Başbakan'ın Salisbury Soruşturması üzerine açıklaması: 5 Eylül 2018
Başbakan Theresa May’in Salisbury olayı ile ilgili 5 Eylül 2018 tarihinde Parlamento'ya yaptığı açıklama.
Başbakan Theresa May:
İzninizle Sayın Başkan, bu yılın başında Sergey ve Yulia Skripal’e yönelik cinayet girişimi ve sonrasında Dawn Sturgess ile Charlie Rowley’nin zehirlenmesi ile ilgili soruşturmanın son durumu hakkında Parlemento’ya bilgi vermek istiyorum.
Bu, ülkemize saldırmak için Novichok olarak bilinen son derece zararlı bir sinir gazının kullanıldığı rahatsızlık verici ve alçak bir eylemdi. Bu eylem sonucunda dört kişi yaşam savaşı vermek zorunda kaldı ve ne yazık ki masum bir kadın hayatını kaybetti. Biliyorum ki hepinizin düşünceleri, bu acı kayıpları nedeniyle Dawn Sturgess’in ailesiyle birlikte.
Mart ayında, Hükümet olarak Bay Skripal ve kızına cinayet girişiminden Rus Devletini sorumlu tutma nedenlerimizi Parlemento’ya açıklamıştım.
Ayrıca, her ne kadar hepimiz bu olayın sorumlulularını bir an önce adalet karşısına çıkartmak istiyor olsak da, hukukun üstünlüğüne inanan bir millet olarak polise bu soruşturmayı düzgün biçimde yürütebilmeleri için ihtiyaçları olan alan ve zamanı tanıyacağımızı da söylemiştim.
O zamandan beri, 250 civarında detektif 11,000 saatin üzerinde kamera görüntüsünü inceledi ve 1400’ü aşkın kişinin ifadesine başvurdu.
Tam olarak hangi şahısların bu saldırıdan sorumlu olduğunu ve hangi yöntemleri kullandıklarını tespit edebilmek için gece gündüz çalışıp, son derece özenli ve sistemli bir soruşturma yaptılar.
Sayın Başkan, yapılan adli soruşturma sonucunda bağımsız Kamu Savcılığı Direktörlüğü’nün aşağıdaki suçlamalardan ötürü iki Rus vatandaşına dava açabilmesine imkan sağlayacak net deliller elde edilmiştir:
- Sergei ve Yulia Skripal ile Detektif Çavuş Nick Bailey’yi öldürmeye teşebbüs;
- Novichok sinir gazının kullanılması ve bulundurulması; ve
- Yulia Skripal ve Nick Bailey’ye ağır fiziki zarar verilmesi.
Bu sabah polis iki Rus uyruklu şahısın, sahte olduklarını düşündükleri Alexander Petrov ve Ruslan Boshirov isimlerini kullanarak ülkeye nasıl giriş yaptığını açıkladı.
Şahıslar 2 Mart Cuma günü saat 15.00’te SU2588 sefer sayılı uçak ile Moskova’dan Gatgwick Havalimanı’na geliyor.
Londra Victoria treniyle şehire inerek Doğu Londra’daki Bow Caddesinde bulunan City Stay Oteline gitmek için Waterloo’ya hareket ediyorlar.
Hem Cuma hem de Cumartesi gecesini City Stay otelinde geçiriyorlar ve polis kaldıkları odada Novichok izlerine rastladı.
3 Mart Cumartesi günü 14.25 civarında Salisbury’ye gidip iki saatten daha az bir süre kalarak 16.10’da ayrılıyorlar. Polis, bunun Salisbury civarında bir keşif gezisi olduğundan emin.
4 Mart Pazar günü de aynı seyehati gerçekleştirip, sabah saat 08.05 civarında metro ile Bow Caddesi’nden Waterloo istasyonuna gidiyor ve oradan da trenle Salisbury’e geçiyorlar.
Polisin bugün yayınladığı kamera görüntülerinde, söz konusu iki adamın saat 11.58 civarında, yani polise göre saldırıdan bir iki dakika önce, Skripallerin evinin hemen yanında oldukları görülüyor.
Daha sonra Waterloo’ya gitmek için Salisbury’den çıkıp Waterloo’ya 16.45 civarında varıyorlar ve yaklaşık 18.30 civarında Heathrow Havalimanı’na gitmek üzere metroya biniyorlar. Heathrow’dan da aynı gün 22.30’da kalkan SU2585 sayılı uçakla Moskova’ya gidiyorlar.
Sayın Başkan, bu somut deliller bağımsız Kraliyet Savcılığının bu iki şahıs aleyhine Salisbury’deki saldırı nedeniyle dava açmasına imkan sağlamış bulunmaktadır.
Ayrıca bu iki erkek şu anda Dawn Sturgess ve Charlie Rowley davalarının da esas şüphelileri konumundadır.
Bunun dışında bir sorgulama hattı bulunmamaktadır.
Polis, bugün resmi olarak Skripallere yapılan saldırı ile Amesbury’de yaşananların birbiriyle bağlantılı olduğunu ve bu iki soruşturmanın birleştirildiğini açıkladı.
Böyle yapmalarının da gayet makul nedenleri var.
Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü’nün dün yayınlamış olduğu rapor ile birlkte kendi analizimiz, her iki olayda da tamamen aynı kimyasal sinir gazının kullanılmış olduğunu teyit etmiş bulunmaktadır.
Dawn ve Charlie’nin bilinçli olarak hedef alındığına dair bir somut delil bulunmamakla birlikte bu iki kişinin söz konusu kimyasalın sorumsuz bir şekilde atılmasının kurbanları olduğu değerlendirilmektedir.
Polis bugün, Charlie Rowley’nin evinde içinde bu sinir gazının bulunduğu tespit edilen küçük sahte parfüm şişesiyle ilgili diğer ayrıntıları da açıkladı.
Ve şişenin üzerinde yapılmış olan değişiklikler, şişenin söz konusu maddeyi ülkeye getirmek ve maddeyi Skripallerin evlerinin ön kapısına sürmek için kullanılmış olduğu konusunda hiçbir şüpheye yer bırakmıyor.
Sayın Başkan, Dawn ve Charlie’nin zehirlenmesiyle ilgili olarak yürütülen polis soruşturması devam ediyor ve polis bugün daha fazla bilgi toplamak için yardım başvurusunda bulunuyor. Ancak, söz konusu iki şüpheli bizim yetki alanımız içerisinde olmuş olsaydı, kanunen bu şahısların cinayet şuçlamasıyla gözaltına alınmaları için net bir dayanağımız vardı.
Sayın Başkan, Rusya’dan Mart ayında Salisbury’de neler yaşandığının hesabını vermesini defalarca kez istedik ve her defasında geçekleri saklama ve yalanlarla cevap verdiler.
Buna, bu saldırının suçunu teröristlere, uluslararası ortaklarımıza ve hatta Yulia Skripal’ın müstakbel üvey annesine dahi yıkmaya çalışmaları da dahil.
Hatta bizzat benim Novichok’un mucidi olduğumu bile iddia ettiler.
Gerçekleri kocaman bir yanlış bilgi seli altında yok etmeye çalışmaları, açıkça bu olayın failleri oldukları kanısını güçlendirmektedir.
Mart ayında da açıkça belirtmiş olduğumuz üzere, bu saldırıyı gerçekleştirebilecek teknik imkan, operasyonel deneyim ve motivasyon sadece Rusya’da var.
Novichok sinir gazları 1980’lerde Sovyetler Birliği tarafından FOLIANT kod adlı bir program kapsamında geliştirilmiştir.
Geçtiğimiz on yıl içerisinde Rusya, Kimyasal Silahların Kaldırılmasına Yönelik Konvansiyonu imzaladıktan çok sonra, bu kimyasal maddelerden küçük miktarlarda üretip depoladı.
2000’li yıllarda, Rusya bu sinir gazlarını kapı kollarına sürme yöntemi de dahil aktarmanın çeşitli yollarını test etmeye başladı.
Geçtiğimiz Mart ayında Rus Devleti’nin bu olaydan sorumlu olduğunu söylemekte haklıydık.
Ve bugün, bu olaya karışan şahısların kimler olduğunu da tespit etmiş olduğumuzundan daha da ileriye gidebiliriz.
Sayın Başkan, polis soruşturması Kraliyet Savcılığı’na bu iki şüpheli aleyhine dava açma imkanı sağlarken, Güvenlik ve İstihbarat Kurumlarımız da bu olayın arkasındaki örgütü tespit edebilmek için kendi soruşturmalarını yürütmekteydi.
Bu çalışmaya istinaden bugün, Hükümetimizin, somut delillere dayanarak - polis ve Kraliyet Savcılığı tarafından isimleri açıklanan bu iki şahsın GRU olarak da bilinen Rus askeri istihbarat servisi memurları olduğu sonucuna vardığını Parlemento’ya ifade etmek isterim.
GRU, çok iyi belirlenmiş bir komuta zincirine göre hareket eden son derece disiplinli bir örgüttür.
Yani bu saldırı, kişisel olarak gerçekleştirilmiş bir operasyon değildi. Saldırı neredeyse kesinlikle diyebileceğimiz bir şekilde GRU dışında Rus Devleti içerisindeki yüksek bir makam tarafından da onaylanmıştı.
Sayın Başkan, Parlemento güvenlik ve istihbarat kurumlarımızın çalışmalarının ayrıntılarına giremeyeceğimi takdir edecektir. Ancak, muhalefet partisi liderlerine ve Özel Konsey’deki diğer yetkililere koşullar hakkında bir bilgilendirme yapacağım ve İstihbarat ve Güvenlik Komitesi ile de diğer ayrıntıları paylaşacağım.
Bu dehşet verici saldırıya yanıtımıza ve sorumlular ile ilgili elimizdeki diğer bilgilere dönecek olursak…
Öncelikle, söz konusu iki şahsa istinaden, Kraliyet Savcılığı ve Polis bugünün erken saatlerinde Avrupa Genelinde bir Tutuklama Emri çıkarttığımı ve kısa bir süre içerisinde de Interpol aracılığıyla kırmızı bülten çıkartacağımızı açıkladı.
Tabii ki Rusya, vatandaşlarının denizaşırı bir ülkede yargılanmasına anayasasında iadeyi yasaklayan bir madde olması gerekçesiyle sürekli olarak karşı çıktı.
Dolayısıyla, Alexander Litvinenko cinayetinde de karşılaştığımız üzere, bu dosya için yapılacak olan tüm resmi iade talepleri faydasız olacaktır.
Ancak bu iki şahıs Rusya dışına bir daha seyahat edecek olursa, onları tutuklamak, iade ettirmek ve burada Birleşik Krallık’ta adaletle yüzleşmelerini sağlamak için mümkün olan her türlü adımı atacağız.
Sayın Başkan, topraklarımızda gerçekleşen bu kimyasal saldırı, bizim ve müttefiklerimizin güvenliğini zayıflatmayı yönelik daha geniş bir Rus davranış şeklinin parçasıydı.
Rusya, Donbass’daki çatışmaları kışkırttı, Kırım’ı yasa dışı ilhak etti, birkaç Avrupa Ülkesinin ulusal hava sahasını tekrar tekrar ihlal etti, ve uzun süreli seçimlere müdahale ve siber casusluk operasyonları düzenledi.
Karadağ’daki şiddetli darbe girişiminin arkasında onlar vardı. Ve Rusya destekli ayrılıkçıların bulunduğu topraklardan atılan Rus yapımı bir füze MH17 uçağını düşürdü.
Bu tehdite karşı kendimizi korumak adına ortak çabalarımızı arttırmalıyız ve bu tam da bizim Mart ayında gerçekleşen saldırıdan sonra hem ülke içinde hem de müttefiklerimizle toplu olarak yaptığımızdır.
Birleşik Krallık sınırında, devletlerin düşmanca faaliyetlerinde yer alıp almadıklarına karar vermek için, şahısların alıkoyulmasına yetki veren bir uygulamayı hayata geçirdik.
İnsan hakları ihlallerine karşı kara para aklama ve yolsuzluklarla bağlantılı Magnitsky yasa değişikliğini yürürlüğe soktuk. Ve ülkemize yasa dışı para girişine engel olmak için faaliyetlerimizi hızlandırdık.
Rus İstihbarat yetklilileri tarafından bildirilmemiş olan 23 Rus diplomatını sınır dışı ettik, böylece Birleşik Krallık’taki Rus Istihbarat kapasitesini küçültmüş olduk.
Toplu bir dayanışmayla ve müttefiklerimize de yönelik olan ortak tehdidin tanınmasıyla, 28 ülke ve NATO toplamda 150 Rus istihbarat görevlisinin sınır dışı edilmesinde bize katıldı.
Bugünden sonra, Avrupa Birliği hibrit tehditi ile mücadele konusunda kapsamlı bir karar aldı.
G7, devletlerin düşmanca faaliyetleriyle mücadele etmek/istihbarat paylaşımı yapmak için Acil Müdahale Birimi oluşturulmasına karar verdi.
NATO ciddi bir şekilde, yeni Siber Operasyon Merkezi’nin kurulmasının da içinde bulunduğu bir dizi yeni yapılanmayla caydırcılık ve savunma gücünü arttırdı.
Ve Amerika Birleşik Devletleri Salisbury saldırısı sonrasında Rusya’ya ek yaptırımlar açıkladı.
Sayın Başkan, müttefiklerimiz iyi niyetli davrandı, polisimizin ve istihbaratımızın son 6 aydır göstermiş olduğu üstün çabalar da bu şekilde davranmakta ne kadar haklı olduklarını gözler önüne serdi.
Hep birlikte, uluslararası kurallara dayanan bir sistemi baltalamaya çalışanların cezasız kalmayacağını göstermeye devam edeceğiz.
Bugüne kadar kabul edilen tüm önlemlerin tam anlamıyla uygulanabilmesi için baskılarımızı sürdüreceğiz, buna AB içinde kimyasal silahlara karşı yeni yaptırım düzenlemelerinin yapılması de dahildir.
Ancak burada bitmiyor.
Ayrıca, siber saldırı ve korkunç insan hakları ihlalleri sorumlularına ve Rusya’ya karşı, mevcut yaptırımlara yeni maddelerin eklenmesi gibi yeni Avrupa Birliği yaptırım uygulamaları için de çabalayacağız,.
Kimyasal silah saldırılarının Suriye dışında başka devletlere de atfedilmesi konusunda Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü’ne yetki verilmesi konusunda ortaklarımız ile çalışacağız.
En önemlisi, Sayın Başkan, bugün yapılan açıklamadan öğrendiğimiz en önemli şey ise GRU olarak da bilinen Rus askeri istihbarat servisi’den gelen tehditin özgünlüğüdür.
Rus askeri istihbarat servisi’nin son yıllarda Rusya’nın habis faaliyetlerinde anahtar rol oynadığını biliyoruz.
Ve bugün Salisbury sokaklarında yapılan alçak kimyasal silah saldırısının arkasındaki rollerini de açığa çıkarttık.
Rus askeri istihbarat servisi’nin faaliyetleri tüm müttefiklerimiz ve tüm vatandaşlarımız için tehdittir.
Salisbury soruşturmasından öğrendiklerimiz ve GRU hakkında sahip olduğumuz geniş bilgiler ışığında Rus askeri istihbarat servisi’ne karşı toplu çabalarımızı arttırmak zorundayız.
Salisbury olayında yaptığımız gibi Rus askeri istihbarat servisi’nin ülkelerimizde ne yapmak istediğini konusunda algımızı arttırmaya çalışıyor, faaliyetlerine dikkat ediyor, yöntemlerini açığa çıkarıyor ve müttefiklerimizle paylaşıyoruz.
Sayın Başkan, Parlamento detaylara giremememi takdir edecektir, biz müttefiklerimizle birlikte Rus askeri istihbarat servisi’nin tehditine karşı gelmek için kapsamlı bir şekilde Ulusal Güvenlik donanımlarımızı kullanacağız.
Önceden ifade etmiştim, şimdi tekrar ediyorum, Birleşik Krallık’ın Rus milleti ile herhangi bir kavgası yoktur.
Ve bir gün tekrardan bu büyük ulusun hükümeti ile kuvvetli bir işbirliğinin keyfini çıkaracağımıza dair umudumuzu koruyoruz.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin de ortak daimi üyesi olarak, Rusya’yı uluslararası barış ve güvenlik konularına dahil etmeye devam edeceğiz.
Ayrıca, Mart ayında Salisbury’de yaşadığımız barbarca eylemin herhangi bir uygar uluslararası düzende yerinin olamayacağına açıklık getirmek için iletişim kanallarını kullanacağız.
Son olarak, Sayın Başkan, son 6 ayda sürekli günlük hayatlarında aksamalara maruz kalan Salisbury, Amesbury ve çevre yerlerdeki insanlarımızı da göstermiş oldukları metanetten dolayı kutlarım.
Acil servislerin ve Ulusal Sağlık Hizmeti’nin bu olaylara karşı gösterdikleri üstün çabayı da bir kez daha tebrik etmek isterim.
Bugünkü açıklamanın yapılmasında payı olan polis ve istihbarat teşkilatında yer alan herkese durmaksızın ve itina ile gerçektirdikleri çalışmalar için teşekkür etmek isterim.
Sayın Başkan, geçen Mart ayında, Rusya bu Parlamento’ya sunduğumuz kanıtla ilgili şüphe ve kuşku uyandırmaya çalıştı – ve bazıları onlara inanmakta istekliydi.
Bugünkü açıklama haklı olduğumuzu gösteriyor.
Mevcut şekilde Rusya Devleti’ne karşı hareket etmekte haklıyız.
Ülkemize yöneltilen bu barbarca eylemlere müsamaha etmeyeceğiz.
Ve bu hükümet – müttefiklerimiz ile birlikte –insanlarımızı korumak adına gerekli olan neyse yapmaya devam edecektir.
Bu açıklamayı Parlamento’ya saygılarımla sunarım.