich bod yn derbyn PVN chwe mis gan yr ECS, fel arall ni fydd esgus statudol yn cael ei sefydlu.

Bydd y ‘cyfnod gras’ hwn hefyd yn dod i ben cyn i 28 diwrnod calendr ddod i ben os byddwch yn derbyn gwiriad negyddol gan yr ECS. Yn yr achos hwn, mae’n dod i ben ar y dyddiad hysbysu gan yr ECS o’r canlyniad.

Os, yn ystod y 28 diwrnod calendr cychwynnol, neu’r cyfnod PVN chwe mis y mae eich cyflogai yn darparu tystiolaeth bod eu hachos wedi’i bennu gyda chaniatâd i aros yn ganiataol, gallwch gynnal esgus statudol dros gyfnod eu caniatâd mewnfudo trwy gynnal gwiriad hawl i weithio yn y ffordd arferol os yw’r gwiriad yn cadarnhau bod ganddo hawl i weithio yn y swydd yr ydych yn ei chyflogi ar ei chyfer. Ni fydd llythyr gan gyfreithiwr yn nodi canlyniad achos llwyddiannus neu gopi o ddyfarniad llys llwyddiannus yn rhoi esgus statudol i chi ar ei ben ei hun.

Gallwch fodloni eich hun yn rhesymol bod gan berson gais sy’n aros drwy, er enghraifft, llythyr cydnabyddiaeth y Swyddfa Gartref neu Swyddfa Gartref neu gyfeirnod tribiwnlys apêl a phrawf o ddyddiad postio mewn fformat ‘digidol’ neu ‘ddi-ddigidol’. Ni fydd y dogfennau hyn yn rhoi esgus statudol i chi ar eu pen eu hunain, fodd bynnag, efallai y byddwch am gadw copi gwreiddiol neu electronig o’r wybodaeth hon i’w chefnogi eich bod yn weddol fodlon bod cais wedi ei wneud. Os na all eich cyflogai ddarparu’r dystiolaeth hon, nid yw hyn o reidrwydd yn golygu nad yw wedi gwneud cais, apêl nac wedi gwneud cais am adolygiad gweinyddol.

Os bydd gwiriad dilynol yn cadarnhau bod gweithiwr yn gweithio’n anghyfreithlon yn eich gweithlu, ni fydd gennych esgus statudol mwyach os byddwch yn parhau i’w cyflogi er gwaethaf y wybodaeth honno. Fe’ch cynghorir i roi gwybod am yr amgylchiadau i’r Swyddfa Gartref drwy Linell Gymorth UKVI ar 0300 790 6268 gan ddewis opsiwn y cyflogwr, o ddydd Llun i ddydd Gwener (ac eithrio gwyliau banc), 8am i 8pm ddydd Sadwrn a dydd Sul, 9:30am i 4:30pm. Rhaid i chi nodi eich bod yn adrodd am weithio anghyfreithlon yn eich gweithlu ac yn gofyn am Rif Cyfeirnod Unigryw (URN).

Trosglwyddo ymgymeriadau

Mae Rheoliadau Trosglwyddo Ymgymeriadau (Diogelu Cyflogaeth) (TUPE) 2006 yn darparu y bernir bod gwiriadau hawl i waith a gyflawnir gan y trosglwyddwr (y gwerthwr) wedi’u cynnal gan y trosglwyddai (y prynwr). O’r herwydd, bydd y prynwr yn cael budd unrhyw esgus statudol a sefydlwyd gan y gwerthwr.

Fodd bynnag, pe na bai’r gwerthwr yn cynnal y gwiriadau gwreiddiol yn gywir, byddai’r prynwr yn atebol am gosb os canfyddir yn ddiweddarach fod cyflogai, a ddechreuodd weithio ar neu ar ôl 29 Chwefror 2008, yn gweithio’n anghyfreithlon. Hefyd, efallai mai gwiriad gan y prynwr yw’r unig ffordd o benderfynu pryd y dylid cynnal unrhyw wiriad dilynol mewn perthynas â gweithwyr sydd â chaniatâd cyfyngedig o ran amser i weithio yn y DU.

Am y rhesymau hyn, cynghorir cyflogwyr sy’n caffael staff mewn achosion o drosglwyddiadau TUPE i ymgymryd â hawl newydd i weithio gwiriwch y staff hynny y maent wedi’u caffael. Nid yw’n ofynnol i gyflogwyr fod ag esgus statudol mewn perthynas â chyflogaeth a ddechreuodd cyn 29 Chwefror 2008, lle mae’r unigolyn wedi bod mewn cyflogaeth barhaus cyn y dyddiad hwnnw. Mae hyn yn cynnwys lle mae cyflogaeth wedi parhau fel rhan o drosglwyddiad TUPE.

Rydym yn cydnabod y gallai fod problemau ymarferol wrth ymgymryd â’r gwiriadau hyn cyn i’r gyflogaeth ddechrau ar gyfer gweithwyr a gaffaelwyd fel rhan o drosglwyddiad TUPE, ac am y rheswm hwn darparwyd cyfnod gras pryd y dylech chi gynnal y prawf. Mae’r cyfnod hwn yn rhedeg am 60 diwrnod calendr o ddyddiad trosglwyddo’r busnes i gynnal gwiriadau hawl newydd i weithio yn gywir mewn perthynas â’r gweithwyr TUPE hynny a gaffaelwyd. Nid oes cyfnod gras ar gyfer unrhyw wiriadau dilynol dilynol.

Mae’r cyfnod gras 60 diwrnod hwn yn berthnasol ym mhob sefyllfa lle mae “trosglwyddiad perthnasol” ^{[footnote 1]}, hyd yn oed os yw’r busnes trosglwyddo yn destun achos ansolfedd “terfynol” sy’n dod o fewn rheoliad 8(7) o Reoliadau TUCPE 2006, megis achosion sy’n ymwneud â diddymiad gorfodol^{[footnote 2]}.

Newidiadau yng nghyfansoddiad cyfreithiol y cyflogwr

Lle mae’r cyflogwr yn gorff corfforaethol a dim ond newid yng nghyfansoddiad cyfreithiol y cyflogwr y bu newid, er enghraifft, newid o gwmni cyfyngedig preifat i gwmni cyfyngedig cyhoeddus neu newid o bartneriaeth i gwmni cyfyngedig cyfyngedig neu bartneriaeth atebolrwydd cyfyngedig neu drosglwyddiad TUPE o fewn yr un grŵp o gwmnïau,  Nid oes angen ailadrodd y gwiriad hawl i weithio oherwydd y newid hwn. Mae hyn ond yn wir pan fo’r cyflogwr i bob pwrpas yr un endid ac yn newid ei statws cyfreithiol yn unig. Os oes unrhyw amheuaeth, rydym yn argymell bod y cyflogwr yn gwirio hawl yr unigolyn i weithio, yn hytrach na pheryglu atebolrwydd am gosb sifil os canfyddir bod gweithiwr yn gweithio’n anghyfreithlon.

5. Beth yw’r sancsiynau yn erbyn gweithio anghyfreithlon?

Mae gwaith anghyfreithlon yn cael ei drin drwy ‘ddull llywodraeth gyfan’. Cydlynu ar draws asiantaethau yn y llywodraeth, gan gynnwys CThEM, i sicrhau bod gweithio anghyfreithlon yn cael ei ganfod yn fwy effeithiol, yn cael ei gynnal drwy rannu gweithrediadau cudd-wybodaeth a gorfodaeth ar y cyd. Pan fydd gwaith anghyfreithlon yn cael ei nodi, mae amrywiaeth o sancsiynau yn cael eu cymhwyso.

Os canfyddir eich bod yn cyflogi rhywun yn anghyfreithlon ac nad ydych wedi cynnal y gwiriadau rhagnodedig, efallai y byddwch yn wynebu cosbau gan gynnwys:

• Cosb sifil o hyd at £60,000 fesul gweithiwr anghyfreithlon.
• Mewn achosion difrifol, euogfarn droseddol sy’n cario dedfryd o garchar o hyd at bum mlynedd a dirwy ddiderfyn.
• cau’r busnes a gorchymyn cydymffurfio a gyhoeddwyd gan y llys.
• anghymhwyso fel cyfarwyddwr.
• methu noddi ymfudwyr.
• atafaelu enillion a wnaed o ganlyniad i weithio’n anghyfreithlon.
• adolygu a dirymu trwydded yn y sector lluniaeth hwyr ac alcohol a hwyr y nos a’r sector cerbydau hurio preifat a thacsi.

Efallai y byddwch hefyd yn ymddangos yng nghyhoeddiad cyflogwyr nad ydynt yn cydymffurfio â Chyflogwyr: Cosbau gweithio anghyfreithlon.

Adroddiad chwarterol yw hwn sy’n dangos cyfanswm y cosbau sifil am weithio anghyfreithlon a roddir i gyflogwyr nad ydynt yn cydymffurfio ym mhob rhanbarth o’r DU. Mae’r adroddiad yn dangos nifer y gweithwyr anghyfreithlon a ganfuwyd a gwerth y gosb a roddwyd.

Mae cyflogi gweithwyr anghyfreithlon o fewn y tair blynedd diwethaf yn golygu eich bod wedi cael hysbysiad cosb sifil neu rybudd mewn perthynas â thorri Deddf 2006 ar gyfer un neu fwy o weithwyr a ddigwyddodd o fewn tair blynedd i’r toriad presennol, a lle cynhaliwyd eich atebolrwydd yn dilyn arfer unrhyw wrthwynebiad a/neu apêl,  neu rydych wedi cyflawni trosedd o dan adran 21 o Ddeddf 2006, fel y’i diwygiwyd gan Ddeddf Mewnfudo 2016, yn ystod yr un cyfnod.

Cosbau sifil

Mae swm unrhyw gosb sifil a roddir yn cael ei bennu fesul achos. Mae’r ‘Cod Ymarfer ar Atal Gweithio Anghyfreithlon’ yn datgelu sut y cyfrifir cosb, gan gynnwys ffactorau lliniaru a allai leihau’r swm cosb.

Os canfyddir eich bod yn atebol, byddwch yn derbyn Hysbysiad Cosb Sifil  yn nodi cyfanswm y swm cosb y mae’n ofynnol i chi ei dalu, a’r dyddiad erbyn pryd y mae’n rhaid i chi ei dalu. Bydd hefyd yn eich hysbysu sut y gallwch arfer eich hawl i wrthwynebu, ac yna byddwch yn gallu apelio. Rhaid i’r cyflogwr bob amser wrthwynebu’r hysbysiad cosb cyn apelio i’r llys, ac eithrio os cyflwynir hysbysiad cosb am swm uwch yn dilyn gwrthwynebiad.

Mae rhagor o wybodaeth yn  y ‘Canllaw i Gyflogwyr ar weinyddu’r cynllun cosb sifil ’  yn nodi’n fanylach gamau’r broses gosb sifil, sut y cyfrifir y gosb, yr ystod o hysbysiadau y gallech eu derbyn a’r dyddiadau cau y mae angen i chi weithredu ar bob cam o’r broses.

Gallai derbyn cosb sifil hefyd effeithio ar eich gallu i noddi mewnfudwyr sy’n dod i’r DU yn y dyfodol (gan gynnwys y rhai o dan y system fewnfudo ar sail pwyntiau) neu’ch cymhwysedd i ddal trwydded Gangmaster. Gall cael cosb sifil effeithio ar eich gallu i ddal trwydded yn y sector hurio preifat a thacsis a’r sector lluniaeth hwyr y nos.

Os yw gweithiwr yn ymgymryd â rôl sy’n wahanol i’r hyn y cyhoeddwyd y dystysgrif nawdd ar ei chyfer a rhoddwyd caniatâd i ddod i mewn neu i aros, rydych yn cyflogi’r gweithiwr yn anghyfreithlon. Gellir dod o hyd i ragor o wybodaeth am noddi ymfudwyr ar Nawdd: canllawiau i gyflogwyr ac addysgwyr.

Os ydych chi’n gyflogwr sy’n destun rheolaeth fewnfudo, dylech hefyd fod yn ymwybodol, os ydych chi’n atebol am gosb sifil, y bydd hyn yn cael ei gofnodi ar systemau’r Swyddfa Gartref a gellir ei ystyried pan fyddwn yn ystyried unrhyw gais mewnfudo a wnewch yn y dyfodol.

Y drosedd o gyflogi gweithiwr anghyfreithlon

Byddwch yn cyflawni trosedd o dan adran 21 o Ddeddf Mewnfudo, Lloches a Chenedligrwydd 2006, fel y’i diwygiwyd gan adran 35 o Ddeddf Mewnfudo 2016, os ydych yn gwybod neu os oes gennych achos rhesymol dros gredu eich bod yn cyflogi gweithiwr anghyfreithlon. Gallwch wynebu hyd at bum mlynedd o garchar a/neu ddirwy ddiderfyn.

Mae’n anghyfreithlon cyflogi rhywun 16 oed neu hŷn sy’n destun rheolaeth fewnfudo ac nad yw’n cael ymgymryd â’r gwaith dan sylw (oherwydd eu statws mewnfudo). Y cynllun cosb sifil yw’r gosb a gymhwysir yn y rhan fwyaf o achosion arferol sy’n cynnwys cyflogi gweithwyr anghyfreithlon. Os ydych yn gwybod eich bod yn cyflogi rhywun nad yw’n cael gwneud y gwaith dan sylw, ni fydd gennych esgus statudol, ni waeth a ydych wedi cynnal gwiriadau hawl i weithio. Fodd bynnag, mewn achosion mwy difrifol, gellir ystyried erlyniad lle bernir ei fod yn ymateb priodol i’r diffyg cydymffurfio y deuir ar eu traws.

Y drosedd o weithio’n anghyfreithlon

Mae gweithio’n anghyfreithlon yn drosedd. Mae gweithwyr anghyfreithlon yn wynebu cael gafael ar eu cyflogau. Gallant hefyd gael eu herlyn a gellir eu carcharu am hyd at chwe mis.

Mae Deddf Mewnfudo 2016 yn ei gwneud yn drosedd i weithio’n anghyfreithlon yn y DU. Mae person yn cyflawni’r drosedd hon os yw’n destun rheolaeth fewnfudo, a’i fod yn gweithio pan gaiff ei anghymhwyso rhag gweithio oherwydd ei statws mewnfudo. Mae’r drosedd yn berthnasol pan fyddant yn gwybod, neu os oes ganddynt achos rhesymol dros gredu, eu bod wedi’u gwahardd rhag gweithio.

Mae ‘Anghymhwyso rhag gweithio oherwydd eu statws mewnfudo’ yn golygu eu bod:

• heb ganiatâd i ddod i mewn i’r Deyrnas Unedig neu i aros ynddi; neu
• bod eu hawl i ddod i mewn neu aros yn y Deyrnas Unedig
  • yn annilys,
  • wedi peidio â chael effaith (p’un ai oherwydd cwtogi, dirymu, canslo, treigl amser, neu fel arall), neu os yw’n ddarostyngedig i amod sy’n atal yr unigolyn rhag gwneud gwaith o’r math hwnnw.

Yn ogystal â chynnwys y rhai sy’n gweithio’n anghyfreithlon o dan gontract cyflogaeth, mae’r drosedd hefyd yn berthnasol i waith a wneir gan y rhai sy’n hunangyflogedig. Mae’r drosedd yn cynnwys trefniadau gweithio anffurfiol a ffurfiol.

Mae’r drosedd yn cario cosb uchafswm o chwe mis o garchar a/neu ddirwy ddiderfyn yng Nghymru a Lloegr a chwe mis o garchar a/neu ddirwy o’r uchafswm statudol yn yr Alban a Gogledd Iwerddon. Gellir atafaelu cyflogau a enillir o weithio anghyfreithlon gan y gellir atafaelu’r enillion trosedd ac asedau.

Hysbysiadau cau a gorchmynion cydymffurfio

Cyflwynodd Deddf 2016 (Adran 38 ac Atodlen 6)  ddarpariaethau hysbysiad cau a gorchymyn cydymffurfio anghyfreithlon  i ddarparu pŵer i ddelio â’r cyflogwyr hynny sydd wedi parhau i anwybyddu deddfau’r DU trwy ddefnyddio llafur anghyfreithlon lle nad yw cosbau sifil a/neu droseddol blaenorol wedi ffrwyno eu hymddygiad nad ydynt yn cydymffurfio. Gall cyflogwyr difrifol neu nad ydynt yn cydymffurfio’n barhaus wynebu cau eu busnes dros dro. Yna caiff y cyflogwr ei roi o dan amodau arbennig i gefnogi cydymffurfiaeth, fel y cyfarwyddir gan y Llys, a gall Swyddogion Mewnfudo ei archwilio.

Dechreuodd y darpariaethau ar 1 Rhagfyr 2016. Mae’r hysbysiad yn gwahardd mynediad i’r safle a gwaith cyflogedig neu wirfoddol ar y safle, oni bai ei fod wedi’i awdurdodi’n ysgrifenedig gan y Swyddfa Gartref. Nid yw’r hysbysiad cau yn atal unrhyw berson sy’n byw yno fel arfer. Yn ogystal â chyflwyno’r hysbysiad, rhoddir ystyriaeth hefyd i gyflwyno cosbau neu erlyniad am weithio anghyfreithlon a throseddau mewnfudo eraill.

Pryd bynnag y bydd hysbysiad cau gwaith anghyfreithlon wedi’i gyflwyno, ac nad yw wedi’i ganslo, rhaid i’r Swyddfa Gartref wneud cais drwy gŵyn i Lys Ynadon am orchymyn cydymffurfio. Anfonir y cais i’r Llys a’i gyflwyno ar yr ymatebydd cyn y gwrandawiad ac mae’n sail i’r cais i’r llys ar gyfer y gorchymyn cydymffurfio. Nod gorchymyn cydymffurfio yw atal cyflogwr rhag gweithredu yn y safle rhag cyflogi gweithwyr anghyfreithlon. Mae’r cyflogwr yn cael ei roi o dan amodau arbennig i gefnogi cydymffurfiaeth, fel y cyfarwyddir gan y Llys, a gall Swyddogion Mewnfudo ei archwilio.

Atal gweithio anghyfreithlon mewn sectorau trwyddedig

Diwygiodd Deddf Mewnfudo 2016 gyfundrefnau trwyddedu presennol mewn sectorau risg uchel o’r economi (cerbydau hurio preifat a’r sector tacsi a’r sector lluniaeth hwyr y nos). Ni roddir trwyddedau i’r rhai sy’n torri cyfreithiau mewnfudo’r DU a gellir eu dirymu pan fo deiliad trwydded presennol yn cyflawni troseddau mewnfudo neu’n derbyn cosb sifil am gyflogi gweithwyr anghyfreithlon.

Mae awdurdodau trwyddedu yn cynnal gwiriadau hawl i waith wrth ystyried ceisiadau am drwyddedau yn y sector tacsi a cherbydau hurio preifat a’r sector alcohol a lluniaeth hwyr y nos.

Mae angen i ymgeiswyr ddarparu tystiolaeth o’u hawl i weithio yn y DU ac ni fydd trwyddedau yn cael eu rhoi i’r rhai nad oes ganddynt yr hawl i wneud y gwaith dan sylw.

Pan fo deiliad trwydded yn torri cyfreithiau mewnfudo neu’n derbyn cosb sifil, bydd hyn yn sail i awdurdodau trwyddedu adolygu, atal neu ddirymu trwydded. Yn achos trwyddedau ar gyfer gwerthu a chyflenwi alcohol a lluniaeth hwyr y nos, mae’r Swyddfa Gartref fel awdurdod cyfrifol o dan Ddeddf Trwyddedu 2003 yn derbyn copi o’r ceisiadau hyn a gall gyflwyno sylwadau i’r awdurdod trwyddedu perthnasol pan gredwn y bydd caniatáu trwydded yn niweidiol i atal troseddau mewnfudo a gweithio anghyfreithlon mewn safleoedd trwyddedig.

Mae gan Orfodi’r Mewnfudo yr un pŵer mynediad â swyddogion gorfodi trwyddedu i hwyluso gweithrediadau ac archwiliadau ar y cyd ar gyfer troseddau mewnfudo mewn perthynas â’r gweithgaredd trwyddedadwy. Dechreuodd y darpariaethau ym mis Ebrill 2017 yng Nghymru a Lloegr. Bydd darpariaethau cyfatebol mewn rheoliadau yn cael eu gwneud ar gyfer yr Alban a Gogledd Iwerddon.

6. Oes gennych chi unrhyw gwestiynau?

• Yn y lle cyntaf, cyfeiriwch at yr adran berthnasol yn y canllawiau hyn:
  • Yr offeryn rhyngweithiol ar-lein: ‘Gwiriwch a all rhywun weithio yn y UK’
  • Yr adnodd rhyngweithiol ar-lein: ‘Ymholiadau Gwasanaeth Gwirio Cyflogwyr’
  • Rhestr wirio ‘Hawl i Weithio’ cyflogwr
  • Y cod ymarfer ar atal gweithio anghyfreithlon: Cynllun cosb sifil i gyflogwyr
  • Y cod ymarfer i gyflogwyr: Osgoi gwahaniaethu anghyfreithlon tra’n atal gweithio anghyfreithlon
  • Canllawiau ar ‘Canllaw cyflogwr i weinyddu’r cynllun cosb sifil’

Os na allwch ddod o hyd i’r ateb i’ch cwestiwn, cysylltwch â’r llinell gymorth Ymholiadau Cyflogwyr ar 0300 790 62.

7. Atodiad A: Rhestrau o ddogfennau derbyniol ar gyfer gwiriadau hawl i weithio â llaw

Lle cynhaliwyd gwiriad hawl i weithio gan ddefnyddio’r gwasanaeth gwirio hawl i weithio ar-lein, darperir y wybodaeth mewn amser real yn uniongyrchol o systemau’r Swyddfa Gartref ac nid oes gofyniad i wirio unrhyw un o’r dogfennau a restrir isod.

Rhestr A – dogfennau derbyniol i sefydlu esgus statudol parhaus

1. Pasbort (presennol neu wedi dod i ben) sy’n dangos bod y deiliad yn ddinesydd Prydeinig neu’n ddinesydd y DU ac mae gan Drefedigaethau’r hawl i aros yn y DU.

2. Cerdyn pasbort neu basbort (yn y naill achos neu’r llall, boed yn gyfredol neu’n dod i ben) sy’n dangos bod y deiliad yn ddinesydd Gwyddelig.

3. Dogfen a gyhoeddwyd gan Beilïaeth Jersey, Beilïaeth Guernsey neu Ynys Manaw, sydd wedi’i dilysu fel un ddilys gan Wasanaeth Gwirio Cyflogwyr y Swyddfa Gartref, sy’n dangos bod y deiliad wedi cael caniatâd diderfyn i ddod i mewn i Atodiad UE (J) neu aros o dan Atodiad UE (J) i Reolau Mewnfudo Jersey, Atodiad UE i Reolau Mewnfudo (Beilïaeth Guernsey) 2008 neu Atodiad UE i Reolau Mewnfudo Ynys Manaw.

4. Mae pasbort cyfredol a gymeradwywyd i ddangos bod y deiliad wedi’i eithrio rhag rheolaeth fewnfudo, yn cael aros am gyfnod amhenodol yn y DU, bod ganddo hawl i aros yn y DU, neu nad oes ganddo derfyn amser ar ei arhosiad yn y DU^{[footnote 3]}.

5. Dogfen Statws Mewnfudo gyfredol a gyhoeddwyd gan y Swyddfa Gartref i’r deiliad gyda chymeradwyaeth yn nodi bod y person a enwir yn cael aros am gyfnod amhenodol yn y DU, neu nad oes ganddo derfyn amser ar ei arhosiad yn y DU, ynghyd â dogfen swyddogol sy’n rhoi rhif Yswiriant Gwladol parhaol y person a’i enw a gyhoeddwyd gan asiantaeth y llywodraeth neu gyflogwr blaenorol.

6. Tystysgrif geni neu fabwysiadu a gyhoeddwyd yn y DU, ynghyd â dogfen swyddogol yn rhoi rhif Yswiriant Gwladol parhaol y person a’i enw a gyhoeddwyd gan asiantaeth y llywodraeth neu gyflogwr blaenorol^{[footnote 4]}.

7. Tystysgrif geni neu fabwysiadu a gyhoeddwyd yn Ynysoedd y Sianel, Ynys Manaw neu Iwerddon, ynghyd â dogfen swyddogol sy’n rhoi rhif Yswiriant Gwladol parhaol y person a’i enw a gyhoeddwyd gan asiantaeth y llywodraeth neu gyflogwr blaenorol.

8. Tystysgrif gofrestru neu frodori fel dinesydd Prydeinig, ynghyd â dogfen swyddogol sy’n rhoi rhif Yswiriant Gwladol parhaol yr unigolyn a’i enw a gyhoeddwyd gan asiantaeth y llywodraeth neu gyflogwr blaenorol.

Rhestr B Grŵp 1 - dogfennau lle mae esgus statudol â therfyn amser yn para tan y dyddiad dod i ben caniatâd i fynd i mewn neu ganiatâd i aros

1. Pasbort cyfredol wedi’i gymeradwyo i ddangos bod y deiliad yn cael aros yn y DU ac ar hyn o bryd mae’n cael gwneud y math o waith yng nghwestiwn.^{[footnote 5]}

2. Dogfen a gyhoeddwyd gan Beilïaeth Jersey, Beilïaeth Guernsey neu Ynys Manaw, sydd wedi’i dilysu fel un ddilys gan Wasanaeth Gwirio Cyflogwyr y Swyddfa Gartref, sy’n dangos bod y deiliad wedi cael caniatâd cyfyngedig i ddod i mewn neu i aros o dan Atodiad UE (J) i Reolau Mewnfudo Jersey, Atodiad yr UE i Reolau Mewnfudo Jersey (Beilïaeth Guernsey) 2008 neu Atodiad UE i Reolau Mewnfudo Ynys Manaw.

3. Dogfen Statws Mewnfudo gyfredol sy’n cynnwys ffotograff a roddwyd gan y Swyddfa Gartref i’r deiliad gyda chymeradwyaeth ddilys sy’n dangos y gall y person a enwir aros yn y DU, a’i fod yn cael gwneud y math o waith dan sylw, ynghyd â dogfen swyddogol sy’n rhoi Rhif Yswiriant Gwladol parhaol y person a’i enw a gyhoeddwyd gan asiantaeth y llywodraeth neu gyflogwr blaenorol.

Rhestr B Grŵp 2 – dogfennau lle mae esgus statudol â therfyn amser yn para am chwe mis

1. Dogfen a gyhoeddwyd gan y Swyddfa Gartref yn dangos bod y deiliad wedi gwneud cais am ganiatâd i ddod i mewn neu aros o dan Atodiad yr UE i’r rheolau mewnfudo (a elwir yn Gynllun Preswylio’n Sefydlog i Ddinasyddion yr UE) ar neu cyn 30 Mehefin 2021 ynghyd â Hysbysiad Gwirio Cadarnhaol gan Wasanaeth Gwirio Cyflogwyr y Swyddfa Gartref.

2. Tystysgrif Cais (nad yw’n ddigidol) a gyhoeddwyd gan y Swyddfa Gartref yn dangos bod y deiliad wedi gwneud cais am ganiatâd i ddod i mewn neu aros o dan Atodiad yr UE i’r rheolau mewnfudo (a elwir yn Gynllun Preswylio’n Sefydlog i Ddinasyddion yr UE), ar neu ar ôl 1 Gorffennaf 2021, ynghyd â Hysbysiad Gwirio Cadarnhaol gan Wasanaeth Gwirio Cyflogwyr y Swyddfa Gartref.

3. Dogfen a gyhoeddwyd gan Beilïaeth Jersey, Beilïaeth Guernsey neu Ynys Manaw yn dangos bod y deiliad wedi gwneud cais am ganiatâd i ddod i mewn neu aros o dan Atodiad UE (J) i Reolau Mewnfudo Jersey neu Atodiad UE i’r Rheolau Mewnfudo (Beilïaeth Guernsey) Rheolau 2008, neu Atodiad UE i Reolau Mewnfudo Ynys Manaw ynghyd â Hysbysiad Gwirio Cyflogwyr y Swyddfa Gartref.

4. Cerdyn Cofrestru Cais a gyhoeddwyd gan y Swyddfa Gartref yn datgan bod hawl gan y deiliad i gymryd y gyflogaeth dan sylw, ynghyd â Hysbysiad Gwirio Cadarnhaol gan Wasanaeth Gwirio Cyflogwyr y Swyddfa Gartref.

5. Hysbysiad Gwirio Cadarnhaol a gyhoeddwyd gan Wasanaeth Gwirio Cyflogwyr y Swyddfa Gartref i’r cyflogwr neu ddarpar gyflogwr, sy’n nodi y gall y person a enwir aros yn y DU a chaniateir iddo wneud y gwaith dan sylw.

8. Atodiad B: Cyflogaeth categorïau penodol o weithwyr

Llwybrau gwaith noddedig

Fel arfer bydd angen trwydded noddi arnoch i gyflogi rhywun i weithio i chi o’r tu allan i’r DU. Mae hyn yn cynnwys dinasyddion yr AEE a gyrhaeddodd y DU ar ôl 31 Rhagfyr 2020.

Ni fydd angen trwydded noddi arnoch i gyflogi rhai categorïau o weithwyr, gan gynnwys:

• Dinasyddion Gwyddelig
• y rhai sydd â statws sefydlog neu gyn-sefydlog o dan yr EUSS
• y rhai sydd â chaniatâd amhenodol i aros / preswylio yn y Deyrnas Unedig

Am drosolwg o’r gofynion ar gyfer trwydded noddwr, gweler ‘UKVI Fisa nawdd i gyflogwyr ar GOV.UK’.

Am wybodaeth fanwl am y gofynion, gweler ‘Gweithwyr a Gweithwyr Dros Dro: canllawiau i noddwyr ar GOV.UK.

Cyflogaeth Atodol

Mae’r canllawiau Gweithiwr Medrus  yn nodi y gall Gweithiwr Medrus ymgymryd â chyflogaeth atodol os yw’r gyflogaeth atodol mewn galwedigaeth a restrir yn Nhablau 1, 2 neu 3 o Alwedigaethau Medrus Atodiad.

Gall gweithwyr ar y llwybrau noddedig canlynol ymgymryd â chyflogaeth atodol sy’n ymddangos yn Rhestr Cyflog Mewnfudo Atodiad  neu sydd yn yr un proffesiwn ac ar yr un lefel broffesiynol â’r swydd y neilltuwyd y dystysgrif nawdd ar ei chyfer:

• y llwybrau Mewnol Cwmnïau sydd ar waith cyn 11 Ebrill 2022
• Uwch Weithiwr Arbenigol neu Weithiwr Arbenigol (ond dim ond os ydynt yn gymwys o dan drefniant trosiannol
• T2 Gweinidog Crefydd
• Chwaraewr Chwaraeon Rhyngwladol
• Gweithiwr Creadigol
• Cyfnewid Awdurdodedig y Llywodraeth
• Cytundeb Rhyngwladol (ond dim ond os yw’r gweithiwr wedi cael ei roi fel gweithiwr llywodraeth dramor neu sefydliad rhyngwladol)
• Gweithiwr Crefyddol

Oni bai bod eithriad yn berthnasol yn y Canllawiau Noddi, ni chaniateir y gyflogaeth atodol oni bai bod y gweithiwr noddedig yn parhau i weithio i’w noddwr.

Mewn unrhyw achos lle rydych yn cynnig cyflogaeth atodol i weithiwr a noddir cymwys, ni ddylai’r gyflogaeth atodol:

• Mwy nag 20 awr yr wythnos
• yn digwydd yn ystod yr oriau contract ar gyfer eu cyflogaeth noddedig

Er mwyn cael esgus statudol yn erbyn cosb sifil, mae’n ofynnol i chi gadarnhau bod gan y gweithiwr yr hawl i weithio yn y DU a bod ganddo’r hawl i wneud y gwaith dan sylw. Wrth gynnal y gwiriad, bydd angen i chi sicrhau bod y gyflogaeth atodol yn bodloni’r gofynion uchod drwy, er enghraifft, ofyn i’r gweithiwr ddarparu llythyr neu dystiolaeth arall gan y noddwr yn cadarnhau:

• Maent yn gweithio i’w noddwr;
• Disgrifiad swydd a chod meddiannaeth eu cyflogaeth noddedig (ar gyfer llwybrau ac eithrio Gweithiwr Medrus nad yw eu cyflogaeth atodol yn y Rhestr Cyflog Mewnfudo);
• eu horiau gwaith contractiol.

Ni fydd gennych esgus statudol mwyach os, yn ystod y gyflogaeth, byddwch yn ymwybodol bod gweithiwr noddedig yn gweithio’n groes a’ch bod yn parhau i’w cyflogi er gwaethaf y wybodaeth honno.

Os, ar unrhyw adeg yn ystod y gyflogaeth, rydych yn credu y gallai’r gweithiwr noddedig fod wedi rhoi’r gorau i weithio i’w noddwr, neu fod eu horiau cytundebol wedi newid, dylech ofyn am ragor o wybodaeth i gadarnhau a ydynt yn dal yn gymwys i gyflawni’r gyflogaeth atodol.

Os byddwch yn nodi bod y gweithiwr noddedig yn gweithio yn torri amodau, mae’n ofynnol i chi gymryd y camau priodol. Gall hyn gynnwys cysylltu â’r Swyddfa Gartref am gymorth a/neu gymryd camau i derfynu cyflogaeth.

Am ragor o wybodaeth am gyflogaeth atodol, gweler Noddi gweithiwr: canllawiau noddwyr rhan 2 - GOV.UK (www.gov.uk) adran S8 o Ran 2 o ganllawiau’r noddwyr (noddi gweithiwr).

Myfyrwyr

Nid oes gan bob myfyriwr rhyngwladol hawl i weithio tra byddant yn y DU, ond caniateir i rai gymryd cyflogaeth gyfyngedig os yw amodau eu caniatâd i astudio yn caniatáu hyn.

Gall myfyriwr sydd wedi cael caniatâd i fod yn y DU ac sy’n cael caniatâd i weithio gael cymeradwyaeth yn ei basbort sy’n nodi y caniateir iddynt weithio a nifer yr oriau gwaith a ganiateir yn ystod y tymor, er enghraifft, 10 awr neu 20 awr yr wythnos.

Fel arall, efallai y bydd ganddynt eVisa neu BRP a fydd hefyd yn dangos y wybodaeth hon ar-lein, ac os felly gall cyflogwyr wneud gwiriad trwy ddefnyddio’r gwasanaeth ar-lein, o’r new  Gwirio hawl ymgeisydd i weithio: defnyddio ei god rhannu’ ar GOV.UK.

Mae wythnos yn cael ei hystyried yn y cyd-destun hwn i redeg o ddydd Llun i ddydd Sul. Os na nodir caniatâd i weithio yn un o’r dogfennau hyn, ni chaniateir i’r myfyriwr weithio. Gall myfyrwyr sydd â’r hawl i weithio’n llawn amser cyn i’w cwrs ddechrau, yn ystod gwyliau neu yn ystod y cyfnod y maent yn dal caniatâd ar ei gyfer ar ôl cwblhau eu cwrs.

Gall amseroedd tymor astudio ddod i ben ar unrhyw ddiwrnod o’r wythnos, yn dibynnu ar y darparwr addysg. Felly, os bydd tymor y sefydliad addysgol yn dod i ben ar ddydd Gwener, byddai gwaith llawn amser yn cael ei ganiatáu o’r diwrnod canlynol (yn y senario hwn, sef dydd Sadwrn). Dylai myfyrwyr gadarnhau gyda’u

Noddi beth yw dyddiad gorffen y tymor a gwirio hyn gyda’u cyflogwr fel rhan o’r broses wirio hawl i weithio wrth ystyried gweithio oriau llawn amser. Bydd hyn yn caniatáu i gyflogwyr sicrhau nad yw myfyrwyr yn torri amodau eu fisa.

Ni chaniateir i fyfyrwyr lenwi swydd wag llawn amser barhaol oni bai eu bod yn gwneud cais i newid i lwybrau Gweithiwr Medrus neu Raddedigion yn ystod eu hastudiaeth. Mae newidiadau i’r Rheolau Mewnfudo yn caniatáu i fyfyrwyr sydd â cheisiadau dilys ar gyfer y llwybrau hyn gael swyddi gwag parhaol, llawn amser naill ai, hyd at dri mis cyn dyddiad cwblhau’r cwrs ar gyfer y llwybr Gweithiwr Medrus, neu unwaith y byddant wedi cwblhau eu cwrs astudio ar gyfer y llwybr Graddedigion) neu lle mae ganddynt ganiatâd o dan y Cynllun Estyniad Doethuriaeth. Ni chaniateir i fyfyrwyr weithio fel diddanwr neu chwaraewr proffesiynol.

Ar gyfer myfyrwyr sydd â chaniatâd cyfyngedig i weithio yn ystod y tymor, rhaid i chi hefyd gael, copïo a chadw manylion eu tymor academaidd a’u hamseroedd gwyliau sy’n cwmpasu hyd eu cyfnod astudio yn y DU y byddant yn cael eu cyflogi ar ei gyfer.

Dylai’r darparwr addysg noddi’r dyddiadau gael eu darparu, naill ai’n uniongyrchol neu’n anuniongyrchol os yw’r myfyriwr yn darparu llythyr neu e-bost, a dderbyniwyd gan eu darparwr addysg noddi yn nodi’r manylion gofynnol.

Mater i chi, fel y cyflogwr, fyddai penderfynu a yw’r wybodaeth a ddarperir yn ddigonol, p’un a dderbynnir gan y darparwr addysg sy’n noddi yn uniongyrchol neu trwy’r myfyriwr. Er enghraifft, pan fydd gwybodaeth sy’n dangos dyddiadau’r cwrs ar wefan y darparwr addysg yn wahanol i’r wybodaeth mewn unrhyw lythyr a dderbynnir, efallai yr hoffech ofyn am eglurhad pellach.

Mae rhagor o wybodaeth am hawliau gwaith myfyrwyr ar gael yn y canllawiau i weithwyr achos llwybr myfyrwyr.

Lleoliadau gwaith

Bwriad lleoliadau gwaith yw galluogi’r myfyriwr i ennill profiad penodol o weithio yn y maes y mae’n astudio ar ei gyfer. Mae lleoliadau gwaith yn wahanol i unrhyw gyflogaeth y gall myfyriwr (os caiff ei ganiatáu) ei chymryd tra byddant yn dilyn cwrs astudio.

Caniateir i fyfyrwyr, gan gynnwys myfyrwyr sy’n blant 16 oed neu’n hŷn, ymgymryd â lleoliadau gwaith lle maent yn rhan annatod ac yn gysylltiedig â’r cwrs ac yn cael eu hasesu fel rhan o’r cwrs. Os yw eu noddwr myfyrwyr yn Noddwr Prawf, rhaid i gyrsiau o’r fath fod o leiaf lefel 6 RQF neu SCQF lefel 9. Mae gweithgarwch fel rhan o leoliad gwaith sy’n gysylltiedig â chwrs wedi’i gyfyngu i ddim mwy nag un rhan o dair o gyfanswm hyd y cwrs a gynhaliwyd yn y DU oni bai:

• os yw’r myfyriwr yn dilyn cwrs ar lefel gradd neu’n uwch ac yn cael ei noddi gan y Darparwr Addysg Uwch (HEP) sydd â hanes o gydymffurfio, neu gan AAU tramor i ymgymryd â Rhaglen Astudio Dramor tymor byr yn y DU, ac os felly mae’r lleoliad gwaith wedi’i gyfyngu i ddim mwy na 50 y cant o gyfanswm hyd y cwrs.
• Mae’r myfyriwr yn fyfyriwr sy’n blentyn 16 oed neu’n hŷn, ac os felly ni all y lleoliad gwaith fod yn fwy na 50% o gyfanswm hyd y cwrs.
• Mae gofyniad statudol i’r cwrs gynnwys cyfnod penodol o leoliad gwaith sy’n fwy na’r terfyn hwn.

Dylai noddwyr myfyrwyr ddarparu llythyr a gyfeiriwyd atoch fel y darparwr lleoliad gwaith yn cadarnhau bod y lleoliad gwaith yn rhan annatod ac wedi’i hasesu o’r cwrs ac nad yw, ar ei ben ei hun nac ar y cyd â chyfnodau eraill o leoliad gwaith, yn torri’r cyfyngiadau uchod. Rhaid i’r llythyr hefyd gynnwys telerau ac amodau’r lleoliad gwaith, gan gynnwys y gwaith y disgwylir i’r myfyriwr ei wneud, a sut a phryd y byddant yn cael eu hasesu. Fe’ch cynghorir yn gryf i gael a chadw llythyr o’r fath fel tystiolaeth o’r lleoliad gwaith ac nad yw’r cyfyngiadau lleoliad gwaith wedi’u torri gan y gallech fod yn atebol am gosb sifil os nad yw’ch myfyriwr cyflogai yn cydymffurfio â’i amodau mewnfudo.

Er bod eich myfyriwr yn ymgymryd â lleoliad gwaith yn ôl gofynion ei gwrs, nid yw’r cyfnod hwn o leoliad yn cyfrif tuag at y cyfnod o gyflogaeth amser tymor a ganiateir gan eu cyflyrau mewnfudo.

Mae rhagor o wybodaeth am Fisa Myfyriwr, wrth gwblhau lleoliadau gwaith, ar gael ar GOV. UK.

Disodlodd llwybr y myfyrwyr Haen 4 ar 5 Hydref 2020. Pan fydd myfyriwr yn dal absenoldeb Haen 4, ystyrir bod ganddo’r un hawliau gwaith â rhywun sydd â chaniatâd mewnfudo Myfyrwyr.

Effaith newid mewn amgylchiadau ar hawl myfyriwr i weithio

Mae’r myfyriwr wedi gwneud cais i’r Swyddfa Gartref i amrywio eu caniatâd mewnfudo – Os yw’r myfyriwr yn y DU ac wedi gwneud cais mewnfudo dilys mewn amser (un a wnaed cyn i’w caniatâd mewnfudo presennol ddod i ben), mae eu hamodau presennol a’u hawliau gwaith yn parhau nes y penderfynir ar eu cais. Os cymeradwyir y cais, bydd eu caniatâd mewnfudo yn amrywio, a byddant yn cael amodau newydd o ganiatâd i aros. Os gwrthodir y cais, bydd eu hamodau presennol yn parhau i fod yn berthnasol hyd nes y bydd eu caniatâd mewnfudo yn dod i ben.

Mae’r myfyriwr wedi rhoi’r gorau i astudio neu fod ei noddwr wedi colli ei drwydded - Os bu newid sylweddol yn amgylchiadau’r myfyriwr sy’n golygu nad ydynt bellach yn gymwys i gael caniatâd mewnfudo i fyfyrwyr, bydd y Swyddfa Gartref yn cwtogi eu caniatâd. Bydd unrhyw ganiatâd i weithio yn dod i ben ar y dyddiad newydd y bydd absenoldeb y myfyriwr yn dod i ben yn dilyn cwtogi. Gall gyrffiad fod yn effeithiol ar unwaith neu ddod i rym 60 diwrnod calendr o’r dyddiad y cafodd y myfyriwr wybod bod ei absenoldeb wedi’i gwtogi.

Gwirfoddoli, gwaith gwirfoddol a gwaith maes gwirfoddol

Nid yw gwirfoddolwr yr un fath â Gweithiwr Gwirfoddol. Gwirfoddolwyr yw’r rhai sy’n rhoi o’u hamser am ddim i sefydliadau elusennol neu sector cyhoeddus yn barod heb iawndal ac unrhyw rwymedigaeth gytundebol neu hawl. Gall ymwelwyr wirfoddoli i elusen gofrestredig am uchafswm o 30 diwrnod calendr yn ystod eu hymweliad, ond ni all gwirfoddoli fod yn brif bwrpas eu hymweliad ac ni allant wneud gwaith gwirfoddol. Gall ceiswyr lloches hefyd wirfoddoli tra bod eu cais yn cael ei ystyried heb gael caniatâd i weithio, ond dim ond os ydynt wedi cael caniatâd i weithio o dan Baragraff 360 neu 360C o’r Rheolau Mewnfudo y gallant wneud gwaith gwirfoddol.

Yn gyffredinol, deallir bod unigolyn yn wirfoddolwr dilys (ac nid gweithiwr neu weithiwr) os nad oes bwriad i greu cysylltiadau cyfreithiol h.y. nid oes unrhyw berthynas gytundebol, nid oes rheidrwydd arno i weithio ac mae’n ddi-dâl (ac eithrio rhai costau cyfyngedig). Heb unrhyw rwymedigaeth i weithio, ac ystyried fel taliad, ni fyddai bwriad fel arfer i greu cysylltiadau cyfreithiol ac ni fyddai contract yn cael ei ffurfio. Nid oes rhaid i’r contract fod yn ysgrifenedig.

Gall Gweithiwr Gwirfoddol naill ai fod yn weithiwr neu’n weithiwr. Byddai gan weithwyr gwirfoddol rwymedigaeth gytundebol i gyflawni gwaith neu ddarparu gwasanaethau yn bersonol a chyflawni tasgau penodol.

Bydd unigolyn ond yn Weithiwr Gwirfoddol (neu’n gyflogai) os yw’n gweithio i elusen (neu os yw’n cael ei gyflogi gan) elusen; sefydliad gwirfoddol, corff codi arian cysylltiedig (e.e. siop elusen) neu gorff statudol (e.e. ysgol neu ysbyty) mewn amgylchiadau lle mae’r gweithiwr yn derbyn:

• Dim taliadau arian o unrhyw ddisgrifiad, neu ddim taliadau ariannol ac eithrio
  • mewn perthynas â threuliau a dynnir mewn gwirionedd wrth gyflawni dyletswyddau’r gweithwyr; neu
  • Amcangyfrif rhesymol ei fod yn debygol o fod neu wedi cael ei ysgwyddo felly wrth gyflawni eu dyletswyddau
• Dim buddion mewn math o ddisgrifiad ac eithrio darparu rhywfaint neu’r cyfan o gynhaliaeth y gweithwyr neu lety o’r fath sy’n rhesymol o dan amgylchiadau cyflawni eu dyletswyddau.

Nid yw gweithiwr yn Weithiwr Gwirfoddol, a bydd angen caniatâd i weithio (cyflogedig neu ddi-dâl) os yw’n derbyn:

• Taliad(au) ac eithrio taliad mewn perthynas â threuliau yr aethpwyd iddynt mewn gwirionedd, neu dreuliau a amcangyfrifwyd yn rhesymol fel rhai sy’n debygol o gael eu hysgwyddo neu o fod wedi eu hysgwyddo wrth gyflawni eu dyletswyddau (e.e. prynu gwisg neu offer)
• Unrhyw fudd-daliadau mewn nwyddau ac eithrio darparu cynhaliaeth resymol neu lety
• Taliad ariannol o gynhaliaeth, ac eithrio pan fo’r gweithiwr gwirfoddol wedi’i leoli gyda’r cyflogwr cynnal gan elusen, a’r gwesteiwr ei hun yn elusen, sefydliad gwirfoddol, corff codi arian cysylltiedig neu gorff statudol (h.y., sefydliad gwirfoddoli canolog sy’n gosod y gweithiwr gwirfoddol gyda mudiadau gwirfoddol oddi cartref)
• ad-daliadau i alluogi’r gweithiwr i gyflawni ei ddyletswyddau (oni bai ei fod yn dreuliau i alluogi’r gweithiwr gwirfoddol i ymgymryd â’r dyletswyddau a’u bod yn angenrheidiol i ymgymryd â’r gwaith gwirfoddol ac yr eir yn rhesymol iddynt ac nad ydynt yn gostau llety (e.e. cost gofal dibynyddion er mwyn galluogi gweithiwr i wneud y gwaith gwirfoddol a theithio i waith gwirfoddol ac oddi yno)

Mae rhai unigolion, gan gynnwys myfyrwyr, sydd wedi cael caniatâd mewnfudo i fod yn y DU yn cael gwneud gwaith gwirfoddol. Gall myfyrwyr, gan gynnwys myfyrwyr sy’n blant 16 oed neu’n hŷn, wneud gwaith gwirfoddol os caniateir iddynt weithio, ond ni ddylai’r gwaith hwn ac unrhyw waith arall (er enghraifft, â thâl) fod yn fwy na chyfanswm yr oriau y caniateir iddynt weithio yn ystod y tymor. Er enghraifft, os caniateir i fyfyriwr weithio 20 awr yr wythnos yn ystod y tymor ac wedi talu gwaith o 15 awr yr wythnos yn ystod y tymor, ni all wneud mwy na 5 awr o waith gwirfoddol. Os na chaniateir iddynt weithio, ni allant wneud gwaith gwirfoddol.

Efallai y bydd angen i sefydliadau elusennol sydd am gyflogi gweithiwr gwirfoddol am hyd at 12 mis wneud cais am drwydded nawdd dan y  llwybr Gweithiwr Elusen mewn rhai amgylchiadau. O dan y llwybr hwnnw, rhaid i noddwyr sicrhau bod y rôl yn bodloni’r gofynion ar gyfer gwaith gwirfoddol ac nad yw’r gweithiwr yn cael ei dalu na’i dalu fel arall, gan gynnwys derbyn budd-daliadau mewn nwyddau, ac eithrio treuliau rhesymol fel y’u diffinnir yn Neddf yr Isafswm Cyflog Cenedlaethol 1988.

Dim ond gwaith maes gwirfoddol y caniateir i Weithwyr Elusennau eu cyflawni, fel y’u diffinnir gan y Rheolau Mewnfudo. Ni chaniateir i Weithwyr Elusennol gyflawni rolau gweinyddol arferol y swyddfa gefn, rolau manwerthu neu werthu eraill, rolau codi arian, rolau sy’n cynnwys cynnal a chadw swyddfa’r noddwr ac asedau eraill neu waith arall sy’n ategol at ddibenion elusennol y noddwr.

Gall unigolyn fod yn cyflawni trosedd drwy gymryd rhan fwriadol mewn gwaith gwirfoddol neu waith maes gwirfoddol heb ganiatâd (neu gydag achos rhesymol dros gredu nad oes ganddynt ganiatâd). Os yw gweithiwr gwirfoddol neu weithiwr elusennol yn cael ei gyflogi o dan gontract gwasanaeth, gallai’r cyflogwr hefyd fod yn atebol am gosb sifil os yw’n cyflogi’r gweithiwr hwnnw heb ganiatâd yn fwriadol (neu os oes ganddo achos rhesymol dros gredu nad oes gan y gweithiwr ganiatâd i gyflawni’r gwaith dan sylw).

Os oes gan gyflogwr amheuaeth a yw cyfle penodol yn golygu gwaith (cyflogedig neu ddi-dâl), Gweithiwr Gwirfoddol, gwaith maes gwirfoddol neu wirfoddoli, dylai cyflogwyr geisio cyngor cyfreithiol annibynnol.

9. Atodiad C: Dilysu hunaniaeth ddigidol – Canllawiau i gyflogwyr a Darparwyr Gwasanaeth Hunaniaeth (IDSPs)

1. Cyflwyniad

1.1 Mae’r canllawiau hyn yn dilyn cyhoeddiad y Swyddfa Gartref ar 27 Rhagfyr 2021 a gwybodaeth wedi’i diweddaru sydd ar gael ar GOV.UK am ardystio hunaniaeth ddigidol ar gyfer yr hawl i weithio, yr hawl i rentu a gwiriadau cofnodion troseddol. Mae’n nodi sut y gall cyflogwyr gydymffurfio â’u cyfrifoldebau i gynnal gwiriadau Hawl i Weithio (RTW), wrth ddefnyddio Darparwyr Gwasanaeth Hunaniaeth (IDSPs) i gwblhau elfen gwirio hunaniaeth dinasyddion Prydain ac Iwerddon sydd â phasbort dilys (gan gynnwys cardiau pasbort Gwyddelig).

1.2 Mae ‘Technoleg Dilysu Dogfen Hunaniaeth (IDVT)’ yn fathau o dechnoleg a weithredir at ddibenion gwirio hunaniaeth person, lle cynhyrchir copi digidol o ddogfen ffisegol sy’n ymwneud â’r person hwnnw er mwyn dilysu dilysrwydd y ddogfen, ac a yw’r person hwnnw yn ddeiliad cywir y ddogfen.

1.3 Mae ‘Darparwr Gwasanaeth Hunaniaeth (IDSP) yn ddarparwr gwasanaethau gwirio hunaniaeth sy’n defnyddio IDVT. Yng nghyd-destun y canllawiau hyn, gellir ardystio IDSP i ddarparu dilysu hunaniaeth i lefelau hyder penodol, a bennir gan safonau’r llywodraeth. Weithiau cyfeirir at IDSPs fel ‘darparwyr hunaniaeth’.

1.4 ystyr ‘gwiriad hunaniaeth IDVT’ yw’r ymateb a gynhyrchir gan IDSP, gan ddefnyddio IDVT, wrth ymgymryd â dilysu hunaniaeth mewn perthynas â pherson.

1.5    Daeth y newidiadau perthnasol i ddeddfwriaeth i rym o 6 Ebrill 2022 ymlaen.

1.6 Mae IDSPs yn gweithredu ar ran y cyflogwr (gyda’r cyflogwr yn dod yn ‘barti sy’n dibynnu’ yn y trafodiad hwnnw).

1.7 Mae’r canllawiau hyn yn nodi’r camau gofynnol i wirio hunaniaeth a chymhwyster unigolyn gan ddefnyddio IDVT, at ddibenion gwiriadau RTW er mwyn cael esgus statudol yn erbyn atebolrwydd am gosb sifil.

1.8 Rhaid i gyflogwyr a CDU gyflawni eu dyletswyddau yn unol â’r canllawiau hyn a deddfwriaeth RTW.

1.9 Mae newidiadau i reoliadau RTW yn caniatáu defnyddio IDSPs ar gyfer dilysu hunaniaeth, gan alluogi cyflogwyr i ddirprwyo elfennau o’r broses wirio i IDSPs. Mae hyn yn caniatáu i gyflogwyr ac IDSPs ddefnyddio IDVT i gynnal gwiriadau digidol o bell wrth ddefnyddio’r gwasanaethau hyn. Pan ddefnyddir gwasanaethau IDSP, anogir cyflogwyr i:

• Defnyddio IDSP sy’n ddarparwr ardystiedig.
• Darparu hyfforddiant ac arweiniad priodol i’w staff, er enghraifft, ar ba wybodaeth y mae’n rhaid iddynt ei chael gan CDU i gadarnhau dilysu hunaniaeth, beth y gellir defnyddio’r wybodaeth ar ei chyfer, a’r camau ychwanegol y mae’n rhaid iddynt eu cymryd i sefydlu cymhwysedd i weithio.

1.10 Mae’r 2018 Hunaniaeth Document Validation Technology guidance re cognises rôl IDSPs in identity verification and should be read in conjunction with this guidance.

1.11 Mae’r canllawiau hyn yn cyfeirio’n helaeth at Ymddiriedolaeth Hunaniaeth Ddigidol a Phriodoleddau y DU FrameworK. Bydd UKDIATF yn gwneud darpariaeth ar gyfer CDU i gael eu hardystio fel darparwyr gwasanaethau gwirio hunaniaeth.

1.12 Mae ardystiad yn darparu nifer o fanteision. Mae’n gallu rhoi sicrwydd y gellir ymddiried yn y gwasanaethau ac maent yn ddiogel. Mae’n caniatáu i ddarparwr hunaniaeth sengl gwblhau proses wirio cyn cyflogaeth o bell llawn. Gall hefyd roi sicrwydd i gyflogwyr mewn fframwaith technoleg a hunaniaeth ddigidol sy’n esblygu.

1.13 Mae’r UKDIATF yn diffinio:

• cyfrifoldebau sefydliadol CDU y mae’n rhaid eu bodloni, er mwyn eu hardystio, ac yn cyfeirio  at Ganllaw Arfer Da y Llywodraeth 45 (GPG45) fel y safon a ddefnyddir i ddiffinio sut y dylid dilysu hunaniaethau.
• y ‘lefelau hyder’ (LoC) mewn dilysu hunaniaeth a ‘phroffilau hunaniaeth’ a all fodloni’r lefelau hyder uchod.

2. Gwiriad hawl i weithio gan ddefnyddio IDVT trwy wasanaethau IDSP

2.1 Mae’r Swyddfa Gartref yn pennu natur y gwiriadau gofynnol a’r wybodaeth y mae’n rhaid i gyflogwyr ei chadw er mwyn cael esgus statudol yn erbyn atebolrwydd am gosb sifil. Mae’r cyfrifoldeb am y gwirio yn aros gyda’r cyflogwr, a rhaid iddynt sicrhau bod yr IDSP y maent yn ei ddewis i gwblhau elfen gwirio hunaniaeth y gwiriad yn cynnal gwiriad rhagnodedig cyn dechrau’r gyflogaeth.

2.2 Bydd cyflogwyr yn cael esgus statudol lle gallant ddangos eu bod wedi cydymffurfio â’r holl ofynion statudol i gynnal gwiriadau hawl i waith. Pan fyddant wedi defnyddio CDU, ni cheir yr esgus statudol dim ond pan fydd yr IDSP hwnnw hefyd wedi cydymffurfio â’r camau gofynnol. Os canfyddir eu bod yn cyflogi unigolyn heb i’w hunaniaeth a’i gymhwysedd gael eu gwirio’n gywir yn unol â deddfwriaeth a’r canllawiau hyn, ni fydd gan y cyflogwr esgus statudol os canfyddir bod yr unigolyn yn gweithio’n anghyfreithlon oherwydd ei statws mewnfudo.

3.    Dogfennau

3.1 At ddibenion gwirio hunaniaeth ar gyfer gwiriadau RTW drwy IDVT, dim ond y dogfennau penodol canlynol y gellir eu derbyn:

• pasbortau Prydeinig dilys
• pasbortau Gwyddelig dilys
• cardiau pasbort Gwyddelig dilys

3.2 Er mwyn i gyflogwyr allu dibynnu ar y gwiriad hunaniaeth IDVT a gynhelir gan IDSP i brofi eu bod yn gymwys at ddibenion gwiriad RTW a chael esgus statudol, rhaid darparu pasbort Prydeinig neu Wyddelig dilys (gan gynnwys cardiau pasbort) i’r IDSP a’u gwirio gan ddefnyddio IDVT at ddibenion gwirio hunaniaeth.

3.3 Os yw unigolyn yn dibynnu ar basbort Prydeinig neu Wyddelig sydd wedi dod i ben (gan gynnwys cardiau pasbort) i brofi eu bod yn gymwys at ddibenion gwiriad RTW, nid yw gwiriad IDVT yn ddilys. Bydd angen i’r cyflogwr gynnal gwiriad llaw o’r ddogfen wreiddiol yn y modd rhagnodedig i gael esgus statudol.

4. Camau angenrheidiol i’w cymryd gan yr IDSP

4.1 Rhaid i’r CDU gymryd pob cam rhesymol i wirio dilysrwydd y ddogfen a chymryd pob cam rhesymol i wirio bod y darpar weithiwr yn ddeiliad cywir y ddogfen. Rhaid i’r IDSP hefyd gofnodi mewn fformat na ellir ei newid wedi hynny y dyddiad y gwnaed y gwiriad.

4.2 Ar gyfer pob hunaniaeth a wiriwyd gan yr IDSP gan ddefnyddio IDVT, rhaid cael y wybodaeth ganlynol yn ystod y gwiriad. Rhaid i hyn gael ei ddarparu i’r cyflogwr (parti sy’n dibynnu arno) mewn fformat clir, darllenadwy na ellir ei newid, a rhaid ei storio’n ddiogel gan y parti sy’n dibynnu ar gopi electronig neu galed at ddibenion archwilio ac ymchwilio.:

Person	Gorfodol / Dewisol	Anfonwyd at barti dibynnol
Enw cyntaf	Gorfodol	Do
Enwau canol	Gorfodol os yw’n berthnasol	Do
Cyfenw(au) presennol	Gorfodol	Do
Dyddiad geni	Gorfodol	Do
Llun o dudalen fiometrig y ddogfen adnabod, gan gynnwys manylion y canlynol: - manylion personol y deiliad gan gynnwys enw, dyddiad geni a chenedligrwydd - ffotograff y deiliad - dyddiad dod â’r ddogfen adnabod i ben Yn achos cerdyn pasbort Gwyddelig, rhaid tynnu delwedd o’r ddogfen yn llawn.	Gorfodol	Do
Llun / delwedd Mae’n ofynnol i IDSPs wirio bod y ddelwedd a gyflenwir â’r gwiriad IDSP yn cyfateb i’r ddogfen adnabod. Mae’n ofynnol i gyflogwyr wirio bod y ddelwedd a gyflenwir gyda’r gwiriad o’r IDSP yn cyfateb i’r darpar weithiwr	Gorfodol	Do
Gwirio hunaniaeth (Do/Naddo)	Gorfodol	Do
Archwiliad tystiolaeth gan	Gorfodol	Do
Dyddiad Gwirio ID	Gorfodol	Do
Proffil GPG45	Gorfodol	Naddo

5.    Camau sydd angen eu cymryd gan y cyflogwr

5.1 Pan ddefnyddir CDU, mae cyflogwyr yn cadw rhwymedigaethau y mae’n rhaid iddynt gydymffurfio â nhw o dan y Cynllun RTW. Mae angen i’r cyflogwr gwblhau’r camau canlynol cyn i’r gyflogaeth ddechrau er mwyn sicrhau bod gwiriad rhagnodedig wedi’i gynnal, er mwyn sefydlu esgus statudol.

• Defnyddiwch IDSP i wirio pasbort dilys Prydain neu Iwerddon (neu gerdyn pasbort Gwyddelig) gan ddefnyddio IDVT.
  • Cael allbwn o’r gwiriad hunaniaeth IDVT o’r IDSP sy’n cynnwys copi o’r gwiriad hunaniaeth IDVT, a’r ddogfen wirio, mewn fformat clir, darllenadwy na ellir ei newid.
  • Cyflawni eu diwydrwydd dyladwy eu hunain i fodloni eu hunain i gred resymol bod eu IDSP dewisol wedi cwblhau’r gwiriad yn gywir yn y modd rhagnodedig.
  • Bodloni eu hunain bod y ffotograff a’r manylion bywgraffyddol (er enghraifft, dyddiad geni) ar allbwn y gwiriad hunaniaeth IDVT yn gyson â’r unigolyn sy’n cyflwyno ei hun ar gyfer gwaith (h.y., mae’r wybodaeth a ddarperir gan y gwiriad yn ymwneud â’r unigolyn ac nid ydynt yn imposter).
  • Pan fo enwau’n wahanol rhwng dogfennau, rhaid i’r cyflogwr sefydlu pam mae hyn yn wir ac ni chaiff gyflogi’r unigolyn hwnnw oni bai ei fod yn fodlon bod y dogfennau’n ymwneud â hwy. Ni cheir esgus statudol lle mae’n weddol amlwg nad y darpar weithiwr yw’r unigolyn sy’n gysylltiedig â’r hunaniaeth a wiriwyd gan yr IDSP.
  • Rhaid i gyflogwyr gadw’r wybodaeth hon yn ddiogel drwy gydol eu cyflogaeth ac am ddwy flynedd arall ar ôl i’r gyflogaeth ddod i ben. Yna mae’n rhaid i’r copi gael ei ddinistrio’n ddiogel.

Mae’r rhannau canlynol o’r canllawiau hyn yn nodi amrywiol argymhellion yn ychwanegol at y gofynion a nodir uchod.

6.    Gwirio hunaniaethau IDSPs

6.1 Mae’r canllawiau hyn yn argymell, er mwyn i IDSP gynnal gwiriad hunaniaeth, y dylai’r IDSP ymgymryd â dilysu hunaniaeth yn dilyn GPG45. Mae gwirio hunaniaeth unigolyn yn dilyn GPG45 yn gofyn bod IDSPs yn dilyn proses a elwir yn ‘gwirio hunaniaeth’. Mae’r broses hon yn cynnwys 5 rhan:

• Cael tystiolaeth o’r hunaniaeth a hawliwyd
• Gwiriwch fod y dystiolaeth yn ddilys neu’n ddilys
• gwirio bod yr hunaniaeth honedig wedi bodoli dros amser
• gwirio a yw’r hunaniaeth honedig mewn perygl uchel o dwyll hunaniaeth
• gwirio bod yr hunaniaeth yn perthyn i’r person sy’n ei hawlio

6.2 Mae pob cam o’r broses yn cael ei sgorio, a defnyddir y sgoriau hyn i benderfynu pa Lefel Hyder (LoC) sydd wedi’i chyflawni.

7. Proffiliau hunaniaeth

7.1 Mae yna sawl ffordd o gyfuno’r sgoriau ar gyfer pob rhan o’r broses gwirio hunaniaeth. Gelwir y cyfuniadau hyn yn broffiliau hunaniaeth. Mae gan GPG45 bedwar LoCs. Gall IDSPs gynnal dilysu hunaniaeth ddigidol i ystod o safonau neu lefelau hyder. Mae’r Swyddfa Gartref yn argymell bod cyflogwyr ond yn derbyn gwiriadau drwy IDSP sy’n bodloni o leiaf LoC Canolig.

7.2 Dyma’r isafswm LoC a argymhellir ar gyfer gwiriadau RTW. Gall cyflogwyr ddewis IDSP sy’n profi unigolion i LoC uwch (h.y., mewn sefyllfaoedd cyflogaeth, lle gallai fod gofyniad ar gyfer Safon, Gwella, neu Wella gyda gwiriad DBS Rhestrau Gwaharddedig) os yw anghenion eu busnes yn ofynnol, ond nid oes angen hyn at ddibenion cynnal gwiriadau cymhwysedd ar gyfer RTW.

7.3 Nid oes angen archwiliad hanes gweithgaredd neu dwyll hunaniaeth i gwrdd â rhai proffiliau hunaniaeth. Mae’r Swyddfa Gartref yn argymell, lle bo’n bosibl, y cynhelir gwiriad twyll hunaniaeth ar yr hunaniaeth honedig ar gyfer pob proffil, gan gynnwys y rhai lle nad oes angen proffil GPG45 arno.

7.4 Mae GPG45 yn trin pob proffil o fewn lefel hyder fel un gyfartal. Mae’r Swyddfa Gartref yn argymell bod y darn cryfaf o dystiolaeth sydd ar gael yn cael ei ddefnyddio i brofi bod hunaniaeth yn bodoli, fel pasbort, a’r dull cryfaf o baru’r unigolyn â’r dystiolaeth hon.

8. Llawlyfr Gweithdrefnau Gweithredol (OPM) ar gyfer dilysu hunaniaeth

8.1 Mae’r OPM (sydd ar gael yn Atodiad A) yn manylu ar sut y gall IDSPs gwblhau dilysu hunaniaeth i’r LoC a argymhellir, mewn perthynas â GPG45.

9.    Ardystio ac archwilio IDSPs

9.1 Er nad yw’n orfodol i gyflogwyr ddefnyddio CDU ardystiedig at ddibenion gwiriadau hawl i waith, mae’r Swyddfa Gartref yn argymell bod cyflogwyr yn defnyddio CDU ardystiedig. Bydd hyn yn rhoi sicrwydd bod eu CDU dewisol wedi’i asesu’n annibynnol fel rhai sy’n gallu darparu gwasanaethau gwirio adnabod yn unol â’r canllawiau hyn a’r safonau a nodir yn fframwaith yr ymddiriedolaeth. Fodd bynnag, fel y nodir uchod ac ni waeth a yw’r IDSP wedi’i ardystio ai peidio, mae’r cyfrifoldeb am y gwiriad yn parhau i fod gyda’r cyflogwr, a rhaid iddynt sicrhau bod yr IDSP y maent yn ei ddewis i gwblhau elfen gwirio hunaniaeth y gwiriad yn cynnal gwiriad rhagnodedig cyn dechrau’r gyflogaeth.

9.2 Mae’r UKDIATF ar hyn o bryd yn ei fersiwn ‘beta’ (v0.3) yn dilyn dau brototeip cynharach (neu ‘alffas’). Mae’n rhaid i IDSPs sy’n dewis cael eu hardystio, er mwyn cynnal gwiriadau RTW ar ran cyflogwyr feddu ar dystysgrif ddilys yn erbyn fersiwn gyfredol o’r UKDIATF. Er mwyn parhau i gael eu hardystio, rhaid i IDSPs gynnal eu hardystiad UKDIATF, gan gynnwys codi i fyny i unrhyw gyhoeddiadau newydd yn unol â’r dyddiadau a nodir yn UKDIATF, bydd yn ofynnol i IDSPs gynnal archwiliadau gwyliadwriaeth blynyddol ac ailardystio bob dwy flynedd yn erbyn fersiwn UKDIATF sy’n gyfredol ar y pryd.

9.4 Yn ogystal â’r canllawiau hyn, mae Llawlyfr Gweithdrefnau Gweithredol (OPM) ar gael yn Atodiad A ar gyfer IDSPs. Mae’r OPM yn darparu canllawiau ychwanegol ar sut i wirio hunaniaeth unigolyn, ochr yn ochr â sut y dylid defnyddio GPG45 i fodloni canllawiau’r llywodraeth ar gyfer gwirio hunaniaeth ddigidol.

9.5 Bydd IDSPs sy’n dewis dod yn ardystiedig yn cael eu hardystio gan gorff ardystio annibynnol i sicrhau eu bod yn gallu darparu gwasanaethau gwirio hunaniaeth yn unol â’r canllawiau hyn a bodloni’r safonau a nodir yn UKDIATF. Mae rhagor o wybodaeth am y cyrff ardystio sydd ar gael i ardystio IDSPs ar gael yma.

9.6 Mae’r canllawiau hyn yn argymell, er mwyn i IDSP gynnal gwiriad hunaniaeth, y dylai’r IDSP ymgymryd â dilysu hunaniaeth yn dilyn GPG45. Mae’r Swyddfa Gartref wedi mabwysiadu proffiliau penodol o GPG45 fel sail i’r canllawiau hyn ar gyfer IDSPs sy’n cynnal gwiriadau RTW. Mae’r canllawiau hyn yn gyson â’r safonau a nodir yn UKDIATF.

9.7 Felly, bydd IDSPs sydd wedi’u hardystio a’u hasesu i fodloni telerau’r UKDIATF, ac y mae eu hardystiad yn cynnwys y proffiliau penodol hynny, yn gallu dangos i gyflogwyr eu bod yn gallu cydymffurfio â’r canllawiau hyn.

9.8   Rhaid i IDSPs ardystiedig sy’n cynnal dilysu hunaniaeth ar gyfer gwiriadau RTW fod yn:

• 9.8.1  Ardystiedig eu bod yn ymwybodol o ddiben y gwiriadau (h.y., dangos eu bod yn gwybod mai’r gwiriad hunaniaeth yw penderfynu a yw’n gymwys i weithio yn y DU). Mae’n rhaid i IDSPs fod yn ymwybodol a chydnabod y sancsiynau a’r troseddau sy’n ategu’r Cynllun RTW a gwirio hunaniaeth os bydd diffyg cydymffurfio.
• 9.8.2 Ardystiedig bod y gofynion yn 9.8.1 hefyd yn cael eu bodloni drwy sicrhau hyfforddiant priodol gan eu gweithwyr ac aelodau o staff sy’n ymwneud â’r broses wirio hunaniaeth, gyda chofnodion priodol yn cael eu cadw o hyfforddiant o’r fath.
• 9.8.3 Ardystiedig i ddangos y gofynion diogelwch gwybodaeth yn adran 10.1 – 10.2 yn cael eu bodloni.
• 9.8.4 Ardystiedig i ddangos y gofynion sicrwydd hunaniaeth yn 11.1 – 11.3 yn cael eu bodloni.

10. Ardystiedig yn erbyn safonau’r diwydiant ar gyfer diogelwch gwybodaeth

10.1 Mae’n rhaid i CDU Ardystiedig gael systemau rheoli diogelwch gwybodaeth priodol ar waith i ofalu am ddata pobl a’i gadw’n ddiogel.

10.2 Rhaid iddynt gael eu hardystio i gadarnhau eu bod yn bodloni safon diwydiant ar gyfer rheoli diogelwch gwybodaeth. Mae hyn yn golygu dangos bod ganddynt brosesau digonol ar waith i ofalu am wybodaeth yn ddiogel a sut maent yn sefydlu, cynnal a gwella system rheoli diogelwch gwybodaeth (ISMS) yn barhaus. Rhaid i’r ISMS fodloni gofynion ISO / IEC 27001: 2013 o safon gydnabyddedig arall sy’n cynnwys holl ofynion ISO / IEC 27001: 2013.

11. Ardystiedig yn erbyn safonau’r llywodraeth ar gyfer sicrwydd hunaniaeth

11.1 Rhaid i gwmnïau ardystiedig hefyd gael eu hardystio gan gorff ardystio annibynnol, er mwyn sicrhau bod eu gwasanaeth yn bodloni safonau’r Swyddfa Gartref a argymhellir ar gyfer sicrwydd hunaniaeth.

11.2  Rhaid i ardystiad gael ei gynnal gan gorff ardystio sy’n cael ei gymeradwyo gan yr Adran Gwyddoniaeth, Arloesi a Thechnoleg (DSIT). Bydd hyn yn ei gwneud yn ofynnol i’r corff ardystio fod yn wedi’i achredu gan, neu ran o’r asesiad peilot i gael ei achredu gan Wasanaeth Achredu y Deyrnas Unedig (UKAS) yn erbyn UKDIATF.

11.3 Bydd ardystio yn cadarnhau bod yr IDSP yn bodloni’r safonau a argymhellir a nodir yn y canllawiau hyn, er enghraifft, eu bod wedi cyrraedd lefel hyder canolig a nodi proffiliau sy’n ofynnol.

10. Atodiad A

Llawlyfr gweithdrefnau gweithredol hunaniaeth ddigidol Cynllun Hawl i Waith (OPM)

1. Cyflwyniad

1.1 Mae’r OPM hwn yn darparu canllawiau ychwanegol ar gyfer darparwyr gwasanaethau adnabod (IDSPs) i gynnal gwiriadau hunaniaeth, ar ran cyflogwyr at ddibenion gwirio hunaniaeth unigolyn, fel rhan o wiriad hawl i weithio (RTW).

1.2 Mae’r OPM hwn yn cyfeirio at hunaniaeth ddigidol y DU a phriodoleddau ymddiriedaeth framework (UKDIATF) a Chanllaw Arfer Da 45 y Llywodraeth (GPG45)

1.3 Felly, dylid dilyn y UKDIATF a GPG45 fel arfer oni nodir yn wahanol.

2. Gwirio hunaniaethau

2.1 Dylid darllen yr adran hon gan gyfeirio at y canllawiau yn Atodiad D uchod.

Dewis proffil hunaniaeth

2.2 Mae GPG45 yn trin pob proffil o fewn Lefel Hyder (LoC) fel un cyfartal. Mae’r Swyddfa Gartref yn argymell bod y darn cryfaf o dystiolaeth sydd ar gael yn cael ei ddefnyddio i brofi bod yr hunaniaeth yn bodoli (er enghraifft, pasbort dilys), a’r dull cryfaf o baru’r unigolyn â’r dystiolaeth hon.

Lefel hyder canolig

2.3 Er mwyn sicrhau lefel ‘ganolig’ o hyder, gellir defnyddio’r proffiliau canlynol. Mae un ddogfen yn dderbyniol gan ddefnyddio dulliau digidol, cyn belled â’i bod yn bodloni’r sgoriau cryfder, dilysrwydd a dilysu a nodir isod.

Sgôr

Proffil	Cryfder	Dilys	Hanes gweithgaredd	Twyll hunaniaeth	Dilysu
M1A	4	2	N/A	1	2
M1B	3	2	1	2	2
M1C	3	3	N/A	N/A	3
M1D	2	2	2	1	3
M2A	2	2	3	2	2
	2	2
M2B	3	2	1	1	2
	2	2
M2C	3	2	N/A	1	3
	2	2
M3A	2	2	2	2	2
	2	2
	2	2

2.4 Dim ond un ddogfen cryfder uchel sydd ei hangen ar broffiliau sydd wedi’u marcio fel ‘M1’. Mae proffiliau sydd wedi’u marcio fel ‘M2’ yn gofyn am ddwy ddogfen - dim ond am ‘Gryfder’ a ‘Dilys / Dilys’ y caiff yr ail ddogfen ei gwirio. Mae proffiliau sydd wedi’u marcio ‘M3A’ yn gofyn am dair dogfen.

2.5 Er nad oes angen cwblhau hanes gweithgaredd neu wiriad twyll hunaniaeth ar gyfer rhai proffiliau hunaniaeth, mae’r Swyddfa Gartref yn argymell, lle bo hynny’n bosibl, y cynhelir gwiriad twyll hunaniaeth ar yr hunaniaeth honedig ar gyfer pob proffil, gan gynnwys y rhai lle nad oes angen iddo gael proffil GPG45.

3. Sgorio tystiolaeth hunaniaeth

3.1 Mae GPG45 yn rhoi esboniad manwl o sut mae tystiolaeth adnabod yn cael ei sgorio. Mae’r ddogfen hon yn manylu ar ganllawiau penodol sy’n berthnasol i ofynion gwiriad RTW y Swyddfa Gartref. Gall canllawiau’r Swyddfa Gartref gyfyngu ar sut mae tystiolaeth yn cael ei sgorio neu gall ddarparu arweiniad ychwanegol lle ystyrir nad yw GPG45 yn darparu digon o eglurder i alluogi CDU i weithredu fel y bwriada’r Swyddfa Gartref.

3.2 Pan fydd CDU wedi’i ardystio, bydd ganddynt dystysgrif ddilys yn erbyn fersiwn gyfredol o’r UKDIATF, gan ddilyn canllawiau GPG 45 fel y nodir mewn fersiwn gyfredol o’r UKDIATF, a rhaid iddynt, felly, gyfeirio at y fersiynau cyhoeddedig o UKDIATF a GPG45.

3.3 Bydd yn ofynnol i IDSPs sy’n gwneud cais i ddod yn ardystiedig gael archwiliad ac ardystiad penodol.

3.4 Wrth wneud hynny, rhaid i IDSPs gael eu hardystio gan gorff ardystio annibynnol, sydd wedi’i gymeradwyo gan yr Adran Gwyddoniaeth, Arloesi a Thechnoleg (DSIT). Bydd hyn yn ei gwneud yn ofynnol i’r corff ardystio gael ei achredu gan, neu ran o’r rhaglen asesu peilot, i gael ei achredu gan Wasanaeth Achredu y Deyrnas Unedig (UKAS) yn erbyn UKDIATF. Bydd ardystio yn cadarnhau bod yr IDSP wedi’i asesu’n annibynnol fel un sy’n gallu darparu gwasanaethau gwirio ID yn unol â’r canllawiau hyn a’r safonau a nodir yn UKDIATF.

3.5 Mae’r wybodaeth ganlynol yn darparu eglurder ychwanegol i alluogi CDU i weithredu fel y mae’r Swyddfa Gartref yn bwriadu. Sylwer, mae penawdau’n cydberthyn i’r rhai o fewn GPG45.

Cael tystiolaeth o’r hunaniaeth honedig:

3.6 Dim gofynion diwygiedig nac atodol i GPG45.

Os yw’r defnyddiwr wedi newid ei enw:

3.7 Dim gofynion diwygiedig nac atodol i GPG45.

Sgorio tystiolaeth o’r hunaniaeth honedig:

3.8 Sgôr 1

Tystiolaeth mai sgôr 1 yn unig sydd ddim yn dderbyniol.

3.9 Sgôr 2

Dim gofynion diwygiedig nac atodol i GPG45.

3.10 Sgôr 3

Dim gofynion diwygiedig nac atodol i GPG45.

3.11    Sgôr 4

Dim gofynion diwygiedig nac atodol i GPG45.

Gwiriwch fod y dystiolaeth yn ddilys neu’n ddilys:

3.12 Sgôr 1

Tystiolaeth mai sgôr 1 yn unig sydd ddim yn dderbyniol.

3.13    Sgôr 2

Isod mae rhai eglurhad i’r gofynion GPG45 a nifer o enghreifftiau. Os yw’r dystiolaeth yn cael ei gwirio gan berson, mae’n rhaid iddo:

• cael eich hyfforddi i ganfod dogfennau ffug gan hyfforddwr arbenigol; bydd angen cyflwyno tystiolaeth o  allu arbenigol yr hyfforddwr i’r archwiliwr ardystio
• Adnewyddu eich hyfforddiant o leiaf bob tair blynedd

Mae’r holl ofynion eraill fel y’u cofnodir yn GPG45.

3.14    Sgôr 3

Mae’r gofyniad i gadarnhau unrhyw nodweddion diogelwch corfforol yn ddilys ac asesu nodweddion diogelwch UV neu IR ar gyfer gwiriadau corfforol, yn bersonol yn unig.

Bydd gan unrhyw dystiolaeth a ddiogelir gan nodweddion diogelwch cryptograffig sgôr o 3 os sicrheir bod y nodweddion diogelwch hyn yn ddilys. Felly, ar gyfer proses awtomataidd symudol, rhaid defnyddio gallu gwirio sglodion symudol i gael sgôr lleiafswm o 3.

Mae’r holl ofynion fel y nodir yn GPG45.

3.15    Sgôr 4

Mae’r holl ofynion fel y nodir yn GPG45.

Technoleg dilysu dogfennau:

3.16 Cyfeiriwch at Technoleg Dilysu Dogfen Hunaniaeth

Gwiriwch fod yr hunaniaeth honedig wedi bodoli dros amser – hanes gweithgarwch

3.17 Dim gofynion diwygiedig nac atodol i GPG45.

Gwiriwch a yw’r hunaniaeth honedig mewn mwy o berygl o dwyll hunaniaeth

3.18 Mae’r Swyddfa Gartref yn argymell cynnal gwiriad twyll hunaniaeth ar yr hunaniaeth honedig ar gyfer pob proffil, gan gynnwys y rhai lle nad oes angen proffil GPG45 arno.

Gwiriwch fod yr hunaniaeth yn perthyn i’r person sy’n hawlio

3.19 Mae’r Swyddfa Gartref yn argymell bod y ddogfen hunaniaeth cryfder uchaf sydd ar gael yn cael ei defnyddio i brofi bod yr unigolyn yn ei hawlio.

Mae hyn yn golygu y dylid defnyddio dilysu biometrig unigolyn lle mae dogfennau sy’n cynnwys gwybodaeth fiometrig wedi’u defnyddio i brofi bod yr hunaniaeth yn real. Mae’n well gan ffynonellau fel dilysu cyfrifon banc fel gwirio hunaniaeth yn ddigidol i ddilysu gwybodaeth (KBV) gan eu bod yn cyflwyno taith haws i’r defnyddiwr ac yn llai agored i gamgymeriad defnyddwyr. Mae’r holl ofynion eraill fel y’u cofnodir yn GPG45.

Hunaniaethau y gellir eu hailddefnyddio

Rhaid i IDSPs neu ddarparwyr gwasanaeth priodoli sydd am greu hunaniaeth ddigidol neu wasanaeth priodoledd y gellir ei ailddefnyddio, gysylltu’r hunaniaeth ddigidol a / neu briodoleddau â dilyswr (megis cyfrinair, darn o feddalwedd neu ddyfais).

Yn ogystal â GPG45, rhaid i chi ddilyn y canllawiau ar ddefnyddio dilyswyr i ddiogelu gwasanaeth ar-lein. Gelwir hyn hefyd yn GPG44.

Rhaid diogelu’r hunaniaeth ddigidol y gellir ei hailddefnyddio yn unol â diogelu canolig GPG44 a chynnwys ffactorau dilysu ansawdd canolig o leiaf. Argymhellir mai un o’r ffactorau dilysu a ddefnyddir yw gwybodaeth biometrig.

Ni ellir trosglwyddo gwiriadau hawl i waith ac esgus statudol cyflogwr yn erbyn atebolrwydd am gosb sifil o un cyflogwr i’r llall.

Rhaid i’r IDSP allu sicrhau’r cyflogwr, ar yr adeg honno’r hunaniaeth, fod dogfen IDVT berthnasol yn bodoli mewn perthynas â’r cyflogai. Dogfen IDVT berthnasol yw pasbort cyfredol Prydeinig neu Iwerddon (neu gerdyn pasbort Gwyddelig). Os yw’r ddogfen wedi dod i ben nid yw’r honiad yn ddilys at ddibenion y Cynllun. Rhaid cwblhau’r archwiliad cyn dechrau’r gwaith.

Cyfrifoldeb yr IDSP yw sicrhau bod yr hunaniaeth honedig yn bodloni’r gofynion sicrhau hunaniaeth a’r gofynion rhagnodedig a bennir mewn deddfwriaeth a’r canllawiau hyn ar yr adeg yr haernir hunaniaeth. Bydd cyflogwr ond yn cael esgus statudol os yw’n rhesymol fodlon bod y CDU wedi cydymffurfio â gofynion y Cynllun ar yr adeg yr haernir yr hunaniaeth.

Mae rhagor o wybodaeth am y camau gofynnol i’w cymryd gan CDU a chyflogwr wrth gynnal y gwiriadau yn unol â gofynion y Cynllun i’w gweld yn adrannau 4 a 5 o Atodiad C yn y canllawiau hyn.

Atodia B: Rhestr termau

Ardystiad

Ardystiad yw pan fydd archwilydd annibynnol yn gwirio bod sefydliadau’n dilyn rheolau’r fframwaith ymddiriedolaeth.

Mae ardystiad annibynnol yn adeiladu ymddiriedaeth y bydd CDU cymeradwy yn amddiffyn preifatrwydd unigolyn ac yn cadw ei ddata’n ddiogel ac yn ddiogel.

Bydd ardystiad yn cael ei wneud gan gorff ardystio annibynnol i sicrhau bod eu gwasanaeth yn gallu darparu gwasanaethau gwirio ID yn unol â’r canllawiau hyn a’r safonau a nodir yn UKDIATF.

Gwasanaeth Datgelu a Gwahardd

Mae’r Gwasanaeth Datgelu a Gwahardd (DBS yn cyflawni swyddogaethau datgelu a gwahardd ar ran y llywodraeth. Mae hyn yn cynnwys gwiriadau DBS ar gyfer Cymru, Lloegr, Jersey, Guernsey, ac Ynys Manaw, a swyddogaethau gwahardd ar gyfer Cymru, Lloegr a Gogledd Iwerddon. Mae mwy o wybodaeth am DBS a’u gwaith i wneud recriwtio’n fwy diogel i’w gweld ar wefan DB Se.

Gwiriad DBS / tystysgrif uwch

Mae tystysgrif DBS Uwch yn gynnyrch DBS sy’n dangos euogfarnau sydd wedi darfod a heb eu disbyddu, rhybuddion ynghyd ag unrhyw wybodaeth a gedwir gan yr heddlu lleol sy’n cael ei hystyried yn berthnasol i’r rôl y gwneir cais amdani.

Wedi’i wella gyda gwiriad / tystysgrif DBS Rhestrau Gwaharddedig

Mae tystysgrif DBS Rhestri Gwaharddedig Uwch yn gynnyrch DBS sy’n dangos yr un peth â thystysgrif DBS Uwch, ynghyd ag a yw’r ymgeisydd ar y Rhestr Gwahardd Oedolion, Rhestr Gwahardd Plant, neu’r ddau.

Canllaw Arfer Da 45

The Good Practice Guide 45 (GPG45)  yw safon y llywodraeth ar gyfer dilysu hunaniaeth, yn erbyn

Pa IDSPs fydd yn cael ei ardystio

Proffil hunaniaeth

Mae gan GPG45 bedair lefel o hyder o ran prawf hunaniaeth. Dyma’r rhain:

• Hyder isel
• hyder canolig
• hyder uchel
• Hyder uchel iawn

Mae’r ddogfen ganllaw hon yn cyfeirio at hyder canolig a hyder uchel yn unig.

Mae yna sawl ffordd o gyfuno’r sgoriau a gewch ar gyfer pob rhan o’r broses gwirio hunaniaeth. Gelwir y cyfuniadau hyn yn ‘broffil hunaniaeth’.

Darparwyr gwasanaethau hunaniaeth

Mae darparwr gwasanaeth adnabod (IDSP) yn ddarparwr gwasanaethau gwirio hunaniaeth. Yng nghyd-destun y ddogfen ganllaw hon gan y Swyddfa Gartref, gellir eu hardystio i ddarparu dilysu hunaniaeth i lefelau hyder penodol, a bennir gan safonau’r llywodraeth. Weithiau cyfeirir at IDSPs fel ‘darparwyr hunaniaeth’.

Dilysu hunaniaeth

Mae dilysu hunaniaeth (IDV) yn cyfeirio at y broses o brofi bod hunaniaeth yn bodoli ac mai’r unigolyn sy’n gwneud yr hawliad yw perchennog yr hunaniaeth.

Lefel hyder

Bydd cwblhau’r broses o ddiogelu hunaniaeth yn arwain at brawf sydd â ‘lefel o hyder’ (LoC). Po uchaf yw’r LoC, y cryfaf yw’r dystiolaeth sydd ei hangen i gefnogi’r LoC hwnnw. Diffinnir y dystiolaeth sydd ei hangen i gyflawni LoC o fewn GPG45.

Llawlyfr gweithdrefnau gweithredol

Mae’r llawlyfr gweithdrefnau gweithredol (OPM) yn ddogfen sy’n darparu gweithdrefnau manwl ar gyfer IDSPs i fodloni canllawiau’r Swyddfa Gartref. Nod yr OPM yw helpu i ddehongli GPG45, caniatáu i IDSPs ddatblygu atebion gyda sicrwydd a darparu geirda syml i archwilwyr ardystio yn erbyn.

Parti sy’n dibynnu

Diffinnir rôl parti sy’n dibynnu yn UKDIATF fel sefydliad sy’n derbyn, dehongli, ac, yn dibynnu ar yr achos defnydd, storio gwybodaeth a dderbynnir gan sefydliadau fframwaith ymddiriedolaeth eraill. Nid oes angen i bartïon sy’n dibynnu gael eu hardystio yn erbyn UKDIATF. Y cyflogwr yw’r parti sy’n dibynnu pan fydd gwiriad hawl i weithio (RTW) yn cael ei gynnal.

Gwiriad / tystysgrif DBS safonol

Mae tystysgrif DBS Safonol yn gynnyrch DBS sy’n dangos euogfarnau sydd wedi darfod a heb eu disbyddu.

Fframwaith Ymddiriedolaeth Hunaniaeth Ddigidol a Phriodoleddau y DU

Cyhoeddwyd fframwaith ymddiriedolaeth hunaniaeth ddigidol a phriodoleddau y DU (UKDIATF) gan yr Adran Gwyddoniaeth, Arloesi a Thechnoleg. Mae’r canllawiau hyn yn cael eu creu yn unol â’r UKDIATF.

11. Atodiad D: Cyflogi gwladolion o’r Wcrain

Cyflwyniad

Mewn ymateb i’r gwrthdaro esblygol yn yr Wcrain, cyflwynodd y Swyddfa Gartref gynlluniau fisa pwrpasol i gefnogi gwladolion Wcrain ac aelodau o’u teulu i ddod i’r DU. Mae’r rhai sy’n cael fisa o dan y cynlluniau hyn yn gallu gweithio, rhentu cartref, a chael mynediad, budd-daliadau a gwasanaethau cyhoeddus, fel triniaeth feddygol ac addysg.

Ar 14 Chwefror 2022, gwnaed newidiadau i’r llwybr Visa Teulu Safonol i’w gwneud hi’n haws i ddibynyddion dinasyddion Prydain a oedd yn preswylio yn yr Wcrain wneud cais. Cafodd ymgeiswyr llwyddiannus fisa yn eu pasbort. Ar 1 Mawrth 2022, estynnwyd y cynllun i gynnwys aelodau o’r teulu nad oeddent yn byw yn yr Wcrain fel uned deuluol. Lle na chyflawnwyd gofynion ar gyfer Visa Teulu Safonol, cyhoeddwyd fisâu mewn rhai achosion yn nodi Gadael y Tu Allan i’r Rheolau (LOTR). Roedd y fisâu hyn yn caniatáu teithio i’r DU, lle gallai unigolion wedyn gasglu Trwydded Breswylio Biometrig (BRP). Yna caeodd consesiwn Visa Teulu Safonol ar 4 Mawrth 2022, wrth i Gynlluniau Wcráin sefydledig gael eu cyflwyno.

Cynlluniau yr Wcráin

Ar y dyddiadau canlynol lansiwyd Cynlluniau Wcráin:

• 4 Mawrth 2022 - Cynllun Teulu’r Wcráin)  (Ar gau i ymgeiswyr newydd o 19 Chwefror 2024)
• 14 Mawrth 2022 - Cynllun Cartrefi ar gyfer Wcráin (Ar agor)
• 3 Mai 2022 - Cynllun Ymestyn yr Wcrain  (Ar gau i ymgeiswyr newydd ar 16 Mai 2024, ac eithrio ar gyfer plant Wcreineg a anwyd yn y DU)

Mae’r cynlluniau hyn yn ddi-dâl ac nid ydynt yn cynnwys gofynion cyflog nac iaith ar gyfer ymgeiswyr.

O dan y cynlluniau hyn, gall ymgeiswyr llwyddiannus aros yn y DU am hyd at dair blynedd. Fodd bynnag, mae newidiadau a wnaed i’r Cynllun Cartrefi i’r Wcráin yn golygu y bydd rhai deiliaid fisa, a wnaeth gais i’r cynllun ar ôl 19 Chwefror 2024, wedi cael caniatâd 18 mis i aros yn y DU yn hytrach na thair blynedd.

O dan bob cynllun gall unigolion weithio, astudio, rhentu cartref a chael mynediad at fudd-daliadau yn y DU.

Pobl o’r Wcrain gyda Phasport yr Wcrain dilys

Cyflwynwyd consesiwn i Gynlluniau’r Wcráin ar 15 Mawrth 2022, a oedd yn caniatáu i’r rhai â phasbort Wcreineg dilys gyflwyno cais, heb fynychu Canolfan Ymgeisio am Fisa tramor

(VAC) i gyflwyno biometreg. Mae’r rhai sy’n cael eu hasesu heb gyflwyno eu biometreg yn cael caniatâd i deithio llythyr. Nid yw caniatâd i lythyrau teithio yn dystiolaeth o hawliau mewnfudo i gael mynediad at fudd-daliadau a gwasanaethau gwaith yn y DU.

Ers 7 Rhagfyr 2023, daeth y Swyddfa Gartref â’r consesiwn hon i ben ac alinio prosesau ymgeisio cynllun yr Wcrain â’r rhai a ddefnyddir gan wladolion fisa eraill i’r DU, gan ei gwneud yn ofynnol i bob ymgeisydd newydd fynychu VAC tramor i ddarparu eu biometreg llawn cyn ystyried eu cais.

Os yw eu cais yn cael ei gymeradwyo, bydd angen iddynt gasglu eu fisa cyn teithio i’r DU.

Bydd ymgeiswyr a wnaeth gais i’r cynlluniau cyn 7 Rhagfyr 2023 yn parhau â’r llwybr yr oeddent yn arfer gwneud cais. Felly, bydd y rhai sydd eisoes wedi derbyn Llythyr Caniatâd i Deithio yn dal i allu defnyddio hwn i deithio i’r DU.

Ar ôl cyrraedd, dylai Llu’r Ffin stampio’r pasbort gyda chaniatâd i ddod i mewn i’r DU, yn ddilys am chwe mis heb unrhyw gyfyngiadau ar gymryd cyflogaeth na throi at arian cyhoeddus – Gadael Tu Allan i’r Rheolau (LOTR). Mae hwn yn gymeradwyaeth Cod 1A neu God Diwygiedig 1.

Lle mae Llu Ffiniau wedi rhoi LOTR am chwe mis, bydd angen i’r unigolyn gael Trwydded Breswylio Biometrig (BRP) a fydd yn cael ei gymeradwyo gyda chaniatâd hyd at 36 mis i aros. Gellir gwneud hyn ar unrhyw adeg yn ystod dilysrwydd chwe mis y stamp.

Mae gan y rhai sydd â stamp neu fisa yn eu pasbort Wcreineg dilys, sy’n rhoi caniatâd i aros o dan Gynlluniau Wcrain, hawl gyfyngedig o ran amser i weithio. Os yw cyflogwr yn gwirio’r ddogfen hon â llaw fel yr amlinellir yn y canllawiau hyn ac yn ei chofnodi’n gywir, bydd hyn yn rhoi esgus statudol â therfyn amser iddo. Mae’r ardystiadau hyn eisoes wedi’u cynnwys yn y dogfennau derbyniol ar gyfer gwiriad llaw o dan Atodiad A o’r canllawiau hyn, Rhestr B, Grŵp 1, Rhif 1.

Bydd angen i gyflogwyr gynnal gwiriad dilynol o’r unigolion hynny sydd â chaniatâd amser cyfyngedig i weithio yn y DU. Dylai hyn ddigwydd pan ddaw eu caniatâd blaenorol i ben. Dylai pob gwladolyn Wcreineg sy’n cyrraedd o dan y Cynlluniau gael BRP sy’n rhoi hyd at dair blynedd (36 mis) o absenoldeb iddynt. Bydd angen i ddeiliaid BRP ddefnyddio gwasanaeth gwirio ar-lein y Swyddfa Gartref fel y nodir yn y canllawiau hyn i brofi eu hawl i weithio yn y DU.

Stampiau Cod 1A a Chod 1 enghreifftiol, wedi’u cymeradwyo gyda stamp dyddiad Swyddog Mewnfudo

Mewn nifer fach o achosion, pan aeth y Cynlluniau yn fyw, nid oedd Cod 1A ar gael, yn lle hyn defnyddiwyd Cod 1 gyda’r “dim hawl i arian cyhoeddus” wedi’i sgorio allan mewn inc ac o bosibl wedi’i gychwyn gan y Swyddog.

Yn yr un modd, efallai y bydd Cod 1 / Cod 1A wedi’i gymeradwyo mewn pasbortau Wcrain, pe bai stampiau mynediad gan yr unigolion hynny i Iwerddon o 25 Chwefror 2022. Newidiwyd y stampiau â llaw o ‘Gadael i fynd i mewn’ i ‘Gadael i aros’ o bosibl gyda llythrennau cyntaf y swyddog.

Efallai y bydd sefyllfaoedd lle byddwch yn adnabod unigolyn sydd â stamp mynediad Gwyddelig yn ei basbort ond nad oes ganddo stamp Cod 1/Cod 1A ac nad oes ganddo unrhyw fath arall o ganiatâd i aros yn y DU. Yn y sefyllfaoedd hyn, rhaid i chi gyfeirio’r unigolyn at y Swyddfa Gartref i wneud cais i aros yn y DU.

Ni fydd gan unrhyw ddarpar weithiwr sy’n ddinesydd Wcrain, nad yw wedi gwneud cais am ganiatâd i aros yn y DU, hawl i weithio. Mae hyn yn golygu na ddylech eu cyflogi nes eu bod wedi cymryd camau i reoleiddio eu statws yn y Deyrnas Unedig.

Enghraifft Cynllun Wcráin Clirio Mynediad drwy Fisda /llun bychan

Gwladolion yr Wcrain nad oes ganddynt basbort dilys yr Wcrain

Os nad oes gan unigolyn basbort Wcreineg dilys, bydd yn ofynnol iddo ddarparu ei wybodaeth biometrig ar VAC ac yna byddant yn cael gwiriad clirio mynediad.

ynghlwm wrth ‘Form for Fixing the Visa’ (FAV). Yn fuan ar ôl cyrraedd, mae BRP ar gael i’w gasglu, a gellir defnyddio hwn i gael mynediad at wasanaeth gwirio ar-lein y Swyddfa Gartref fel y nodir mewn canllawiau i brofi hawl i weithio. Lle bo angen, gall unigolion ddefnyddio eu dogfen FAV fel prawf o’u hawl i weithio, ar y cyd â chadarnhad gan Wasanaeth Gwirio Cyflogwyr y Swyddfa Gartref (ECS) ar ffurf Hysbysiad Gwirio Cadarnhaol (PVN).

Felly, unwaith y bydd unigolyn sydd â brechiad clirio mynediad ynghlwm wrth FAV yn y DU, disgwylir iddynt gasglu eu BRP ar frys, y gellir ei ddefnyddio ar gyfer gwiriadau hawl i weithio fel arfer, ac esgus statudol a gafwyd am y cyfnod llawn o ganiatâd i aros. Mae hyn yn golygu, unwaith y byddant wedi casglu eu BRP, nid yw’n ofynnol i gyflogwyr wneud gwiriad gyda’r ECS. Pan fydd cyflogwyr yn cysylltu â’r ECS a systemau Swyddfa’r Cartref yn dangos bod BRP ar gael i’r unigolyn, bydd cyflogwyr yn derbyn ymateb gan yr ECS sy’n eu cyfarwyddo i gynghori’r unigolyn i gasglu eu BRP a phrofi ei hawl i weithio gan ddefnyddio gwasanaeth gwirio ar-lein y Swyddfa Gartref. Yn y senario hwn, ni fydd ECS yn rhoi PVN i ddarparu esgus statudol a dylai cyflogwyr ddefnyddio’r gwasanaeth gwirio ar-lein.

Enghraifft o ffurflen ar gyfer gosod y fisa (FAV)

1. fel y’i diffinnir gan Reoliad 3 o Reoliadau Trosglwyddo Ymgymeriadau (Diogelu Cyflogaeth) 2006 (“Rheoliadau TUPE”) ↩

2. Mae’r amddiffyniadau cyflogaeth a nodir yn Rheoliadau 4 (parhad cyflogaeth) a 7 (diogelu rhag diswyddo) o’r Rheoliadau TUPE yn cael eu dadgymhwyso mewn achosion Rheoliad 8(7). ↩

3. ‘Mae’r diffiniad yn cynnwys y rhai sydd â dogfen sy’n dangos bod gan y deiliad hawl i gael ei aildderbyn i’r DU (ardystiad RUK)’ a chymeradwyaethau ILR o Dibyniaeth y Goron. ↩

4. Mae’r diffiniad yn cynnwys tystysgrif geni lawn a gyhoeddir gan genhadaeth ddiplomyddol yn y DU (Llysgenhadaeth Prydain neu Uchel Gomisiwn Prydain) a thystysgrifau geni consylaidd. ↩

5. Mae hyn yn cynnwys pasbort cyfredol wedi’i gymeradwyo gyda stamp yn dangos bod unigolyn wedi cael caniatâd i fynd i mewn ac nad oes amodau cysylltiedig â gwaith ynghlwm. Pe bai gwaith, o dan amodau absenoldeb yr unigolyn, yn gyfyngedig neu’n waharddedig, byddai’r gymeradwyaeth a roddir ym mhasport yr unigolyn yn nodi hynny’n benodol fel amod. ↩